Çĕннисем
Хуть те мӗнле вӑя та — мускул вӑйне, туртнин вӑйне, сӗртӗнӳ вӑйне, тапӑм вӑйне — физика курсӗн пӗрремӗш концентрӗнче каланӑ тӑрӑх, йывӑрӑш вӑйӗпе танлаштарма пулать тата ӑна, ҫапла танлаштарса, виҫме пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Умӗнхи параграфсенче ҫӗнӗ ӑнлав — масса тенӗ ӑнлав — кӗртнӗ тата вӑя ҫӗнӗ определени панӑ, ӑна пӗр япала тепӗр япалана пула туянакан хӑвӑртланнин сӑлтавӗ тесе каланӑ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
27. Механикӑн иккӗмӗш законӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Кашни япала инерцийӗн виҫине япала масси теҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑнтан эпир ҫакӑн пек вывод тӑватпӑр: пур япала та инерциллӗ, анчах вӗсен инерци виҫи тӗрлӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Эпир кунта пӗр действиех тӗрлӗ япаласен механикӑлла состоянине (кунта — тӑплӑх состоянийӗ) тӗрлӗ улӑштарнине куратпӑр.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, вӗсем тӗрлӗ хӑвӑртлӑх тата тӗрлӗ хӑвӑртланни туяннӑ (вӗсем хускалмасӑр тӑнӑ ҫӗртен кусма тытӑнаҫҫӗ).
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пырса пенипе тӗрлӗ шарсем пӗр вӑхӑтрах тӗрлӗ инҫӗше кусса каяҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑма татӑкне шарсенчен кӑшт тартар та, унтан вӗҫерсе ярар; хӑма вара пур шарсене те пӗр вӑхӑтрах тата пӗртан вӑйпах пырса перет.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Сӗтел ҫине, сӗтеле кӑшт анчах тӗртӗнмелле мар туса, хӑма татӑкӗ ҫакса ярар та, ун ҫумне тӗрлӗ пысӑкӑш шар тӗртӗнтерсе хурар.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак пурӑнӑҫра сӑнанисем ҫумне тата ҫакӑн пек опыт туса хушса хурар.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Велосипедӑн ҫавӑрӑнса тӑракан кустӑрмине тытса чарма пӑспа ӗҫлекен машинӑн ҫав хӑвӑртлӑхпах ҫавӑрӑнса тӑракан маховой кустӑрмине тытса чарассинчен ҫӑмӑлтарах.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла, акӑ, пушӑ вагонпа тиенӗ вагон пӗр пек хӑвӑртлӑхпах касса пыраҫҫӗ пулсан та, пушӑ вагона чарма тиенӗ вагона чарассинчен ҫӑмӑлтарах.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тепӗр енчен, тӗрлӗ япаласен инерцийӗсен пысӑкӑшӗсем тӗрлӗ пулни пӗр пек хӑвӑртлӑхпах куҫса пыракан тӗрлӗ япаласене чармашкӑн е вӗсен ҫулне улӑштармашкӑн тӗрлӗ вӑй кирлӗ пулнинче палӑрать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тӗрлӗ маятниксем пӗр пек вӑйпа тӗртсе ярсан та тӗрлӗ инҫӗше сулӑнса каяҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Паровоз рельссем ҫинче тӑракан пушӑ вагона тата тиенӗ вагона пӗр пек вӑйпах тӗртсе ярсан, вӑл вагонсем тӗрлӗ инҫӗше куҫса каяҫҫӗ, урӑхла каласан, паровоз вӗсене тӗрлӗ пуҫламӗш хӑвӑртлӑх парать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Чӑнах та, ара, тӗрлӗ шара пӗр пек вӑйпа персе кустарса ярсан, вӗсем пӗр площадкӑрах тӗрлӗ инҫӗше кайса чарӑнаҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ялан сӑнанисем ҫакна кӑтартаҫҫӗ: пур япала та инерциллӗ, анчах пӗр виҫеллӗ мар.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
26. Масса.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Кирек мӗнле деформаци пулнӑ чухне те — перӗннӗ чухне, тӑсӑлнӑ чухне, авӑннӑ чухне, пӗтӗрӗннӗ чухне — япалан уйрӑм вак пайӗсем куҫма тытӑнаҫҫӗ, пӗтӗм япала хӑй ҫапах тепӗр япала тӗлӗшӗнчен механикӑлла тӑплӑх состоянийӗнче тӑрать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.