Шырав
Шырав ĕçĕ:
— Шывӑн турачӗ ҫук, путса вилесрен хӑрушӑ, — терӗ вӑл.
Пӗрремӗш сыпӑк // Владимир Ухли. В. В. Ухли. Пирвайхи сӑвӑ: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1970. — 48 с.
Сергеев Иван Сергеевичӑн награда хутне вулатпӑр: «Паттӑрлӑх е хисепе тивӗҫлӗ ӗҫсем тунине кӗскен тата конкретлӑ ҫырса кӑтартни. Сергеев юлташ 1944 ҫулти мартӑн 18-мӗшӗнче икӗ юлташӗпе пӗрле, хӑйӗн пуҫарӑвӗпе Винница хулин Хӗвеланӑҫ пайне тӑшманран хӑтарнӑ чухне Буг юхан шывӗ урлӑ чӑн малтан сулӑпа ишсе каҫса юхан шывӑн сылтӑм ҫыранӗнчи тӑшман плацдармне тытса илнӗ. Тӑшман вӑйлӑн персе тӑнине , темиҫе хутчен контратакӑланине пӑхмасӑр, Сергеев юлташ, паттӑрлӑх кӑтартса, пӗр талӑк ҫурӑ Буг юхан шывӑн сылтӑм ҫыранӗнче пулӑшу ҫитиччен тытӑнса тӑнӑ. Выҫӑ, шӑнса хытнӑ тумтирпе, хӗйӗн хӗҫ-пӑшалӗпе усӑ курса батальона юхан шыв урлӑ каҫма майсем туса панӑ. Шыв урлӑ каҫнӑ чухне взвод комадирӗ амансан хӑйӗн ирӗкӗпе унӑн тивӗҫӗсене пурнӑҫлама тытӑннӑ, Взвода чӑн малтан шыв урлӑ каҫарнӑ. Взвода ертсе пырса Сергеев юлташ электростанцине тата тӑшманӑн вут-хӗм точкисем вырнаҫнӑ темиҫе ҫурт-йӗре тӑшмансенчен тасатнӑ, ҫак ҫапӑҫура хӑй кӑна 15 нимӗҫе пӗтернӗ. Тӑшманӑн икӗ пулеметне туртса илсе вӗсемпе нимӗҫсене пеме тытӑннӑ, Ҫавна май Украинӑри пысӑк чукун ҫул узелне, промышленнӑҫпа область центрне туртса илме майсем туса панӑ. Буг юхан шыв урлӑ каҫнӑ, Винница хулине илнӗ чухне паттӑрлӑхпа хӑюлӑх кӑтартнӑшӑн Сергеев юлташ «Совет Союзӗн Геройӗ» ята илме тивӗҫ.
Вун тӑхӑр ҫулхи каччӑсене герой ятне памалла пулнӑ // Василий ЛАПИН. https://kanashen.ru/2024/09/20/%d0%b2%d1 ... %bc%d0%b0/
Сывлӑшӑн вязкость пуррине пире ҫил ҫӗр ҫийӗнчен ҫӳлерехре вӑйлӑрах пулни (сывлӑш пысӑкрах хӑвӑртлӑхпа куҫни) кӑтартса парать; ҫакӑ ӗнтӗ сывлӑш юххи шывӑн тӗпӗнчен ҫӳлерехри пайӗсем хӑвӑртрах юхнине пӗрешкелех пулнине палӑртать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Шывӑн уйрӑм сийӗсем, пысӑкланса пыракан хӑвӑртлӑхпа куҫакансем, пӗрин ҫинче тепри шуса пыраҫҫӗ.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах тӗпӗнчен тата ҫыранран аяккарах кайнӑҫемӗн шывӑн сасартӑках пӗрлехи пӗр хӑвӑртлӑх пулса тӑмасть: хушӑ ӳссе пынӑҫемӗн хӑвӑртлӑх та ӳссе пырать; ҫавӑнпа та чи пысӑк хӑвӑртлӑх юханшыв варринче (ҫырансенчен шутласан) тата юханшыв ҫине ҫывӑхнерех пулать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑн пек кубӑн хысакӗ 2 м, стенисен вӑтам хулӑнӑшӗ 10 см, железобетонӑн d = 3,5, шывӑн d₀ = 1,03 пулсан, ҫакнашкал пушӑ куб шывра мӗн чухлӗ путса тӑнине шутласа кӑларӑр.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пароход ҫине мӗн чухлӗ груз тиенине шутласа кӑларӑр (шывӑн d = 1,03).
