Шырав
Шырав ĕçĕ:
Яр мана шыва; эпӗ пит пӗчӗкҫӗ: сана манран усӑ сахал пулӗ. Шыва ярсан, эпӗ ӳсӗп те, эсӗ мана тытан, вара сана усӑ нумайтарах пулӗ», — тенӗ.
Пулӑҫпа пулӑ // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.
Ҫӗр хуппинчен аялалли тарӑнлӑхра упранакан атом энергийӗн хӑватлӑ ҫӑлкуҫӗсемпе усӑ курма, Ҫӗр тӗпӗнчи геологине тӗпчесе вӗренсе унпа практикӑра усӑ курма май пуррине кӑтартас тетӗп…
Виҫҫӗмӗш сыпӑк // Андрей Краснов. Ефремов И.А. Ҫӑлтӑр карапӗсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 96 с.
Ҫавӑнпа та, пӗтӗм тӗнчери право тӑрӑх, яланхи пек вӑрҫӑсенче усӑ курма юранӑ, граждан вӑрҫисенче усӑ курма юраман майсемсӗр пуҫне урӑхла меслет, мужиксен трубипе ҫар сӑрнайӗ хушшинче пулса иртнӗ евӗрлӗ калаҫу меслечӗ шырама тивнӗ.
X. Тыткӑнтисем // Михаил Рубцов. Гюго Виктор. Тӑхӑрвун виҫҫӗмӗш ҫул: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 282 с.
Чӑваш чӗлхине вӗренесси, унпа усӑ курасси (атте-аннепе, ачамӑрсемпе, юлташӑмӑрсемпе, ӗҫтешсемпе, магазинта т.ыт.те), тен, патшалӑх тата уйрӑм учрежденисене икӗ чӗлхеллӗ кӑтартмӑшсен кирлӗлӗхӗ ҫинчен (почта, лавккасем, банксем т. ыт. те) ҫыру ҫырасси, социаллӑ тетелсенче чӑваш чӗлхипе усӑ курасси пулма пултарать.
«Чӗлхене аталантарас енӗпе ҫыракан ушкӑнсен хастарлӑхӗн шайӗ…» // Александр Блинов. https://vk.com/im?sel=1644710&w=wall-129 ... cc90438342
Усӑ курассине илес пулсан, эпир, паллах, унӑн материалӗсемпе те, унпа хӑйпе те усӑ куртӑмӑр…А использовать мы, конечно, использовали и его материалы, и его выступление…
4. «Металлургсем» // Александр Яндаш. Николаева, Галина Евгеньевна. Ӗҫҫинче: роман; вырӑсларан И.Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 524 с.
«Уса кур, Фроська, — тет, — ҫӗрӗ ҫавах йывӑҫ-курӑкпа ӳссе ларать. Тасат та, — тет, — вунӑ ҫул усӑ кур».
10. Пленум хыҫҫӑн // Александр Яндаш. Николаева, Галина Евгеньевна. Ӗҫҫинче: роман; вырӑсларан И.Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 524 с.
Кайран, полици вӑйӗсем йышлӑлансан кӑна вилле ҫӗре антарчӗҫ, анчах, асӑнса хӑварас пулать, ӗҫ резина патаксемпе усӑ курмасӑр иртмерӗ, — пирӗн полици пӗчӗк сӑлтавсемшӗнех ҫав патаксемпе усӑ курма хӑтланни цивилизованнӑй ҫӗршывшӑн питех килӗшӳллӗ марри ҫинчен эпир нумай хутчен каланӑччӗ ӗнтӗ.
XXIV // Николай Иванов, Евстафий Владимиров. Короленко В.Г. Чӗлхесӗр: калав. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 108 с.
Мӗншӗн тесен пирӗн вӑхӑтра пурне те сӑнтан пӑхса хаклаҫҫӗ: тепри ниме тӑмасть, тӑмсай, анчах хӑйне мӑнаҫлӑн тытать — ӑна хисеплеҫҫӗ; тепри, тен, талантлӑ, пысӑк усӑ пама… усӑ пама пултарать, анчах сӑпайлӑхне пула…
XXIX // Михаил Рубцов. Тургенев И.С. Умӗн: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 160 с.
Ӗҫе тытӑнар та, алла пӑхӑнакан вулкан туса хурар, вара унӑн ҫимӗҫӗсен уссипе усӑ курма тӑрӑшар!Организуем же искусственное извержение и воспользуемся его плодами!
Вунпиллӗкмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.
Тепӗр чухне питӗ пысӑк усӑ паракан меслетпе усӑ курасшӑн вӑл: пӗр си шӑратнӑ ҫу ярсан, урса кайнӑ хумсене лӑплантарма пулать; вӑл си шыв ҫийӗпе сарӑлса каять те хумсене йӑвашлатать.
Пиллӗкмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.
— Айта, усӑ кур, Паганель, усӑ кур!
Ҫирӗммӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.
