Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Чӗлхи вӗсен «пӗтӗм тӗнчери халӑхсем калаҫакан» чӗлхе, ку чӗлхере сӑмахсем иккӗмӗш вырӑнта тӑраҫҫӗ, кунта тавҫӑрса илеймен пуплевсене пуринчен ытла сӑмахсӑрах туйса илнисем, алӑсемпе хӑлаҫланнисем, куҫсене тӗрлӗрен выляткаланисем, пӗтӗмӗшле илсен, халиччен никам ҫырман эсперантӑн пӗтӗм майӗсем ӑнлантарса параҫҫӗ.

На том «международном» языке, где слова играют подсобную роль, а неразобранную фразу дополняют догадка, жестикуляции, мимика — вообще все средства неписаного эсперанто.

Ҫиччӗмӗш сыпӑк // Максим Данилов-Чалдун. Островский, Николай Аслексеевич. Хурҫӑ мӗнле хӗрлӗ: [роман] / Н.А. Островский. — Шупашкар: Чӑваш государство издательстви, 1948. — 402 с.

Сӑмахран, пӗр ют чӗлхере те ять тенӗскер ҫук, а Раҫҫейре пур…

Например, ни в одном иностранном языке нет этого ять, а в России есть…

Философ // Хӗветӗр Уяр. Антон Чехов. Философ // Илемлӗ литература: журнал. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1941. — №4. — 135-137 с.

Тӗрексен пӗр лагерӗнче, черногори чиккинче, фельдшерта тӑнӑ чух, тӗрӗксен йӑлипе чӗлхине пит ӑста вӗренсе ҫитнӗ; каҫсерен эрех сыпкалать, онбашипе те пӗр чӗлхере, ҫӗрле вара, онбашие канӑҫ парас мар тесе, кӑмака мӑрйинчен пӑшал перет; ҫавсенчен пуҫне тата вӑл упана вӗрентет.

В бытность свою фельдшером одного турецкого лагеря на черногорской границе он в совершенстве изучил язык и обычаи турок; по вечерам пил водку и якшался с онбаши, а по ночам, чтобы не давать ему покоя, стрелял в печную трубу и, кроме всего прочего, дрессировал медведя.

IV. Каллех Марко патӗнче // Илпек Микулайӗ. Вазов Иван. Пусмӑрта: роман; вырӑсларан Микулай Илпек куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1964. — 464 с.

Пурӗ 12 пин ытла ҫын ҫеҫ унпа калаҫать пулин те вӑл чӗлхере 64 падеж шутланать.

Куҫарса пулӑш

Тӗнчери чӗлхесен кӑсӑк енӗсем // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/23415.html

Ку чӗлхере пӗр сӑмах майлашӑвех питӗ нумай пӗлтерӗшлӗ пулма пултарать.

Куҫарса пулӑш

Тӗнчери чӗлхесен кӑсӑк енӗсем // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/23415.html

Хисепе чӗлхере пирӗн пек «пӗрре, «иккӗ», «виҫҫӗ» тесе мар, «нумай», «сахал» тесе ҫеҫ пӗлтереҫҫӗ, тӗсӗсем те вӗсен «ҫутӑ» тата «тӗттӗм» кӑна пулаҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Тӗнчери чӗлхесен кӑсӑк енӗсем // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/23415.html

Чӗлхеҫӗсемшӗн вӑл питӗ кӑсӑклӑ иккен — ку чӗлхере хисепсем ҫук, тӗссене те вӗсем палӑртмаҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Тӗнчери чӗлхесен кӑсӑк енӗсем // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/23415.html

Вера хӗне кайнӑ, питӗ чирлӗ вӑл, анчах хӑй палӑртасшӑн мар: эпӗ унӑнне ӳслӗк чирӗ пулӗ тетӗп е ҫынна пӗтерекен сивӗ чир пуласран хӑратӑп, вӑл вырӑссем хушшинче палӑрман, пирӗн чӗлхере унӑн ячӗ те ҫук.

Вера больна, очень больна, хотя в этом и не признается, я боюсь, чтобы не было у нее чахотки или той болезни, которую называют fievre lente — болезнь не русская вовсе, и ей на нашем языке нет названия.

Майӑн 16-мӗшӗ // Николай Пиктемир, Нестор Янкас. Михаил Лермонтов. Пирӗн вӑхӑтри герой. Н. Пиктемирпа Н. Янкас куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашкӗнекеиздат, 1964

Бэла та пирӗн чӗлхере ӑнкара пуҫларӗ.

и она начинала понимать по-нашему.

