Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Патша правительстви тӑвайманнине Совет влаҫӗ тӗлӗнмелле хӑвӑрт туса хучӗ: 20 уйӑх хушшинчех Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналне туса пӗтернӗ, вӑл тӗнчипе чи пысӑк канал, унӑн тӑршшӗ 200 км ытла.

То, чего не сделало царское правительство, с необычайной быстротой было разрешено властью Советов; в 20 месяцев был построен величайший в мире Беломорско-Балтийский канал имена Сталина длиной больше 200 км.

Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӑш-пӗр ҫӗрте ун пек ҫулсем темиҫе ҫӗр километр тӑршшӗ тӑсӑлса кайнӑ ӗнтӗ.

В некоторых местах они протянулись уже на сотни километров.

Тайгари ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пилӗк километр тӑршшӗ хурҫӑ троспа Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ океан тарӑнӑшне виҫе-виҫе пӑхнӑ, шывӑн тӗрлӗ сийӗнчи температурине сӑнанӑ, тинӗс тӗпӗнчен пробӑсем илнӗ.

Через отверстие во льду зимовщики опускали 5-километровый трос, измеряли глубину океана, определяли температуру различных слоев воды, брали пробы с морского дна.

«Ҫурсӗр полюсӗ» поляр станцийӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вара кун тӑршшӗ ху ӑна мӗн чухлӗ тӑсас тетӗн, ҫавӑн чухлӗ тӑсӑлӗ.

И день будет тянуться столько времени, сколько ты пожелаешь.

XIV // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Апла тӑк санӑн кун тӑршшӗ те пӗр минут ҫеҫ тӑсӑлать!

Значит, у тебя день длится всего одну минуту!

XIV // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Унчен малтан пӗр сеть валли материала касма вӑхӑтпа вӑй нумай илнӗ пулсан, халӗ икӗ метр тӑршшӗ 19 хӑйӑва темиҫӗ ҫеккуннтра касаҫҫӗ, ҫакна Наталия Ивановна хӑй пире кӑтартса пачӗ.

Если раньше нарезка ткани для одной сети отнимала столько времени и сил, то сейчас 19 ленточек длиной в два метра готовы за считанные секунды, что нам и продемонстрировала Наталия Ивановна.

Пӗрле ытларах тума пултаратпӑр // Галина ВАРИКОВА. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... -r-3475759

Андрей Иванюта ҫырнӑ тӑрӑх, «ласточка» арҫыншӑн темиҫе ҫул тӑршшӗ тӗрӗс-тӗкел ӗҫленӗ — ҫӗнӗ машина туяннӑ хыҫҫӑн ӑна сутма шел пулнӑ, ҫавӑнпа Вадим Бурачинский транспорт хатӗрне ырӑ ӗҫе пама шут тытнӑ.

Как написал Андрей Иванюта, «ласточка» служила мужчине верой и правдой несколько лет — после приобретения новой машины продавать ее было жаль, поэтому Вадим Бурачинский решил отдать транспортное средство на благое дело.

Пушкӑрт ҫынни хӑйӗн автомобильне СВОра усӑ курма панӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/common_mater ... an-3470936

Ҫулҫисем 6 метр тӑршшӗ пулаҫҫӗ.

Листья достигают 6 метров длины.

Тропик вӑрманӗсенчи ӳсентӑрансем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Июнӗн 21-мӗшӗнче чи вӑрӑм кун пулать: унӑн тӑршшӗ 17 сехет.

21 июня — самый длинный день: он продолжается около 17 часов.

Ҫулталӑк вӑхӑчӗсенче ҫанталӑк епле улшӑнса пырать // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Полюс патӗнче кун тӑршшӗ ҫур ҫул пулать.

На самом полюсе день продолжается полгода.

Ҫӗрӗн ҫулталӑкри ҫавӑрӑнӑҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Унӑн тӑршшӗ 96 сантиметр, урлӑшӗ 63 сантиметр пултӑр.

Длиной 96 сантиметров, шириной 68 сантиметров.

Топографи планӗ мӗн вӑл тата вӑл мӗншӗн кирлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Эпир кашни сантиметра 5 метр вырӑнне илсен мӗнпур хушша 5 сантиметр тӑршшӗ лини туса кӑтартма пулать.

Если мы условимся каждый сантиметр на бумаге считать за 5 метров, то все расстояние можно изобразить линией длиной в 5 сантиметров.

Япаласен хушши мӗн чухлине ӳкерчӗк ҫинче мӗнле паллӑ тӑваҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Халӗ ӗнтӗ мӗлке тӑршшӗ кӗскерех пулчӗ.

Тень стала короче.

Хӗвел тӑрӑх тӗп енсене эпир епле тупни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӗсем унта шӑчӑ мӗлки хӑш енне тата мӗн тӑршшӗ ӳкнине паллӑ туса виҫме тытӑнчӗҫ.

И стали определять направление и измерять длину тени.

Хӗвел тӑрӑх тӗп енсене эпир епле тупни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫав йывӑҫ мӗлкиех эсир шкултан таврӑннӑ чух мӗн тӑршшӗ?

Какой длины тень от этого же дерева, когда вы возвращаетесь из школы?

Ҫынсен енсене хӗвел тӑрӑх тупма мӗнле вӗренсе ҫитнӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

2. Ҫакна виҫсе пӗлӗр: йывӑҫ мӗлки эсир шкула кайнӑ чух мӗн тӑршшӗ?

2. Измерьте: Какой длины тень от дерева, когда вы идете в школу?

Ҫынсен енсене хӗвел тӑрӑх тупма мӗнле вӗренсе ҫитнӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Анчах кашни япаларан ӳкекен мелке тӑршшӗ кун каҫа пӗр пек пулмасть: хӗвел аялта пулсан, мӗлке вӑрӑм пулать, хӗвел ҫӳлерех хӑпарнӑҫемӗн вӑл кӗскелсе пырать.

Но длина тени от каждого предмета в течение дня меняется. Чем ниже солнце над землей, тем длиннее тень; чем оно выше, тем тень короче.

Ҫынсен енсене хӗвел тӑрӑх тупма мӗнле вӗренсе ҫитнӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫитӗннисем валли 3500 метр тӑршшӗ трасса тунӑ.

Для взрослых была подготовлена трасса протяжённостью 3500 метров.

Хушӑлкара ту кросӗ иртнӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/sport/2023-1 ... tn-3461688

Кӗперӗн пӗтӗмӗшле тӑршшӗ 29 метр.

Общая протяженность моста — 29 метров.

Пушкӑртстанри Инзер ялӗ патӗнчи кӗпере хӑҫан юсасси паллӑ пулнӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/natsi-proekc ... ln-3453880

Ҫичӗ ҫул тӑршшӗ чӑвашла вӗреннӗ Риммӑна Пишпӳлекре пӗрле вӗреннӗ тӑватӑ ачапа пӗрле вырӑс ачисемпе вӗренме куҫарнӑ.

Римму, которая прошла семилетнее обучение на чувашском языке, в Бижбуляке с четырьмя одноклассниками перевели учиться вместе с русскими детьми.

Бухгалтер профессийӗ еткерлӗхпе куҫнӑ // Галина ВАРИКОВА. https://sutasul.ru/articles/obshchestvo/ ... -n-3453052