Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Вильсонпа Мюльредин пӗрре ҫеҫ мар пӗр ҫӗрте йывӑҫ ӳснӗ тӗме йывӑҫӗсене касса ҫул уҫмалла пулчӗ.

Не раз Вильсону и Мюльреди приходилось топорами прокладывать просеки в густых зарослях кустарника.

Вунсаккӑрмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

Алӑсемпе тытмалла мар яка та ытама кӗмелле мар хулӑм вулӑллӑ йывӑҫ тӑррине упӑте мӗнле хӑпарассине ҫулҫӳревҫӗсем тавҫӑрса илме те пултараймаҫҫӗ, анчах ҫав самантра тӗлӗнмелле чӗрчун темӗнле пуртӑ евӗрлӗскерне туртса кӑларчӗ те, йывӑҫ вуллине каса-каса, тӑррине ҫитичченех питӗ хӑвӑрт улӑхса кайрӗ.

Путешественники не преедставляли себе, как можно подняться вверх по этому скользком стволу, который нельзя даже обнять руками, как вдруг странное существо вытащило нечто вроде топорика и, делая небольшие зарубки на стволе, быстро вскарабкалось по нему до самой верхушки дерева.

Вунулттӑмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

Ӑна итлекенсем ытармалла мар банкси йывӑҫӗ ҫумне вырнаҫрӗҫ, сигар тӗтӗмӗсем сывлӑшра ункӑланса шуралаҫҫӗ; вӗсем ҫӳлелле явкаланса хӑпараҫҫӗ те ҫӑра йывӑҫ ҫулҫисем хушшинче ҫухалса каяҫҫӗ.

Его слушатели уселись у подножья великолепной банксия; в воздухе забелели кольца сигарного дыма; они подымались вверх и исчезали в густой древесной листве.

Вунпӗрмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

Кунта кенгурусен малтипе кайри урисем тан мар, кунта сурӑхсем сысна пек сӑмсаллӑ; кунта тилӗсем пӗр йывӑҫ ҫинчен тепӗр йывӑҫ ҫине сиксе ҫӳреҫҫӗ; кунта акӑшсем хура; кунта йӗкехӳресем йӑва ҫавӑраҫҫӗ.

Где у кенгуру неодинаковой длины передние и задние лапы; где у овец свиные морды; где лисы прыгают с дерева на дерево; где лебеди черны; где крысы вьют гнёзда.

Тӑххӑрмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

Таҫта аякра, кӑнтӑртан ҫурҫӗр еннелле, тымарӗпе кӑкланса тухнӑ йывӑҫ вуллисем, хуҫӑлнӑ туратсем, таҫти ранчоран хӑйпӑнса тӗпленнӗ улӑм ҫивиттисем, чӗрчунсен виллисем, саладеросӗнчен юхса тухнӑ юнлӑ тирсемпе выльӑх тушкисем шыва май юхаҫҫӗ, ҫавсемпе пӗрлех пӗр йывӑҫ вулли ҫинче ягуарсен ҫемьи харкашса пырать, вӗсем ҫав черчен сулӑран чӗрнисемпе тармакласа тытнӑ.

Вдали с юга на север неслись по течению вырванные с корнем стволы, сломанные ветви, соломенные крыши, сорванные с какого-то ранчо, трупы животных, окровавленные шкуры и туши из саладеро и, наконец, на покачивающемся древесном стволе целое семейство рычащих ягуаров, которые вцепились когтями в свой хрупкий плот.

Ҫирӗм виҫҫӗмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

Ҫав пакша евӗрлӗ пӗчӗкҫӗ чӗрчун йывӑҫран йывӑҫ ҫине епле ҫӑмӑллӑн сиксе ҫӳренине пӑхса тӑма та кӑмӑллӑ.

Приятно было видеть, с какой лёгкостью и грацией это маленькое животное, похожее на белку, прыгает по вершинам деревьев.

Вуниккӗмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

— Вӑрман пултӑр тесен, йывӑҫ кирлӗ, кунта йывӑҫсем ӳсмеҫҫӗ.

— Для того чтобы был лес, необходимы деревья, а деревьев здесь тоже нет.

Саккӑрмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

Пӑхатӑп — пӗр кайӑк йывӑҫ ҫинчен йывӑҫ ҫине сике-сике ларать.

Смотрю — птичка с куста на куст прыг, прыг.

Вӑрҫӑ секречӗ // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Гайдар, Аркадий Петрович. Вӑрҫӑ секречӗ: [повеҫ] / А. П. Гайдар. — Шупашкар: Чӑвашсен патшалӑх издательстви, 1936. — 175 с.

Шурӑ аяклӑ чакаксем ҫеҫ пӗр йывӑҫ ҫинчен тепӗр йывӑҫ ҫине сиккелесе ҫӳреҫҫӗ.

И только белобокие сороки бестолково скакали с дерева на дерево.

Чукпа Гек // Михаил Рубцов. Гайдар, Аркадий Петрович. Ман юлташсем: калавсем; вырӑсларан М. Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш государство издательстви, 1953. — 158 с. — 105–140 с.

Ҫил йывӑҫсене пусса анать, вӗсен кашласа улакан сассине тӗрлӗ еннелле илсе каять, уншӑн кам улани пурпӗрех: йывӑҫ улать-и, этем тусӗ — йытӑ-и, е этемӗнчи усал тӑшманӗ — кашкӑр-и — улатӑр ҫеҫ.

А ветер нажимает на деревья и разносит их вой и стон, вовсе не зная, кому он служит; ему все равно, кто воет, дерево, собака — друг человека, или волк — злейший враг его, — лишь бы выли.

VII // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Вӑл йывӑҫӑн чи тӑррине, хыр турачӗпе чӑрӑш турачӗсем икӗ йывӑҫ хушшинче кӗпер пек пулнӑ вырӑна вырнаҫнӑ.

Он сел на самом верху, где сук сосны и сук ели сложились как мостик между двумя деревьями.

IV // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 133–188 с.

Ҫапла эпир Мускав ҫывӑхӗнчи тайгана ноябрь уйӑхӗнче кӑнтӑрла вунпӗр сехетрен тата икӗ сехетрен пуҫласа каҫчен пакшасем тытма ҫӳретпӗр, ҫав сехетсенче пакшасем хыр икеллисем ҫиеҫҫӗ, туратсем ҫинче ярӑнаҫҫӗ лайӑхрах апат шыраса пӗр йывӑҫ ҫинчен тепӗр йывӑҫ ҫине сиксе лараҫҫӗ.

Так мы в «подмосковной тайге» ходим за белками в ноябре до одиннадцати дня и от двух до вечера: в эти часы белки шелушат шишки на елках, качают веточки, роняют посорку, в поисках лучшей нищи перебегают от дерева к дереву.

Пакша // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 126-129 с.

Пакша курӑнасса кӗтсе тӑрас тесе, эпӗ ватӑ йывӑҫ айне тӑтӑм, вӑл йывӑҫ тиркӗ ӑшӗнчи пек пысӑк та ҫаврака шӑтӑкра ларать.

Старое дерево, под которым мне пришлось дожидаться, и стоит в широкой круглой яме, как в блюде.

Пакша // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 126-129 с.

Ҫӗр ҫине тата йывӑҫ тӗмӗсем ҫине тунӑ йӑвасем те ҫаплах ҫухалмаҫҫӗ: йывӑҫ тӗмӗсем ҫинчен ҫӗре ӳкнӗ кӑҫатӑ ҫӑмне шӑшисем тупаҫҫӗ те хӑйсен ҫӗр ӑшӗнчи йӑвисене илсе кӗреҫҫӗ.

Те же гнездышки, что на земле были сделаны и на кустах, тоже не пропадут; с кустов все лягут на землю, а на земле их мышки найдут и растащат остатки валенка на свои подземные гнезда.

