Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Мӑн чӑмӑр лаптӑкне вырнаҫнӑ типҫӗрсемпе шыв капламӗсем пурте лӗр харӑс вӗл-вӗл-вӗл ҫаврӑнма тытӑнчӗҫ.

Куҫарса пулӑш

8 // Хветӗр Агивер. Агивер Ф.Г. Сар ачапа сарӑ хӗр: Повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1980. — 256 с.

Сасартӑк халь кӑваккӑн курӑнакан хура пӗлӗте пӗр сасӑсӑр взрыв пек ҫурса куҫа йӑмӑхтаракан пысӑк чӑмӑр тухса тӑчӗ, ун ҫине пӑхма та май ҫук.

Вдруг, как бесшумный взрыв, прорвав черную тучу, ставшую теперь синей, вырос шар такой ослепительно яркий, что смотреть на него было невозможно.

Эпир килелле вӗҫетпӗр // Александр Клементьев. Тихонов Н.С. Пакистан ҫинчен: калавсем; вырӑсларан А. Клементьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 99 с.

Унтан чӑмӑр пысӑкӑш, кайран вара пысӑкланнӑҫемӗн пысӑкланса пырать те, чӑн-чӑн арбуз пулса тӑрать.

А потом с кулак, а потом больше, больше — и станет настоящий арбуз.

Кавун // М. Тимофеева. Житков Б. С. Эпӗ курса ҫӳрени: япаласем ҫинчен ҫырнӑ калавсем; М. Тимофеева куҫарнӑ; ӳнерҫӗсем Ф. Осиповпа П. Сизов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 212 с.

Эпӗ Клавдьӑна чӑмӑр туса кӑтартрӑм.

И я Клавке показывал.

Колхозра мӗнле сад пур // М. Тимофеева. Житков Б. С. Эпӗ курса ҫӳрени: япаласем ҫинчен ҫырнӑ калавсем; М. Тимофеева куҫарнӑ; ӳнерҫӗсем Ф. Осиповпа П. Сизов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 212 с.

Вара пурте ҫав мина ҫине пӑхма пуҫларӗҫ — хӑшӗ чӑмӑр витӗр, хӑшӗ бинокльпе, теприсем тата нимсӗрех пӑхаҫҫӗ.

И все тут смотрят на нее — кто в бинокль, кто в кулак, а кто просто так.

Утрав ҫинче // Николай Евстафьев. Дубов Н.И. Юханшыв ҫинчи ҫутӑсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 144 с.

Нӳрлӗ чӑмӑр майӗпен-майӗпен ҫаврӑнать-куҫать.

Влажный шар медленно поворачивался.

Ҫӗр // Алексей Леонтьев. Толстой А. Н. Гарин инженер гиперболоичӗ; Аэлита (Марс пӗтмӗшӗ): романсем; Алексей Леонтьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2014. — 495 с. — 319–494 с.

Хура тӗттӗмлӗхре кӑвакрах кӗмӗл чӑмӑр ӑшшӑн ҫитет.

В чёрной тьме тепло сиял серебристо-синеватый шар.

Ҫӗр // Алексей Леонтьев. Толстой А. Н. Гарин инженер гиперболоичӗ; Аэлита (Марс пӗтмӗшӗ): романсем; Алексей Леонтьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Ҫӗнӗ Вӑхӑт, 2014. — 495 с. — 319–494 с.

Кӗҫени чирличчен те хаваслӑхӗ, йӑлкӑшлӑхӗ тарманччӗ-ха арҫыннӑн шухӑшлӑ питӗнчен, мӑшӑрӗ чирленӗ хыҫҫӑн вара чӑмӑр пит шӑммисемлӗ сӑнӗ унӑн талӑкӗ-талӑкӗлех хӗвелсӗр, хурлӑ, сулхӑн.

Куҫарса пулӑш

6 // Хветӗр Агивер. Агивер Ф.Г. Сар ачапа сарӑ хӗр: Повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1980. — 256 с.

Выртса тӑма кутник сакки пур тӗпелте, ҫавӑнтах, юнашар, чӑмӑр шанкӑран ӑсталанӑ тӑрӑхла сӗтел вырнаҫтарнӑ.

Куҫарса пулӑш

6 // Хветӗр Агивер. Агивер Ф.Г. Сар ачапа сарӑ хӗр: Повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1980. — 256 с.

Унашкал пиҫӗ, чӑмӑр, вӑр-вар кӗлеткеллӗ хӗрсем Матвисен ялӗнче те теҫетки-теҫеткипех-тӗр!

Куҫарса пулӑш

6 // Хветӗр Агивер. Агивер Ф.Г. Сар ачапа сарӑ хӗр: Повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1980. — 256 с.

Буфетчик, чӑмӑр кӗлеткеллӗскер те пит мӑнкӑмӑллӑскер, мечӗк пекех кукша пуҫлӑ; сысна аҫи шӑрӑх кунта сулхӑн кӗтес шыраса ҫӳренӗ пек, вӑл аллисене ҫурӑм хыҫнелле тытса кунӗ-кунӗпе палуба тӑрӑх йывӑррӑн утса ҫӳрет.

