Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Тӳпери ҫӑлтӑрсене ярса илме шутларӑр пулать, ҫӑлтӑр вырӑнне пуҫӑр ҫине кӗҫех бомба ӳкмен.

Думали звезды с неба хватать, а чуть бомбу на голову не схлопотали.

Вунпӗрмӗш сыпӑк // Тани Юн. Лев Кассиль. Кӗҫӗн ывӑл урамӗ: повесть. Тани Юн куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР Государство Издательстви, 1953.

Кӳршӗ улпут майри те, манпа Дубровина та, дворянсен предводительне те хӑй ҫӑлтӑрсене юратни ҫинчен пӗр пекех калаканскер, «апла мар» пулнӑ».

Соседка барыня, говорившая одинаково мне, и Дубровину, и предводителю, что любит звезды, была также не то».

II // Иван Васильев, Григорий Краснов-Кӗҫӗнни. Толстой, Лев Николаевич. Казаксем: повесть; вырӑсларан И.С. Васильевпа Г.И. Краснов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 3–136 с.

Сержӑн ҫӑлтӑрсем пулман, — ҫакна ӑна эпир ҫеҫ пӗлетпӗр: анчах Серж хӑйне ҫав тери хисеплӗ тыткаланӑ пирки Петровна Сержӑн ҫӑлтӑрӗсене курмасӑр тӑма пултарайман, Петровна ун ҫӑлтӑр ҫук тесе шухӑшлама та пултарайман, — ҫавӑнпа вӑл ҫӑлтӑрсене курнӑ та; эпӗ сире шӳт туса каламастӑп: курнӑ.

Это мы знаем, что на Серже звезд не было; но у Сержа был такой вид, что с точки зрения Петровны нельзя было не увидать на нем двух звезд, — она и увидела их; не шутя я вам говорю: увидела.

II // Николай Сандров, Владимир Садай. Чернышевский, Николай Гаврилович. Мӗн тумалла?: роман; вырӑсларан Николай Сандров, Владимир Садай куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 495 с.

Петровна Сержӑнне икӗ ҫӑлтӑр мӗнле курма пултарнӑ-ши, ку вӑл шалт тӗлӗнмелле япала; Сержӑн ҫӑлтӑрсем пулман-ҫке-ха, пулнӑ пулсан та, Серж вӗсене Жюли ӗҫӗпе ҫӳренӗ чухне килте хӑварнӑ пулӗччӗ; анчах Петровна вӗсене чӑннипех курнине, вӑл йӑнӑшманнине, мухтанманнине, ҫакна ӑна Петровна мар, ҫакна ӑна эпӗ хам шантарса калатӑп: Петровна ҫӑлтӑрсене курнӑ.

Каким образом Петровна видела звезды на Серже, который еще и не имел их, да если б и имел, то, вероятно, не носил бы при поездках на службе Жюли, это вещь изумительная; но что действительно она видела их, что не ошиблась и не хвастала, это не она свидетельствует, это я за нее также ручаюсь: она видела их.

II // Николай Сандров, Владимир Садай. Чернышевский, Николай Гаврилович. Мӗн тумалла?: роман; вырӑсларан Николай Сандров, Владимир Садай куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 495 с.

Вӑл ҫеҫенхир еннелле шӑвӑнчӗ, ун ҫийӗнчен уйрӑм пӗлӗт татӑкӗсем хӑпӑнса мала тухрӗҫ те ҫӑлтӑрсене пӗрин хыҫҫӑн теприне сӳнтерме пуҫларӗҫ.

Она ползла в степь, с ее вершины срывались клочья облаков, неслись вперед ее и гасили звезды одну за другой.

II сыпӑк // Александр Алга. Максим Горький. Сочиненисем. Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 50–69 стр.

