Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Юпа уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче «Чӑваш халӑхӗн этнографийӗпе этнологийӗн ыйтӑвӗсем (XIX ӗмӗрӗн ҫурри — XX ӗмӗр вӗҫӗ)» ятпа ҫавра сӗтел иртнӗ.

13 октября в Чувашском государственном институте гуманитарных наук прошел круглый стол под названием «Проблемы этнографии и этнологии чувашского народа (середина XIX – конец XX в.)»

Пётр Фокина халалласа ҫавра сӗтел иртнӗ // Таисия Ташней. https://chuvash.org/news/33199.html

Вӑл Мӑн Этмен шкулӗнче иртнӗ ӗмӗрӗн 70-мӗш ҫулӗсенче ӗҫленӗ.

Куҫарса пулӑш

Геннадий Иванович Воронцов - педагог, чӑваш литературин ӑсчахӗ // Виктория ВАЗЯКОВА. http://nashazhizn21.ru/obshchestvo/11166 ... rin-schakh

Астӑватӑп-ха, иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенче «Коммунизмшӑн» (хальхи «Канаш ен») хаҫатра Юрий Александрова халалланӑ тӗрленчӗк пичетленнӗччӗ.

Куҫарса пулӑш

Ял хуҫалӑх производствинче — 40 ҫул // Василий Лапин. http://kanashen.ru/2022/10/14/%d1%8f%d0% ... %83%d0%bb/

Ҫӗнӗ ӗмӗрӗн пуҫламӑш виҫӗ ҫулӗнче пирӗн район прокурорӗ пулма каллех А.П. Мигушова шаннӑ.

Куҫарса пулӑш

Канаш прокуратурин кун-ҫул // Ирина Андреева. http://kanashen.ru/2022/01/14/%d0%ba%d0% ... 83%d0%bbe/

Кӗнекене XX ӗмӗрӗн 20-30-мӗш ҫулӗсенчи патшалӑх тата политика ӗҫченне, ВПК (б) Чӑваш обкомӗн иккӗмӗш секретарӗ пулнӑ, Елчӗк районӗнчи Элекҫей Тимеш ялӗнче ҫуралнӑ Яков Андреева (1888-1975) халалланӑ.

Книга посвящена уроженцу деревни Апанасово-Темяши Яльчикского района, государственному и политическому деятелю 20-30-х годов XX века, второму секретарю Чувашского обкома ВКП(б) Якову Андрееву (1888–1975).

Обкомра ӗҫленӗ ҫын ҫинчен кӗнеке кӑларнӑ // Таисия Ташней. https://chuvash.org/news/33005.html

Пур пулсан та вӗсем йӑлт хӑйсен ӗмӗрӗн вӗҫне ҫитсе пыраҫҫӗ.

Даже те, что имеются, доживают свой век.

Йывӑҫ кӗперсем // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/32584.html

Малтанхи кӗнекинчи событисем хронологи тӗлӗшӗнчен XX ӗмӗрӗн пуҫламӑш ҫулӗсенче тапранаҫҫӗ те 1917 ҫулхи кӗрхи кунсемпе вӗҫленеҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Элкей килйышӗ // Ипполит Иванов. Осипов, П. Н. Элкей таврашӗ:роман. 1-мӗш кӗнеке; [И. Иванов умсӑмахӗ; Г. Хлебников хыҫсӑмахӗ]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1973. — 463 с. — 5–14 с.

Ҫак тимӗр-калай витнӗ хитре ҫурт иртнӗ ӗмӗрӗн 60-мӗш ҫулӗсемчченех ларнӑ.

Куҫарса пулӑш

Аслӑ ҫул // Валери Туктар. «Сувар», 2010.01.15, 3№(837), 5 стр.

Эсир, Молли, маншӑн — хӗрарӑмӑн ҫамрӑк ӗмӗрӗн пирвайхи ҫутӑ йӗрӗ, ҫав ӗмӗре хаваслӑ кулӑпа инкек ытамланӑ, эсир, Дюрок, — хӑюлӑхпа тивӗҫлӗхӗн пирвайхи ҫирӗп йӗрӗ!

Вы, Молли, для меня — первая светлая черта женской юности, увенчанная смехом и горем, вы, Дюрок, — первая твердая черта мужества и достоинства!

II // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 7–163 с.

Совет саманинче, уйрӑмах иртнӗ ӗмӗрӗн 50-70-мӗш ҫулӗсенче, СССР Патшалӑх премине илнӗ авторсене тӳрех мӗн пур халӑх чӗлхисене куҫарттарнӑ.

В советские времена, особенно в 50–70-х годах прошлого века, авторов, получивших Государственную премию СССР, сразу переводили на многие языки народов.

Александр Грин тата паянхи ӑру // Арсений Тарасов. Грин А.С. Суйласа илнисем. Иккӗмӗш том. — Шупашкар, 2011. — 416 с. — 5–9 с.

