Çĕннисем
Пуснӑ чухне эпир паллӑ сисӗме туятпӑр; хытӑрах пуссан вара алӑ ыратма та пуҫлать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Опора реакцийӗ пуррине эпир сӗтел ҫине алӑпа пусса ӗненме пултаратпӑр.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Опора пулакан япала хӑй ҫумне ҫирӗплетсе лартнӑ япалана тивекен вӑя опора реакцийӗ теҫҫӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫирӗплетсе лартнӑ япала хӑйне тивекен вӑя пула тепӗр япалана, хӑйӗн опори пулса тӑраканскере, тивет пулсан, вара ҫак тепӗр япали, механикӑн виҫҫӗмӗш законӗ тӑрӑх, пӗрремӗш япалана пысӑкӑшӗ тӗлӗшпе пӗртан, анчах хирӗҫле майлӑ вӑйпа тивет.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Вӑй енӗ опора точки, тӗнӗлӗ е лаптӑкӗ урлӑ каять пулсан, япала ҫине йывӑрӑш вӑйӗ, е мӗнле те пулин урӑхла вӑй тивет пулсан та, япала лӑпкӑ тӑрать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
78. Опора реакцийӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавӑнпа та колоннӑсен, тӗрлӗ подставкӑсен тӗпӗсене, ҫак япаласен ытти пайӗсемпе танлаштарсан, йывӑртарах материалран тата япалинчен хӑйӗнчен самай сарлакарах тӑваҫҫӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑнтан ӗнтӗ станоксене, приборсене е пурӑнӑҫра кирлӗ тӗрлӗ япаласене ҫирӗп тӑмалла тумашкӑн ҫакӑн пек практикӑлла вывод тухса тӑрать: опора лаптӑкӗ мӗн чухлӗ пысӑк тата вӗсен йывӑрӑш центрӗ мӗн чухлӗ аялта, вӗсем ҫавӑн чухлӗ ҫирӗпрех тӑраҫҫӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах япала тайӑлса хӑйӗн чи ҫӳллӗ положенинчен иртсен, япала йывӑрӑшӗ ӑна равновеси положенине каялла тавӑрма пултараймасть, мӗншӗн тесен ҫакна тумашкӑн япалан йывӑрӑш центрне чи ҫӳллӗ положени урлӑ каҫармалла пулнӑ пулӗччӗ; ҫак вӑхӑтрах унӑн йывӑрӑшӗ йывӑрӑш центрне ҫаплах аялалла антарса пырать те, япала вара ӳкет.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япала опора тӳремҫийӗ тӗлӗшпе тӗрлӗрен чалӑшса тӑрать, ҫав чалӑшса тӑнӑ вырӑнсенчен вӑл малтанхи положение тавӑрӑнать пулсан, ҫав чалӑшса тӑнӑ чухнехи положенисене сӑнанинчен эпир акӑ мӗн куратпӑр; ҫавӑн пек чалӑштарнӑ чухне кашнинчех япалан йывӑрӑш центрӗ япала равновесире тӑнӑ чухнехинчен ҫӳлерех хӑпарать, анчах та пулма пултараканчи ҫӳллӗ положенирен иртмест.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Йывӑрӑш центрӗ урлӑ каякан вертикаль опора линийӗ урлӑ каять пулсан, ҫак случай вара маларах каласа панӑ случайсен чикки пулса тӑрать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
73 ӳкерчӗкре кӑтартнӑ япала положенийӗн тӗрлӗ тӗслӗхӗсене сӑнаса, эпир япала хӑйӗн малтанхи положенине тавӑрӑннине куратпӑр, урӑхла каласан, япалана темӗн майлӑ та куҫарнӑ чух унӑн йывӑрӑш центрӗ урлӑ каякан вертикаль опора лаптӑкӗнчен тухмасть пулсан, вара равновеси пур чух та ҫирӗп пулать; япалана куҫарнӑ чух йывӑрӑш центрӗ урлӑ каякан вертикаль опора лаптӑкӗн тулашӗнчен каять пулсан, вара равновеси пӑсӑлать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑн пек чухне вара япалан йывӑрӑш вӑйӗн действине опора сопротивленийӗ пӗтерсе хурать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Маларахри ӳкерчӗксем ҫинче йывӑрӑш вӑйӗ хӑш еннелле выртнине пӑхса тухнӑ чухне эпир акӑ мӗн куратпӑр: опора лаптӑкӗллӗ япала хӑйӗн йывӑрӑш центрӗ урлӑ каякан вертикаль опора лаптӑкне касса кайсан ҫеҫ лӑпкӑ положенире тӑма пултарать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла, 72,б ӳкерчӗкре кӑтартнӑ А тата В пайсенчен тунӑ япала равновесире тӑрать; анчах та В япалана А япала ҫумне 72,а ӳкерчӗкре кӑтартнӑ пек майлаштарса лартсан, вара ҫак япаласен пӗрлешӗвӗ хӑйӗн равновесине ҫухатмасӑр тӑраймасть, вӑл тӳнсе каять.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Чалӑш япаласем горизонтальлӗ тӳремҫи ҫинче равновесире пур чух та тӑма пултараймаҫҫӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах та, вӗсем тӑракан тӳремҫие тайӑлтарсан, вара тайӑлу кӗтесӗ пӗр паллӑ хисепе ҫитсен, япаласем тӳнсе каяҫҫӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Горизонтальлӗ тӳремҫи ҫине лартнӑ тӳрӗ призма, цилиндр, конус формӑллӑ пур япаласем те лӑпкӑ положенире тӑраҫҫӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
77. Опора лаптӑкӗллӗ япаласен равновесийӗ.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Равновеси положенинче йывӑрӑш центрӗ пулма пултаракан чи аялти положение йышӑнса тӑрать пулсан, вара равновеси ҫирӗп тӑракан равновеси пулать; ни ҫӳлти положение йышӑнса тӑрать пулсан, вара равновеси ҫирӗп тӑман равновеси пулать; йывӑрӑш центрӗ пур положенире те горизонтальлӗ пӗр тӳремҫи ҫинчех юлать пулсан, вара уйрӑмлӑхсӑр равновеси пулать.
2. Япала йывӑрӑшӗн центрӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.