Пӗрре, ҫӑлтӑрсем ҫинчен каласа панӑ чух, сасартӑк пӗр вунӑ ҫулхи хӗр ача, кунта нумай пулмасть кӑна килнӗскер, шӑппӑн та хурлӑхлӑн, пӗтӗм чун-чӗрене хускатса: — Эп ӗнтӗ нихҫан та ҫӑлтӑрсене курас ҫук… — тесе хучӗ.

Я однажды рассказывала о звездах и вдруг десятилетняя девочка из недавно прибывших тихо и с потрясшей меня печалью сказала: — А я уж никогда звездочек не увижу…

30 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Пысӑк Петьӑна эпир Собор садӗнче куртӑмӑр, тахҫан эпир Саньӑпа шӑпах ҫав вырӑнта кӑнтӑр варринче уйӑхпа ҫӑлтӑрсене курасчӗ тесе выртсаттӑмӑр.

Большого Петю мы находим в Соборном саду, на том самом месте, где он и Саня лежали когда-то, стараясь днём увидеть луну и звёзды.

Пӗрремӗш сыпӑк // Валентин Урташ, Илпек Микулайӗ. Вениамин Каверин. Икӗ капитан. Валентин Урташпа Николай Илпек куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951

— Хӗвеле, ҫӑлтӑрсене вӗренетӗн апла! — темшӗн хӗпӗртесе кайрӗ Амед.

— Солнце, звезды учить будешь! — обрадовался почему-то Амед.

18 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Летчик пулма эпӗ тахҫанах, Энскрах, Петькӑпа Собор садӗнче, алӑсене хӗреслетсе, кӑнтӑрла уйӑхпа ҫӑлтӑрсене курасшӑн ҫунса выртнӑ вӑхӑтра, ҫунатлӑ пулӑ пек самолет пӗлӗте ҫӑмӑллӑн ҫурса иртнӗ, Песчанка хыҫӗнче ҫухалнӑ самантрах, шутласа хунӑ пек туйӑнатчӗ.

Мне казалось, что я давно решил сделаться, летчиком, еще в Энске, в тот день, когда мы с Петькой лежали в соборном саду, раскинув руки крестом, и старались днем увидеть луну и звезды, когда серый, похожий на крылатую рыбу самолет легко обошел облака и пропал на той стороне Песчинки.

Виҫҫӗмӗш сыпӑк // Валентин Урташ, Илпек Микулайӗ. Вениамин Каверин. Икӗ капитан. Валентин Урташпа Николай Илпек куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951

Петька, ҫакӑн пек куҫ хупмасӑр ҫирӗм минут выртсан, кӑнтӑрла та уйӑхпа ҫӑлтӑрсене курма пулать тесе ӗнентерме тӑрӑшрӗ.

Петька уверял, что если так пролежать минут двадцать не мигая, можно днем увидеть звезды и луну.

Вунпӗрмӗш сыпӑк // Валентин Урташ, Илпек Микулайӗ. Вениамин Каверин. Икӗ капитан. Валентин Урташпа Николай Илпек куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951

Йӗри-тавра куҫа ҫиекен, ыхра шӑрши кӗрекен тӗтӗм йӑсӑрланнӑ; тӑрук ҫил вӗрни тӗтӗм пӗлӗтне сирсе ярсан вара Алексей пуҫ тӑрринче тӗлӗнмелле ҫутӑлса тӑракан темӗн пысӑкӑш ҫӑлтӑрсене курчӗ.

Едкий, чесночного запаха дым обволакивал все, а когда порыв ветра отодвинул дымовое облако, Алексей увидел над головой странные, ярко мерцающие огромные звезды.

2 сыпӑк // Леонид Агаков, Александр Артемьев. Борис Полевой. Чӑн-чӑн этем ҫинчен ҫырнӑ повесть. Леонид Агаковпа Александр Артемьев куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950

57. Унӑн сӑмахӗпе ҫӑлтӑрсене пултарнӑ, Вӑл ҫӑлтӑрсен шутне пӗлет.