Пӗрремӗшӗнчен, ку тӑван ҫӗршыва нимле усӑ та парас ҫук, иккӗмӗшӗнчен… иккӗмӗшӗнчен те нимле усӑ та парас ҫук.Во-первых, пользы отечеству решительно никакой; во-вторых… но и во-вторых тоже нет пользы.
III // Михаил Рубцов. Николай Гоголь. Повеҫсем; вырӑсларан Михаил Рубцов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 51–74 с.
Ни картечсемпе, ни йӗтресемпе усӑ курма хӑяймасӑр, вӗсем хӑйсен яланхи майне хирӗҫлесех, хӗҫ-штыксемпе кӑна усӑ курма йышӑннӑ.
Кирджали // Василий Хударсем. Александр Пушкин. Кирджали; вырӑсларан В. Хударсем куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 17 с.
— Ҫапла вара тепӗр хут калатӑп: пысӑк поршень шуса иртнӗ чух унран уссине кураймастпӑр пулсан, эпир ҫавӑн чухлех усӑ куратпӑр…
«Крокодил ҫури» // Илпек Микулайӗ. Юрий Сотник. Курман-илтмен кайӑк; вырӑсларан Микулай Илпек куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 85–100 с.
Ҫак словарьте сӑмах йышӗ пысӑках мар пулин те — унта пурӗ те 500 кӑна, анчах та автор тӑтӑш усӑ куракан сӑмахсене суйласа илнӗ май унӑн усси пысӑк пулнине палӑртмалла.
Электронлӑ сӑмахсарсен сайчӗ ҫӗнӗ словарьпе пуянланчӗ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/24759.html
«Ҫапла ҫав вӑл, пӗр-пӗр ӗҫе шуйттан хутшӑнчӗ-тӗк вара, усси ҫук, вилӗ москальрен усӑ пуласса кӗтнӗпе пӗрех вара вӑл», темӗскер пуласса систернӗн каларӗ хӑпарса тухнӑ ҫамкалли.
III // Василий Алагер, К. Никифорова, Михаил Рубцов, Афиноген Кузьмин. Николай Гоголь. Диканька ҫывӑхӗнчи хуторти каҫсем. Вырӑсларан чӑвашла В. Алагер, К. Никифорова, М. Рубцов, А. Кузьмин куҫарнӑ. Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 254 с.
— Электричество токӗ мӗнле виҫене ҫитнине виҫсе пӗлме, — уссине якаткаласа, уҫӑ та хулӑн сасӑпа калама пуҫларӗ Родионов, — вольтметрпа усӑ кураҫҫӗ.
XIV // Александр Яндаш. Бабаевский, Семен Петрович. Ҫӗр ҫинчи ҫутӑсем: роман; вырӑсларан Исаак Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 7–514 с.
Ҫакӑн пек илемлӗ те хӑюллӑ метафорӑпа усӑ курса, ҫавӑн пекех тата, ҫирӗпрех ӳкӗте кӗртес шутпа «Каспи тинӗсӗ енчен вӗрекен тип ҫиле тытса чармалли хӳме», «нӳрӗ сыхламалли пысӑк вырӑн», «типӗ ҫанталӑкран сыхламалли хӳме» сӑмахсемпе усӑ курса, колхозсем пӗрмаях вӑйлӑ тырпул туса илессишӗн кӗрешнӗ ҫӗрте ҫак ҫамрӑк вӑрмансем ҫитес ҫывӑх вӑхӑтсенче мӗн тери пулӑшу парасси ҫинчен каласа пачӗ ҫеҫ мар, ҫынсен аллипе урӑхлатса ҫӗнетнӗ Ставрополь ҫӗрӗ малашне епле пулмаллине те ӑнлантарса пачӗ.
VIII // Александр Яндаш. Бабаевский, Семен Петрович. Ҫӗр ҫинчи ҫутӑсем: роман; вырӑсларан Исаак Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 7–514 с.
Самойлов, ҫакӑнпа усӑ курса, Андрей Васильевич ҫывӑхнерех пычӗ, ӑна табак турттарчӗ, вара сайра уссине алтупанӗпе сӑтӑрса, шӑппӑнрах ҫапла ыйтрӗ:
VII // Александр Яндаш. Бабаевский, Семен Петрович. Ҫӗр ҫинчи ҫутӑсем: роман; вырӑсларан Исаак Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 7–514 с.
— Хальхи вӑхӑтра ГЭС вӑйӗпе усӑ курасси ҫинчен мар, ҫав вӑйпа усӑ куракансем — ҫынсем — ҫинчен шухӑшлани кирлӗрех тесе шутлатӑп эпӗ — витӗмлӗ сӑмахсемпе калаҫма пуҫларӗ Виктор, вара, секретарь йӑл кулнине асӑрхаса, хушса хучӗ:
III // Александр Яндаш. Бабаевский, Семен Петрович. Ҫӗр ҫинчи ҫутӑсем: роман; вырӑсларан Исаак Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 7–514 с.