Буфетчик, круглый и надутый спесью, лыс, как мяч; заложив руки за спину, он целые дни тяжело ходит по палубе, точно боров в знойный день ищет тенистый угол.

XI. // Феодосия Ишетер. Горький М. Ҫынсем патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 256 с.

Ман хуҫа — чӑмӑр кӗлеткеллӗ пӗчӗкҫӗ ҫын; сарӑхса, кушӑрхаса кайнӑ питлӗскер, симӗсрех тӗслӗ шӑллӑ, таса мар, шывланчӑк куҫлӑскер.

Мой хозяин — маленький, круглый человечек; у него бурое, стёртое лицо, зелёные зубы, водянисто-грязные глаза.

I. // Феодосия Ишетер. Горький М. Ҫынсем патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 256 с.

Вӑл ҫӳҫне яп-яка туранӑ, ҫупа сӗрнӗ пекех туйӑнать, унӑн хӗп-хӗрлӗ чӑмӑр тутисем пӗр самантлӑха та хупӑнса тӑмаҫҫӗ; аллисемпе час-часах ҫӳлелле хӑлаҫланса илет, ҫак вӑхӑтра вӑл алӑран темле кайӑка вӗҫтерсе янӑ пекех курӑнать.

Алые, пухлые ее губы не закрывались ни на одно мгновение, а руки то и дело стремительно взлетали кверху, словно выпуская на волю птиц.

2 // Василий Алентей. Авдеенко А.С. Тисса хӗрринче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 196 с.

Урӑх вырӑнсенче тусем ун пекех ҫӳлӗ те илемлӗ мар, вӗсен тӑррисем чӑмӑр, тайлӑмсем сӗвек; кунта чул сӑртсем, чӑнкӑ тусемпе ту хушӑкӗсем те сахал тӗл пулаҫҫӗ.

В других местах — горы менее высокие и красивые, с округлёнными вершинами и не такими крутыми склонами, более бедные скалами, обрывами, ущельями.

4. Тусем ерипен пӗтсе пыраҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Ҫӗр сивӗнесси Ҫӗр тӑвакан вещество хӗрнӗ газсен ҫӑмхи, унтан вара ҫӑралса хытнӑ май вутлӑ шӗвек чӑмӑр пулма тытӑнсанах пуҫланнӑ.

Это остывание началось ещё тогда, когда вещество, составляющее Землю, начало сгущаться в клубок раскалённых газов, а затем — в огненно-жидкий шар.

2. Тусем – сивӗнекен ҫӗрӗн пӗркеленчӗкӗсем // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Чӑмӑр Ҫӗр ҫийӗ ерипен сивӗнсе пынӑ: ҫавӑн пек сивӗнсе пынине пула ҫӑмӑлтарах веществосенчен ҫӳхе хупӑ пулса тӑнӑ.

Постепенно поверхность шара-Земли охлаждалась; в результате этого охлаждения образовалась тонкая кора из более лёгких веществ.

1. Ҫӗр тата чи авалхи материксем пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Ҫавна май Ҫӗрти веществосен чи йывӑр пайӗсем чӑмӑр варринелле пуҫтарӑннӑ ҫӑмӑлрах пайӗсем ун ҫийӗнче тӑрса юлнӑ.

При этом наиболее тяжёлые частицы веществ, составляющих Землю, стягивались к центру шара, а более лёгкие оставались на его поверхности.

1. Ҫӗр тата чи авалхи материксем пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Ҫав чӑмӑр Хӗвел тавра тата хӑйӗн тӗнӗлӗ тавра ҫаврӑнса тӑнӑ.

Этот шар обращался вокруг Солнца и вращался вокруг своей оси.

1. Ҫӗр тата чи авалхи материксем пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Вӗсем пурте ҫак шухӑша ҫирӗплетсе панӑ: Ҫӗр хӑй пуҫланса кайнӑ паллӑ тапхӑрта пӗтӗмпех е ҫиелтен кӑна шӑранса тӑракан чӑмӑр пулнӑ.

Все эти предположения сходятся на том, что Земля в известный период своего образования представляла шар, расплавленный полностью или только с поверхности.

1. Ҫӗр тата чи авалхи материксем пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Юлашкинчен тӗтрелӗх экваторӗнчи центртан айккинелле туртакан (центробежнӑй) вӑйсем питӗ пысӑкланса ҫитнӗ те, тӗтрелӗхрен хӗрсе ҫитнӗ газ евӗр ункӑсем пӗрин хыҫҫӑн тепри уйрӑлма тытӑннӑ, кайран вара ҫав ункӑсенчен чӑмӑр евӗр япаласем — планетӑсем ҫӑралса чӑмӑртаннӑ.

В конце концов силы притяжения (центробежные) от экваториального центра туманности оказались настолько велики, что из туманности один за другим начали выделяться раскаленные газообразные кольца, из которых впоследствии образовались комковидные вещества — планеты.

1. Ҫӗр тата чи авалхи материксем пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.