Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Пӗлетӗн-и, шӑрӑх, вӗҫӗмрен шыв ӗҫес килет унта, тӗрмене лартрӗҫ тата.

Знаешь, жара, все время пить хочется, в тюрьму меня посадили,

Вунтӑххӑрмӗш сыпӑк // Валентин Урташ, Илпек Микулайӗ. Вениамин Каверин. Икӗ капитан. Валентин Урташпа Николай Илпек куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951

Кун питӗ шӑрӑх, тинӗс шывӗ сип-симӗс йӑлтӑртатать, вӗҫӗ-хӗррисӗр хумсем витӗр курӑнакан цукатран чутласа тунӑ пек.

День был очень знойный, вода в море ярко зеленела, и пологие волны казались выточенными из малахита.

18 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Чӑтма ҫук шӑрӑх.

Жара была нестерпимая.

7 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Чӑн та, кунӗ тӗлӗнмелле лайӑхчӗ, ҫутӑччӗ, ытла шӑрӑх та марччӗ; пур тусем те чей чашки ҫинчи пек курӑнатчӗҫ; эпир кайрӑмӑр, нимӗн шарламасӑр крепоҫ валӗ тӑрӑх каллӗ-маллӗ утса ҫӳрерӗмӗр; каярахпа вӑл ҫерем ҫине ларчӗ, эпӗ те ун ҫумне лартӑм.

и точно, день был чудесный, светлый и не жаркий; все горы видны были как на блюдечке. Мы пошли, походили по крепостному валу взад и вперед, молча; наконец она села на дерн, и я сел возле нее.

Бэла // Николай Пиктемир, Нестор Янкас. Михаил Лермонтов. Пирӗн вӑхӑтри герой. Н. Пиктемирпа Н. Янкас куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашкӗнекеиздат, 1964

1943 ҫулта, ҫуллахи пӗр шӑрӑх кун, Хӗрлӗ Ҫарӑн наступлени туса пыракан дивизийӗсен обозӗсем такӑрлатнӑ ҫул тӑрӑх, тӗрлӗрен ҫумкурӑкӗсемпе хупланнӑ уй урлӑ тӳрӗрен тӳрӗ, шӑтӑк-путӑксем ҫинче сиккелесе, шултӑркаса кайнӑ кузовӗпе хӑлтӑртатса, фронт еннелле кивӗ грузовик ыткӑнса пынӑ.

В жаркий летний день 1943 года по фронтовой дороге, проторенной обозами наступавших дивизий Красной Армии, прямо через заброшенное, заросшее могучим багровым бурьяном поле, покачиваясь и подпрыгивая на ухабах, дребезжа расхлябанным деревянным кузовом, по направлению к фронту бежал старенький грузовик.

1 сыпӑк // Леонид Агаков, Александр Артемьев. Борис Полевой. Чӑн-чӑн этем ҫинчен ҫырнӑ повесть. Леонид Агаковпа Александр Артемьев куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950

1942 ҫулхи ҫулла, чи шӑрӑх вӑхӑтра, Мускаври Н-ски госпиталӗн йывӑр юман алӑкӗнчен, хура йывӑҫран тунӑ ҫирӗп туя ҫине тайӑнса, паттӑр кӑна ҫамрӑк ҫын тухрӗ.

В разгар лета 1942 года из тяжелых дубовых дверей госпиталя в Москве, опираясь на крепкую, черного дерева палку, вышел коренастый молодой человек

1 сыпӑк // Леонид Агаков, Александр Артемьев. Борис Полевой. Чӑн-чӑн этем ҫинчен ҫырнӑ повесть. Леонид Агаковпа Александр Артемьев куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950

Кӑнтӑрла, чи шӑрӑх вӑхӑтра, ҫав тополӗн ӑшӑ мамӑкӗ Мускав тӑрӑх вӗҫсе ҫӳрерӗ, вӑл палатӑн уҫӑ чӳречисенчен вӗҫсе кӗчӗ, урайӗнче, кӗтессенче пухӑнса выртрӗ.

В полдень, в самую жару, этот теплый тополевый пух носило по Москве, он залетал в открытые окна палаты и пышными розоватыми валиками лежал у двери и по углам, куда сгоняли его теплые сквознячки.

13 сыпӑк // Леонид Агаков, Александр Артемьев. Борис Полевой. Чӑн-чӑн этем ҫинчен ҫырнӑ повесть. Леонид Агаковпа Александр Артемьев куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950

Ҫуллахи шӑрӑх кунсенче ятарласа ҫӑл шывӗпе ҫӑвӑнма ҫӳренӗ.

В жаркие летние дни специально ходила умываться прохладной водой.

Ҫураҫнӑ хӗр // Мария Петрова. «Ял ӗҫченӗ», 2019.07.19

Шӑрӑх ҫанталӑкра та хӑйсене аван туйччӑр.