Мӗншӗнни паллӑ: совет саманинче, иртнӗ ӗмӗрӗн 30-мӗш ҫулӗсен варринчен пуҫласа 1956 ҫулччен, унӑн произведенийӗсене пичетлемен.

Известно почему: в советское время, с середины 30-х годов прошлого века до 1956 года, его произведения не были опубликованы.

Грин ҫӗр-шывне хапӑл тусамӑр // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пӗрремёш том. — Шупашкар, 2010. — 416 с. — 5–7 с.

Николай Николаевичӑнах «Синкер» романӗнче (Шупашкар, Чӑваш кӗн. изд-ви, 1991) иртнӗ ӗмӗрӗн ҫирӗммӗш ҫулӗсен вӗҫнелле Чӑваш Республикин территорийӗнче тата Тутар Республикин чылай районӗнче Калюков банди алхасни ҫинчен каласа парать.

Куҫарса пулӑш

Янкӑлч тӑрӑхӗ – чӑваш литературинче // М. Петрова. http://gazeta-kanash.cap.ru/publication. ... 6&page=658

«Унта, тӗпрен илсен, паллӑ поэтӑн иртнӗ ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенче ҫырнӑ, анчах ку таранччен ниҫта та пичетленмен хайлавӗсем кӗнӗ. Ҫавӑн пекех авторӑн сайра кун ҫути курнӑ сӑввисем те вырӑн тупнӑ кӑларӑмра», — тесе хыпарланӑ издательство сайтӗнче.

«Туда, в основном, вошли произведения поэта, написанные в 80-х годах прошлого века, но до сих пор нигде не опубликованные. Также в издании нашли место редкие стихи автора», — сообщается на сайте издательства.

«Кӗмӗл ҫутиллӗ хирсем» кӗнеке пичетленнӗ // Таисия Ташней. https://chuvash.org/news/31005.html

Свифт хӑй ӗмӗрӗн юлашки ҫулӗсенче пит йывӑр та асаплӑ чирпе кӗрешсе пурӑннӑ.

…Последние годы жизни прошли у Свифта в беспрерывной борьбе с тяжелым и мучительным недугом.

5 // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с. — 335–353 с.

Иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсем пуҫламӑшӗнче вӑл «Детское чтение» ятлӑ журнал тавра пӗрлешнӗ писательсен Тихомиров кружокӗнче ӗҫленӗ.

В начале 90-х годов прошлого века он работал в кружке писателей Тихомирова, объединившихся вокруг журнала под названием «Детское чтение».

Д. Н. Телешов // Хветӗр Уяр, Иван Мучи. Телешов Д.Н. Типшар: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1946. — 56 с. — 3–7 с.

ХIХ-мӗш ӗмӗрӗн иккӗмӗш ҫурринче вырӑссен астрономӗ, Мускаври университет профессорӗ Федор Александрович Бредихин (1831 — 1904) комета хӳрисене сӑнанӑ.

Во второй половине XIX века русский астроном, профессор Московского университета Федор Александрович Бредихин (1831—1904) изучал кометные хвосты.

Кометӑсен тытӑмӗ // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Вунпиллӗкмӗш ӗмӗрӗн варринче Дж.

В середине XV века вышло сочинение Дж.

Птолемей ҫут тӗнче ҫинчен вӗрентни // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Тинӗссем тӑрӑх питӗ инҫете ишсе ҫӳресси XV ӗмӗрӗн иккӗмӗш ҫурринче пуҫланнӑ.

Очень далекие морские путешествия люди начали совершать во второй половине XV века.

Ҫӗр мӗн евӗрлӗ? // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

XX ӗмӗрӗн 80-мӗш ҫулӗсенче ялти клуб ҫумӗнче «Пилеш» фольклор ушкӑнӗ йӗркеленнӗ, хӑйӗн ӗмӗрӗ хушшинче вӑл чӑваш наци юррисене, ташшисене, хускануллӑ тата спорт вӑййисене пухас, упраса хӑварас тата халӑх патне ҫитерес енӗпе этнографи тӗлӗшӗнчен самай тӑрӑшнӑ.

В 80-х годах XX века на базе сельского клуба был создан фольклорный чувашский коллектив «Пилеш» («Рябинушка»), который за период существования провел огромную этнографическую работу по сбору, сохранению и популяризации чувашских национальных песен, танцев, подвижных и спортивных игр.

Туслӑ калманттайсем мӑн асаттесен йӑли-йӗркине упраҫҫӗ, пурне те хӑнана чӗнеҫҫӗ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/blogs/comments/5810.html

Даннӑйсене тишкернӗ хыҫҫӑн карап суту-илӳре ҫӳрени палӑрнӑ, шыв тӗпне вӑл пирӗн эрӑчченхи 5-мӗш ӗмӗрӗн вӗҫӗпе 4-мӗш ӗмӗр варрин хушшинче путнӑ.

Анализ данных выявил, что судно был торговым, оно потерпело крушение с конца 5 века до н. э. до середины 4 века до н. э.

Грецире 2,5 пин ҫул каялла путнӑ карапа тупнӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/30132.html