Бэла // Николай Пиктемир, Нестор Янкас. Михаил Лермонтов. Пирӗн вӑхӑтри герой. Н. Пиктемирпа Н. Янкас куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашкӗнекеиздат, 1964

Ӗҫ хатӗрӗсемпе ҫыхӑннӑ тупмалли юмахсем те сахал мар пирӗн чӗлхере.

Куҫарса пулӑш

Ӗҫе мӗн ачаран вӗрен // Наталия МАТВЕЕВА. Тантӑш, 2015.11.26

Хӑшӗ-пӗрисем Шумерпа Египет тӗнчери мӗнпур халӑхсемшӗн «прародина» пулнӑ, ҫавӑнтан халӑхсем тӗнче тӑрӑх саланнӑ, ҫавна пула пӗр пек сӑмахсем тӗнчери тӗрлӗ чӗлхере пур теҫҫӗ.

Некоторые Шумер с Египтом для всех народов мира стали "прародиной", там же народы разошлись по миру, из-за этого в разных языках мира есть одинаковые слова.

Чӑваш сӑмахӗсем ытти чӗлхесенче ма нумай? // Аркадий Русаков. https://chuvash.org/content/4803-%D0%A7% ... C%D0%B0%D0

Унта чӑваш фонетикин историлле аталанӑвне тӗпчесе пӗлес тӗлӗшпе автор тӗнчери тӗрлӗ чӗлхере упранса юлнӑ чӑваш сӑмахӗсемпе усӑ курнӑ тенӗччӗ.

С целью изучения исторического развития чувашской фонетики автор там использовал разные чувашские слова, которые сохранились в разных языках мира.

Чӑваш сӑмахӗсем ытти чӗлхесенче ма нумай? // Аркадий Русаков. https://chuvash.org/content/4803-%D0%A7% ... C%D0%B0%D0

— Малашне тӗнче сӑнарӗ чӗлхере епле сӑнарланнине, калӑпланнине тӗпчесшӗн.

Куҫарса пулӑш

Словаре те кӑсӑклӑ роман пекех вулама пулать // Роза Власова. «Хыпар», 2017.04.26, 60№

Ҫавсене икӗ чӗлхере танлаштарса тишкернӗ чухне интересленсе каяттӑм та вӑхӑта та пӑхмастӑм.

Куҫарса пулӑш

Словаре те кӑсӑклӑ роман пекех вулама пулать // Роза Власова. «Хыпар», 2017.04.26, 60№

Людмила Валентиновнӑн «Чӑваш халӑхӗн менталитечӗпе культури чӗлхере сӑнарланнӑ» ӗҫӗсен ярӑмне Чӑваш Республикин патшалӑх премине илме тӑратнӑ.

Куҫарса пулӑш

Словаре те кӑсӑклӑ роман пекех вулама пулать // Роза Власова. «Хыпар», 2017.04.26, 60№

Чӗлхере те упранса юлнӑ ҫакӑ.

И в языке это сохранилось.

«Кӗркунне ҫынна хӑйпе хӑй пулма май парать» // Роза Власова. «Хыпар», 2016.09.28, 153№

Ӑна хирӗҫ пӗлтерӗшлӗ сӑмах алхан пулнӑ, вӑл пирӗн чӗлхере ылхан тенипе тӳр килет.

Антонимом этому слову был алхан, в нашем языке это соответствует слову проклинать.

Кӗлӗ тата пил сӑмахӗсем // Виталий Родионов. Пилсемпе кӗлӗсем // Шупашкар: Чӑваш кенеке издательстви, 2005. — 5-11 с.

Пур чухне те пӗр сӑмах «вӑрӑм» сӑмахсене хирӗҫ калаҫакансен: «Ҫук пирӗн чӗлхере хутлӑ сӑмахсем».

Говорящих против "длинных" слов всегда один и тот же аргумент: "Нет в нашем языке сложных слов".

Чӑваш сӑмахлӑхӗн те черечӗ ҫиттӗрех // Денис ГОРДЕЕВ. «Хыпар», 2016.05.24, 78-79№

Вӗсем халӑхӑн пуласлӑхне чӗлхере, унӑн хӑвачӗпе чапӗнче, патшалӑхри пӗлтерӗшӗнче пророкла курнӑ.

Куҫарса пулӑш

Атнер ХУСАНКАЙ: Чӑваш пурнӑҫӗн хӑшпӗр моделӗ кивелнӗ // Надежда СМИРНОВА. «Хыпар», 2016, ака, 22; 61-62№