57. Словом Его сотворены звезды, и Он знает число звезд.

3 Езд 16 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

45. Тӑваттӑмӗш кунхине Эсӗ хӗвеле ҫиҫсе ялкӑшма, уйӑха ҫутатма, ҫӑлтӑрсене хӑйсен вырӑнне вырӑнаҫса тухма хушнӑ, 46. тата вӗсене пултарма палӑртнӑ этемшӗн ӗҫлесе тӑма хушнӑ.

45. В четвертый день Ты повелел быть сиянию солнца, свету луны, расположению звезд 46. и повелел, чтобы они служили имеющему быть созданным человеку.

3 Езд 6 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

10. Ҫак ҫынна, нумай пулмасть ҫеҫ тӳпери ҫӑлтӑрсене тытма ӗмӗтленнӗскерне, ытла та усал шӑршӑ кӗнипе никам та ҫӗклесе пырайман.

10. И того, который незадолго перед тем мечтал касаться звезд небесных, никто не мог носить по причине невыносимого зловония.

2 Мак 9 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

35. Ҫӳлхуҫа, — кӑнтӑрла ҫутатмашкӑн хӗвел панӑ, ҫӗрле ҫутатмашкӑн уйӑхпа ҫӑлтӑрсене саккун панӑ, тинӗсе хумӗсем ахӑрмалла пӑлхатакан Ҫӳлхуҫа, Унӑн ячӗ — Саваоф Ҫӳлхуҫа, — ҫапла калать: 36. ҫак саккунсем Ман умӑмран пӗтсе лараҫҫӗ пулсассӑн, тет Ҫӳлхуҫа, Израиль йӑхӗ те Ман умӑмра яланлӑхах халӑх пулма пӑрахӗ.

35. Так говорит Господь, Который дал солнце для освещения днем, уставы луне и звездам для освещения ночью, Который возмущает море, так что волны его ревут; Господь Саваоф - имя Ему. 36. Если сии уставы перестанут действовать предо Мною, говорит Господь, то и племя Израилево перестанет быть народом предо Мною навсегда.

Иер 31 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

3. Хуҫасенӗн Ҫӳлхуҫине аслӑлӑр: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 4. пӗр Хӑй анчах пысӑк хӑватсем Тӑвакана аслӑлӑр: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 5. Вӑл тӳпене ӑслӑлӑхӗпе пултарнӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 6. ҫӗре шывсем ҫине тӗреклӗ лартнӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 7. аслӑ ҫутӑсем пултарнӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 8. куна тытса тӑма хӗвеле пултарнӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 9. каҫа тытса тӑма уйӑхпа ҫӑлтӑрсене пултарнӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 10. Египетра малтан ҫуралнисене пӗтерсе тухнӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 11. Израиле вӗсен хушшинчен илсе тухнӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 12. хӑватлӑ аллипе, пысӑк вӑйӗпе илсе тухнӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 13. Хӗрлӗ тинӗсе икӗ енне уйӑрса тӑратнӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 14. Израиле ун урлӑ каҫарнӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 15. фараона ҫарӗ-мӗнӗпех Хӗрлӗ тинӗсе путарнӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 16. Хӑйӗн халӑхне пушхирпе ертсе пынӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 17. аслӑ патшасене ҫӗмӗрсе тӑкнӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 18. хӑватлӑ патшасене вӗлернӗ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 19. Аморрей патшине Сигона вӗлернӗ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 20. Васан патшине Ога вӗлернӗ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 21. вӗсенӗн ҫӗрне еткерлӗхе панӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 22. еткерлӗхе Израиле, Хӑйӗн чурине, панӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 23. эпир мӑшкӑл тӳснӗ чухне пире аса илнӗ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 24. пире хамӑр тӑшмансенчен хӑтарнӑ: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе; 25. пур чӗрӗ чуна та ҫимӗҫ парать: Унӑн ырӑлӑхӗ ӗмӗрлӗхе.