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
21. Тӑршшӗ 20 см, сарлакӑшӗ 10 см тата хулӑнӑшӗ 5 см йывӑҫ пӑрӑс пур; ӑна ҫӳлти хӗррисем шывӑн ҫийӗпе пӗр шайра пулмалла путарас тесен, ун ҫине мӗн чухлӗ груз хумалла (йывӑҫӑн d = 0,6)?
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак ҫуртсен ҫӳлти хутӗнче пушар пулас пулсан, ҫак пушара сӳнтермелли шывӑн пусӑмӗ Ҫӗр ҫийӗнче мӗнле пулмалла?
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
9. Ишсе сӳрекен пробиркӑпа дробь йывӑрӑшне хӗссе кӑларнӑ шывӑн йывӑрӑшӗпе танлаштарса пӑхӑр.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
6. Ишсе ҫӳрекен пробиркӑпа дробӗн йывӑрӑшне пробирка отливной стаканран хӗссе кӑларнӑ шывӑн йывӑрӑшӗпе танлаштарса пӑхӑр.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
10000 Т йывӑрӑш шывӑн кӑлӑпӑшӗ 10 000 м³.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, пирӗн ҫак тӗслӗхре суднӑн путнӑ пайӗ хӗссе кӑларнӑ шывӑн йывӑрӑшӗ 10 000 Т пулать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
10000 Т тоннажлӑ суднӑна ватерлини таран путарнӑ чух шывӑн 10 000 Т пысӑкӑш тӗксе кӑларакан вӑйӗ суднӑн йывӑрӑшне шайлаштарать.
III. Гидро- тата аэродинамика // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
9. Днепр ҫинчи плотина патӗнче пӗр секунда хушшинче ӳкекен шыв юхса анать, шыв сиккин ҫӳллӗшӗ 37 м. Кашни секунда хушшинче ӳкекен шывӑн пӗве патӗнчи аялти шыв ҫийӗ тӗлӗшӗнчен потенциллӗ энергийӗ мӗн чухлӗ пулнине пӗлӗр.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗве умӗнчи шывӑн, ту ҫинчи кӳллӗн, ҫумӑр пӗлӗчӗн, усӑнса тӑракан чул сӑртӑн, пӗтӗмпе илсе каласан — йывӑрӑш вӑйӗ пуснипе аяларах вырӑна ӳкме пултаракан кирек мӗнле япалан та потенцилле энерги пур.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
4. Шыв 6 м ҫӳллӗшӗнчен юхать пулсан, урӑхла каласан, шыв таппи 6 м ҫӳллӗш пулсан тата шыва расхутлани, урӑхла каласан, 1 сек. хушшинче юхса каякан шывӑн хисепӗ (калӑпӑшӗ) 5 м³ пулсан, ҫав шыв юххин хӑватне шутласа кӑлармалла.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Шыв ҫулӗсене лайӑхлатса пыни шыв юхӑмӗн законӗсене, унтан юхмасӑр тӑракан тата юхакан шывӑн пусӑмӗ мӗнле валеҫӗнсе тӑнине тӗпчесе вӗренесси патне илсе пынӑ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
— Шывӑн пысӑк пайӗ ҫӗре каять, тӑпра ӑшне сӑрхӑнса кӗрет.
Элекҫей мучи йӑмрисем // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 187–271 с.
Шывӑн 1 м3 хакӗ те 42 тенкӗрен кӑшт кӑна ытларах!
Ӗҫлӗ пулӑшу кӑтартнӑшӑн хисеп те пулмалла // Римма Мавлютова. https://chuprale-online.ru/news/khyparse ... e-pulmalla