Асатте кӑҫатти // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 111-114 с.

Атӑлӑн анлӑ сарӑлнӑ шывӗ ҫинче шыв илмен ҫӗрсем укҫа ҫаврашкисем пек курӑнаҫҫӗ, вӗсенчен пӗрисем ҫап-ҫара, теприсем ҫинче йывӑҫ тӗмӗсем е ҫӳлӗ йывӑҫсем ӳсеҫҫӗ.

На великом разливе Волги там и тут виднелись копеечки незалитой земли, иногда голые, иногда с кустарником, иногда с высокими деревьями.

Ҫӑлӑнӑҫ утравӗ // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 77–81 с.

Кӑткӑ ӗҫне пӗлес тесен нумайччен сӑнаса тӑмалла хӑйсен йӑви ҫумӗнчи йывӑҫ тӑрӑх кӑткӑсем чупса ҫӳренине эпӗ вӑрманта нумай курнӑ, анчах эпӗ ӑна тимлӗн сӑнаман: мӗне кирлӗ вӑл кӑткӑ йывӑҫ тӑрӑх мӗншӗн чупни, ӑҫта кайни!

Нужно долго наблюдать, чтобы понять муравьиное дело: много раз я наблюдал в лесах, что муравьи постоянно бегают по дереву, к которому прислонен муравейник, только я не обращал на это внимания: велика ли штука муравей, чтобы разбираться настойчиво, куда и зачем он бежит или лезет по дереву.

Кӑткӑсем // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 73–74 с.

Ҫав ункӑ йывӑҫ хуппи тӑрӑх сӗткенсене хӑпарма май памасть, ҫавӑнпа та йывӑҫ хӑрма пултарать.

Колечко прекращало движение соков, и дерево неминуемо должно было погибнуть.

Кӑткӑсем // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 73–74 с.

Уйра юр ирӗлет, анчах вӑрманта вӑл ҫӗр ҫинче те, йывӑҫ турачӗсем ҫинче те ҫаплах ирӗлмесӗр тачӑ хупланӑ минтер пек выртать, йывӑҫсем юр тыткӑнӗнче тӑраҫҫӗ.

В полях тает, а в лесу ещё снег лежит нетронутый плотными подушками на земле и на ветках деревьев, и деревья стоят в снежном плену.

Хӗрӳ сехет // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 72–73 с.

Эпӗ ҫиле хирӗҫ ҫав шурӑ кӗрпе сапнӑ ҫул тӑрӑх кайрӑм та акӑ мӗн куртӑм: икӗ чи пӗчӗкҫӗ кӑсӑя симӗс тӗклӗ, шурӑ мӑй ҫинче хура йӗр-йӗр курӑнса тӑраканскерсем, — типӗ йывӑҫ ҫинче сӑмсапа ӗҫлеҫҫӗ, ҫӗрӗк йывӑҫ ӑшӗнчен хӑйсене валли хуртсем кӑлараҫҫӗ иккен.

Я пошел на ветер по этой белой дорожке опилок и скоро увидел, что это две самые маленькие синицы, гайки, — сизые, с черными полосками на белых пухленьких щечках, — работали носами по сухому дереву и добывали себе насекомых в гнилой древесине.

Кӑсӑясем // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 53–55 с.

Акӑ, сунарҫӑ вӑрманта ҫӳрет-ҫӳрет те, унӑн канас килет, вӑл пуртине пиҫиххи хушшинчен илет те ӑна йывӑҫ ҫине перет лартать, пурти ҫине сумкине ҫакать, хӑй йывӑҫ айне выртать.

 — Придет, бывает, охотник, захочется ему отдохнуть, он и воткнет топор в дерево и на топор сумку повесит, а сам ляжет под деревом.

Тилӗ ҫӑкӑрӗ // Гаврил Молостовкин. Пришвин М.М. Ылтӑн ҫаран: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 200 с. — 7–9 с.