3. Славьте Господа господствующих, ибо вовек милость Его; 4. Того, Который один творит чудеса великие, ибо вовек милость Его; 5. Который сотворил небеса премудро, ибо вовек милость Его; 6. утвердил землю на водах, ибо вовек милость Его; 7. сотворил светила великие, ибо вовек милость Его; 8. солнце - для управления днем, ибо вовек милость Его; 9. луну и звезды - для управления ночью, ибо вовек милость Его; 10. поразил Египет в первенцах его, ибо вовек милость Его; 11. и вывел Израиля из среды его, ибо вовек милость Его; 12. рукою крепкою и мышцею простертою, ибо вовек милость Его; 13. разделил Чермное море, ибо вовек милость Его; 14. и провел Израиля посреди его, ибо вовек милость Его; 15. и низверг фараона и войско его в море Чермное, ибо вовек милость Его; 16. провел народ Свой чрез пустыню, ибо вовек милость Его; 17. поразил царей великих, ибо вовек милость Его; 18. и убил царей сильных, ибо вовек милость Его; 19. Сигона, царя Аморрейского, ибо вовек милость Его; 20. и Ога, царя Васанского, ибо вовек милость Его; 21. и отдал землю их в наследие, ибо вовек милость Его; 22. в наследие Израилю, рабу Своему, ибо вовек милость Его; 23. вспомнил нас в унижении нашем, ибо вовек милость Его; 24. и избавил нас от врагов наших, ибо вовек милость Его; 25. дает пищу всякой плоти, ибо вовек милость Его.

Пс 135 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

16. Кун та — Санӑн, каҫ та — Санӑн: уйӑхпа ҫӑлтӑрсене, хӗвеле Эсӗ туса ҫитернӗ; 17. ҫӗрӗн чиккисене Эсӗ кӑтартнӑ, ҫӑва та, хӗле те Эсӗ тунӑ.

16. Твой день и Твоя ночь: Ты уготовал светила и солнце; 17. Ты установил все пределы земли, лето и зиму Ты учредил.

Пс 73 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

8. Вӑл пӗччен пӗтӗм тӳпене карса тӑрать, тинӗс хумӗсем ҫийӗн ҫӳрет; 9. Вӑл Ас, Кесиль, Хим ҫӑлтӑрсене# тата кӑнтӑр ҫӑлтӑрӗсене пултарнӑ; 10. Вӑл тӑвакан ӗҫсем аслӑ, вӗсене тишкерсе пӗлейместӗн, Унӑн кӗтречӗсен имӗ-сумӗ те ҫук.

8. Он один распростирает небеса и ходит по высотам моря; 9. сотворил Ас, Кесиль и Хима и тайники юга; 10. делает великое, неисследимое и чудное без числа!

Иов 9 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

5. Тата вӑл Иудея патшисем Иерусалим таврашӗнчи тата Иудейӑри ытти хуласенчи тӳпем вырӑнсенче чӳк тума, тӗтӗрме суйласа лартнӑ апӑссене — Ваала, хӗвеле, уйӑха, ҫӑлтӑрсене, тӳпери пӗтӗм ҫара пуҫҫапса, тӗтӗрсе пурӑннӑ чӳк пуҫӗсене — хӑйсен ӗҫӗнчен кӑларттарнӑ; 6. Астарта юпине Ҫӳлхуҫа Ҫуртӗнчен Иерусалим тулашне, Кедрон юхӑмӗ патне, илсе тухнӑ та Кедрон айлӑмӗнче ҫунтарса янӑ, кӗлне хура халӑха пытаракан ҫӑва ҫине сапаласа тӑкнӑ; 7. вӑл аскӑнлӑх ҫурчӗсене, Ҫӳлхуҫа Ҫурчӗ ҫумне вырӑнаҫнӑскерсене, аркатса тухнӑ; ҫав ҫуртсенче хӗрарӑмсем Астарта валли тумтир тума пир-авӑр тӗртнӗ пулнӑ; 8. суя турӑсен апӑсӗсене пурне те Иудея хулисенчен хӑваласа кӑларнӑ, чӳк пуҫӗсем тӗтӗрекен тӳпем вырӑнсене — Гевӑран тытӑнса Вирсавия таранах — ирсӗрлентерсе тухнӑ; ҫавӑн пекех хула хапхи патӗнчи парне кӳмелли тӳпем вырӑнсене те аркатнӑ: хула пуҫлӑхӗн Иисусӑн хапхи умӗнчине те, ҫавӑн пекех хула хапхин сулахай енчи парне вырӑнне те ҫӗмӗрсе тӑкнӑ.

