Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Паян кунчченех хӗрарӑмсем, хӗллене валли ҫырла пухса хатӗрленӗ чухне туратсем алла ан чӗрччӗр тесе, вӗсене патаксемпе ҫапаҫҫӗ.

И по сей день женщины, собирая ягоды на зиму, палками сбивают их с веток, чтобы не поцарапать рук.

Ту арӑсланӗн йӗррипе // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Джеймс Ш. Пӗчӗк индеец Синопа: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 109 с.

Пӗччен Бизонпа Синопа сунара ҫӳренӗ, Отаки кӑвайт хума хӑрӑк туратсем пуҫтарнӑ, юханшыв хӗрне шыв ӑсма кайнӑ, ҫемҫе тирсенчен тунӑ вырӑнсене юсанӑ тата хӑва туратӗнчен тунӑ шӑпӑрпа ҫӗр урайне шӑлнӑ.

Одинокий Бизон и Синопа охотились, а Отаки собирала хворост для костра, ходила к реке за водой, оправляла постели из мягких шкур и подметала веником из ивовых прутьев земляной пол в вигваме.

Ту арӑсланӗн йӗррипе // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Джеймс Ш. Пӗчӗк индеец Синопа: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 109 с.

Малта йывӑҫ тӗмисем ҫинче симӗс туратсем татӑла-татӑла ӳке пуҫлаҫҫӗ.

Впереди стали падать веточки с кустов.

1 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.

Эмиль хыттӑн шӑхӑрнипе ыйхӑран вӑранса ҫитеймен кайӑксем туратсем ҫинчен парлатса вӗҫсе тухаҫҫӗ.

Эмиль так громко свистел в дудочку, что сонные дрозды подскакивали на ветках.

Тунтикун, декабрӗн ҫирӗм улттӑмӗшӗнче, Эмиль Катхультра пысӑк тӑкак туни, Коямнадиршӑ кашкӑр шӑтӑкне кӗрсе ӳкни // Галина Матвеева. Линдгрен А. Лённебергӑри Эмиль мыскарисем: повесть; чӑвашла Г.А. Матвеева куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2018. — 203 с.

Кашкӑр шӑтӑка кӗрсе ӳкичченех йывӑр юр пусарнипе туратсем аяла йӑтӑнса анасран хӑрать вӑл.

Как бы ветки не обрушились под тяжестью снега, прежде чем в яму попадёт волк.

Тунтикун, декабрӗн ҫирӗм улттӑмӗшӗнче, Эмиль Катхультра пысӑк тӑкак туни, Коямнадиршӑ кашкӑр шӑтӑкне кӗрсе ӳкни // Галина Матвеева. Линдгрен А. Лённебергӑри Эмиль мыскарисем: повесть; чӑвашла Г.А. Матвеева куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2018. — 203 с.

Хӗвел ҫине пӑхса, туратсем, тымарсем тӑрӑх ҫурҫӗр енӗпе кӑнтӑр енӗ ӑҫтине уйӑрса илме пултараттӑм.

По солнцу, веткам, корням мог определить, где юг, где север.

Тӗлпулу // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.

Тӗмӗсем хушшинче такам хуллен тӑрмашни сисӗнчӗ — туратсем хускалчӗҫ.

В кустах на берегу кто-то тихонько возился, — шевелились ветви.

Манӑн университетсем // Леонид Агаков. Горький М. Манӑн университетсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 138 с.

Коля курӑк ҫӑлса ӑна валли пуҫелӗк туса панӑ, ун пичӗ ҫинӗ хӗвел ӳкесрен йӗри-тавра туратсем тире-тире лартнӑ та, ӑна хӑйӗн курткипе витсе хунӑ.

Коля нарвал травы и устроил ей подушку, натыкал веток, чтобы солнце ей не светило в глаза, и укрыл её своей курткой.

Вунпиллӗкмӗш сыпӑк // Иван Васильев. Рысс Е. Хӗрача ашшӗне шырать: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 140 с.

Пынӑҫем йывӑҫ тӗмӗсем сайралнӑ, пуҫ тӑрринче туратсем витӗр пӗлӗтлӗ тӳпе лайӑхрах курӑнкала пуҫланӑ.

Вскоре кусты стали реже, над головой все чаще и чаще показывалось затянутое облаками небо.

Вуннӑмӗш сыпӑк // Иван Васильев. Рысс Е. Хӗрача ашшӗне шырать: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 140 с.

Пуҫ тӑрринче туратсем пӗр-пӗринпе ҫыхланса чатӑр пек хупланӑ.

Ветки переплелись наверху, образовав длинный сплошной тоннель.

Вуннӑмӗш сыпӑк // Иван Васильев. Рысс Е. Хӗрача ашшӗне шырать: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 140 с.

Ҫав тымарсенчи чӗрӗ сӗткен кӗҫех туратсем тӑрӑх сарӑлма тытӑнать, йывӑҫ папакӗсене тачкалантарса ярать, унччен те пулмасть симӗс те чечен ҫулҫӑсем сарӑлса тухаҫҫӗ.

Потом они вдруг устремляются по ветвям, заставляют набухать почки, превращаются в зеленую, буйную листву.