Куҫарса пулӑш

Тухaҫа ӳстерме // Кил-ҫурт, хушма хуҫалӑх. Кил-ҫурт, хушма хуҫалӑх, 2015.07.23, 29(826)№

Лешӗ шӑрӑх кун ӑшӗ пиҫнипе аптранӑ ҫын евӗр антӑхса кайса ӗмме пуҫларӗ.

Та начала сосать титю с таким рвением, как иссохший в жаркую погоду путник.

Кӑсӑя // Владислав Николаев. Килти архив

Шутсӑр шӑрӑх та пӑчӑ пулсан та, ачасем, вутран юлташла пулӑшу ыйтнӑ пек, ун ҫумнерех тӗршӗнсе ларчӗҫ.

Мальчики все теснее жались к гостеприимному огню, хотя в воздухе стояла такая духота, что нечем было дышать.

16-мӗш сыпӑк. Малтанхи чӗлӗмсем. — «Эпӗ ҫӗҫӗ ҫухатрӑм» // Феодосия Ишетер. М. Твен. Том Сойер темтепӗр курса ҫӳрени. Шупашкар, Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 232 с.

Унӑн айккисене вӗлт-вӗлт выляса тӑракан шӑрӑх тӗтрийӗ хупланӑ.

Её края проглядывали сквозь струистый от зноя воздух.

7-мӗш сыпӑк. Сӑвӑса чуптарса ҫӳрени тата аманнӑ чӗре // Феодосия Ишетер. М. Твен. Том Сойер темтепӗр курса ҫӳрени. Шупашкар, Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 232 с.

Ҫак вӑхӑтра пӗр аташса кайнӑ кӑтра йытӑ, хуйхӑраканскер, ҫуллахи шӑрӑх сывлӑшпа ҫемӗҫсе кайнӑскер, чиркӗве пырса кӗчӗ.

Тут в церковь забежал чей-то пудель, одурелый и разморенный от летней жары и тишины.

5-мӗш сыпӑк. Ҫыртакан нӑрӑпа йытӑ ҫури // Феодосия Ишетер. М. Твен. Том Сойер темтепӗр курса ҫӳрени. Шупашкар, Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 232 с.

Унта ҫанталӑк 40-45 градус шӑрӑх, хамӑр чаҫре малтан шыв та ҫукчӗ-ха, каярах кӑна пулчӗ.

Там 40-45 градусная погода сначала в нашей части не было воды, только потом появилось.

Виктор Петухов: «Тухсанах — мишень» // Ирина Кузьмина. «Сувар», 2019.02.15

Кӑҫал ҫанталӑк шӑрӑх та типӗ пулнӑран ял хуҫалӑх культурисен тухӑҫӗ пӗчӗккӗ пулчӗ тетпӗр.

Куҫарса пулӑш

Ҫӗр ҫинче ӗҫлеме мантӑмӑр // П. Воробьев. «Ҫӗнтерӳ ялавӗ», 2010,10,27

В. Докучаев ячӗпе хисепленекен ял хуҫалӑх институчӗ шӑрӑх та типӗ ҫанталӑк условийӗсемпе кӗрешме нумай мел кӑтартса панӑччӗ.

Куҫарса пулӑш

Ҫӗр ҫинче ӗҫлеме мантӑмӑр // П. Воробьев. «Ҫӗнтерӳ ялавӗ», 2010,10,27

Типӗ шӑрӑх ҫулсем Атӑл тӑрӑхӗнче кашни тӑватӑ ҫулта ылмашӑнаҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Салхуллӑ Салука // Ҫӗнтерӳ ҫулӗ. Ҫӗнтерӳ ҫулӗ, 2010,09,18

Ҫӗрулми ӑнса пулнӑ 2012 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 27-мӗшӗнче кашни килограма лавккасенче вӑтамран — 8,8, пасарсенче — 9,9, шӑрӑх алхаснӑ 2010 ҫулхи авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗнче лавккасенче — 24,7, пасарсенче 23,6 тенкӗлле сутнӑ.

Куҫарса пулӑш

Ҫӗрулмине хирте хӑварас марччӗ! // Юрий МИХАЙЛОВ. «Хыпар», 2016.09.28, 153№

Ӑна шӑрӑх та, сивӗ те хӑшпӗр хими имҫамӗ те витереймест.

Куҫарса пулӑш

Нематодaран хaтaлмаллах // Кил-ҫурт, хушма хуҫалӑх. «Кил-ҫурт, хушма хуҫалӑх», 2016.07.28, 29№

Ҫав ҫулах чӑтма ҫук шӑрӑх ҫанталӑкра ҫур ял ҫунса кайнӑ.

Куҫарса пулӑш

Вутра ҫунман уртӑш // Анатоли Ырьят. «Канаш», 11-21№