5. И отставил жрецов, которых поставили цари Иудейские, чтобы совершать курения на высотах в городах Иудейских и окрестностях Иерусалима, - и которые кадили Ваалу, солнцу, и луне, и созвездиям, и всему воинству небесному; 6. и вынес Астарту из дома Господня за Иерусалим к потоку Кедрону, и сжег ее у потока Кедрона, и истер ее в прах, и бросил прах ее на кладбище общенародное; 7. и разрушил домы блудилищные, которые были при храме Господнем, где женщины ткали одежды для Астарты; 8. и вывел всех жрецов из городов Иудейских, и осквернил высоты, на которых совершали курения жрецы, от Гевы до Вирсавии, и разрушил высоты пред воротами, - ту, которая у входа в ворота Иисуса градоначальника, и ту, которая на левой стороне у городских ворот.

4 Пат 23 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

15. Ҫакна хӑвӑр чунӑрта ҫирӗп тытӑр: Ҫӳлхуҫа Хорив [тӑвӗ] ҫинче тӑрса сирӗнпе вут-ҫулӑм ӑшӗнчен калаҫнӑ кун эсир нимӗнле сӑн та курман, 16. ирсӗрленсе, сирӗн хӑвӑр валли суя турӑ кӗлеткисем, арҫын е хӗрарӑм евӗрлӗ йӗрӗхсем, 17. ҫӗр ҫинчи пӗр-пӗр выльӑх кӗлетки, пӗлӗт айӗнче вӗҫсе ҫӳрекен пӗр-пӗр ҫунатлӑ кайӑк кӗлетки, 18. ҫӗр ҫийӗн шуса ҫӳрекен пӗр-пӗр [ҫӗлен-калта] кӗлетки, ҫӗртен аялта шывра ишсе ҫӳрекен пӗр-пӗр пулӑ кӗлетки тумалла ан пултӑр; 19. санӑн тата тӳпе ҫине пӑхса, хӗвеле, уйӑха, ҫӑлтӑрсене [тата] ҫӳлти пӗтӗм ҫара курса, сӑхланса ӳксе, вӗсене пуҫҫапса пурӑнмалла ан пултӑр, вӗсене пӑхӑнса тӑмалла ан пултӑр, мӗншӗн тесессӗн Ҫӳлхуҫа, санӑн Турру, вӗсене пӗтӗм тӳпе айӗнчи пур халӑх валли те туса панӑ.

15. Твердо держите в душах ваших, что вы не видели никакого образа в тот день, когда говорил к вам Господь на [горе] Хориве из среды огня, 16. дабы вы не развратились и не сделали себе изваяний, изображений какого-либо кумира, представляющих мужчину или женщину, 17. изображения какого-либо скота, который на земле, изображения какой-либо птицы крылатой, которая летает под небесами, 18. изображения какого-либо [гада,] ползающего по земле, изображения какой-либо рыбы, которая в водах ниже земли; 19. и дабы ты, взглянув на небо и увидев солнце, луну и звезды [и] все воинство небесное, не прельстился и не поклонился им и не служил им, так как Господь, Бог твой, уделил их всем народам под всем небом.

Аст 4 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.