XXIII сыпӑк // Михаил Юрьев. Корольков Ю.М. Леня Голиков партизан: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 340 с.

Акӑ кӑвайт вырӑнӗ, акӑ тата шӗшкӗ ҫинчи хуҫӑк туратсем.

Вот потухший костер, вот заломленные ветки на ольхе.

XXII сыпӑк // Михаил Юрьев. Корольков Ю.М. Леня Голиков партизан: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 340 с.

Пасарнӑ туратсем пуҫа перӗнмеллех усӑнса аннӑ.

Низко свисали над головою инеем покрытые ветви.

XXIV сыпӑк // Петр Золотов. Мстиставлский С.Д. Курак — ҫурхи кайӑк: повесть. Вырӑсларан П. Золотов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 366 с.

Туратсем ҫӗр ҫумне ҫитех усӑнса тӑраҫҫӗ.

И ветви пригибались к самой земле, по колено засыпанной снегом.

XVI сыпӑк // Михаил Юрьев. Корольков Ю.М. Леня Голиков партизан: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 340 с.

Ҫынсем каланӑ тӑрӑх, ҫав ҫеҫенхирсем ӑшӑ тинӗс патне ҫитиех сарӑлса выртаҫҫӗ, ҫав ӑшӑ тинӗс ҫывӑхӗнче вара илемлӗ юрлакан Гамаюн пурӑнать, йывӑҫсем ҫинчен ҫулҫӑсем хӗлле те, кӗркунне те тӑкӑнмаҫҫӗ, кӗмӗл туратсем ҫинче ылттӑн панулмисем ҫитӗнеҫҫӗ, кашни ҫын тулӑх та тӗрӗслӗхре пурӑнать…

И идут они, люди сказывают, до самых теплых морей, где живет птица Гамаюн сладкогласная, и с дерев лист ни зимой не сыплется, ни осенью, и яблоки растут золотые на серебряных ветках, и живет всяк человек в довольстве и справедливости…

Илемлӗ Хӗҫри Касьян // Николай Степанов. Тургенев И. С. Сунарҫӑ ҫрса пынисем: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 172 с. — 92–112 с.

Кунта нумаях та пулмасть касса янӑ ӑвӑссем, ҫӗр ҫине хурлӑхлӑн тӑсӑлса выртса, курӑка та, вӗтӗ тӗмсене те лапчӑтса лартнӑ; хӑшпӗр йывӑҫсен ешӗл-симӗс, анчах та шанса кайнӑ ҫулҫисем хускалмасӑр тӑракан туратсем ҫинчен сӳрӗккӗн усӑнса тӑраҫҫӗ; тепӗр йывӑҫҫисен ҫулҫисем типсе кайса пӑчӑртанса ларнӑ.

Там недавно срубленные осины печально тянулись по земле, придавив собою и траву, и мелкий кустарник; на иных листья, еще зеленые, но уже мертвые, вяло свешивались с неподвижных веток; на других они уже засохли и покоробились.

Илемлӗ Хӗҫри Касьян // Николай Степанов. Тургенев И. С. Сунарҫӑ ҫрса пынисем: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 172 с. — 92–112 с.

Валя курӑк татса тултарчӗ, шӑтӑк тӗпне вӗтӗ туратсем хуҫса хучӗҫ.

Валя нарвала травы, наломала веток и расстелила их на дне.

XI сыпӑк // Михаил Юрьев. Корольков Ю.М. Леня Голиков партизан: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 340 с.

Ҫулӑм ҫинче туратсем малтан хуран курӑнса выртрӗҫ, вара, ҫуннӑ майӗн, вут ҫинче ҫӗлен пек авкаланса, вӗҫӗсене кӑнта-кӑнта тӑрса, ҫунса пӗтрӗҫ.

задымились и пошли коробиться, приподнимая обожженные концы.

Бежин ҫаранӗ // Ярукка Сантри. Тургенев И. С. Сунарҫӑ ҫрса пынисем: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 172 с. — 71–91 с.

Павлуш вут ҫине пӗр ывӑҫ типӗ туратсем пӑрахрӗ.

Павел бросил горсть сухих сучьев на огонь.

Бежин ҫаранӗ // Ярукка Сантри. Тургенев И. С. Сунарҫӑ ҫрса пынисем: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 172 с. — 71–91 с.

Вӑрман ӑшӗ тӗттӗмленнӗҫемӗн тӗттӗмленсе пырать; каҫхи шуҫӑмӑн кӗренрех ҫути ерипенех тымарсен ҫийӗпе, йывӑҫсен вуллисем тӑрӑх ҫӳлерех те ҫӳлерех хӑпарса пырать, аялти ҫара туратсем ҫинчен ҫывӑрса кайнипе хускалмасӑр тӑракан йывӑҫ тӑррисем ҫине куҫать…

Внутренность леса постепенно темнеет; алый свет вечерней зари медленно скользит по корням и стволам деревьев, поднимается все выше и выше, переходит от нижних, почти еще голых, веток к неподвижным, засыпающим верхушкам…

Ермолайпа арман хуҫи арӑмӗ // Николай Степанов. Тургенев И. С. Сунарҫӑ ҫрса пынисем: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 172 с. — 17–28 с.