Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Мӑй сыппинчи тарласа кайнӑ хура та тарӑн лупашкасем кӗсри сывланӑ май вылянса тӑраҫҫӗ, хӑйӗн мӑйӗнчен юр ҫине тата ӑмри ҫине юн юхать.

Запотевшие у кострецов впадины, черные и глубокие, ходили в дыханье, с шеи на снег и на круглые шишки грудных мускулов текла кровь.

13 // Илле Тукташ. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Илле Тукташ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955.

Чугун пек ҫирӗп кӗлетки ҫинче кирпӗч тӗслӗ кӗре мӑй ларать, мӑйӗ ҫинче хӗрарӑм сӑнарлӑ, кулӑшла пӗчӗк пуҫ: тӗксӗм питлӗскер, пӗчӗк ӳпрем туталлӑскер; ылтӑн тӗслӗ кӑтра ҫӳҫ тӑрмаланчӑкӗ айӗнчен тӗксӗм куҫсем пӑхаҫҫӗ.

На чугунно-крепком устое сидела плотная, в кирпичном румянце, шея, и странно выглядела на этой шее красивая в посадке небольшая голова с женским очертанием матовых щек, маленьким упрямым ртом и темными глазами под золотистою глыбой курчавых волос.

9 // Илле Тукташ. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Илле Тукташ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955.

— Мӑй вӑл, мӑя кӗмӗл ҫакнӑ».

— Шея, а на шее монисто.

Раштав умӗнхи каҫ // Василий Алагер, К. Никифорова, Михаил Рубцов, Афиноген Кузьмин. Николай Гоголь. Диканька ҫывӑхӗнчи хуторти каҫсем. Вырӑсларан чӑвашла В. Алагер, К. Никифорова, М. Рубцов, А. Кузьмин куҫарнӑ. Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 254 с.

Левко шыв хӗрринелле пӑхрӗ: кӗмӗл пек йӑсӑрланса тӑракан тӗтрере мӗлке пек ҫӑмӑл хӗрсем вӗлтлетеҫҫӗ; улӑхри ландыш пек шап-шурӑ кӗпесемпе вӗсем, мӑйӗсенче ылтӑн мӑй ҫаккисем, йӑлтӑр-йӑлтӑр тенкӗсем ялкӑшаҫҫӗ, анчах вӗсем пурте шурса кайнӑ; ӳчӗсем — витӗр курӑнакан пӗлӗтрен йӑваласа тунӑ пек, уйӑх та вӗсене витӗрех ҫутатать.

Левко посмотрел на берег: в тонком серебряном тумане мелькали легкие, как будто тени, девушки в белых, как луг, убранный ландышами, рубашках; золотые ожерелья, монисты, дукаты блистали на их шеях; но они были бледны; тело их было как будто сваяно из прозрачных облак и будто светилось насквозь при серебряном месяце.

V. Шыв пики // Василий Алагер, К. Никифорова, Михаил Рубцов, Афиноген Кузьмин. Николай Гоголь. Диканька ҫывӑхӗнчи хуторти каҫсем. Вырӑсларан чӑвашла В. Алагер, К. Никифорова, М. Рубцов, А. Кузьмин куҫарнӑ. Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 254 с.

Типсе кайнӑ темле хӗрлӗ ҫырласенчен ӑсталанӑ мӑй ҫыххи чуна пырса тивмелле сӑпайлӑхпа икӗ хутчен ҫавӑрттара-ҫавӑрттара илнӗ унӑн хӑмӑртарах, ҫӳллӗ, ҫинҫе мӑйне.

Самодельное ожерелье из каких-то красных сухих ягод трогательно и невинно обвивает в два раза ее темную, высокую, тонкую шею.

IV сыпӑк // Антал Назул. Куприн, Александр Иванович. Тытӑҫу: повеҫсем; вырӑсларан Антал Назул куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 85–143 с.

Ку вӑхӑтри туй арӑмӗсен тумӗсенче ҫакӑн пек пайсем пулаҫҫӗ: капӑр кӗпе (ӑна ҫутӑ, илемлӗ тавар-пусмаран ҫӗлеҫҫӗ, тӗрлемеҫҫӗ, анчах расна пӗрмесемпе, хуртасемпе, лентӑсемпе илемлетеҫҫӗ); пуҫ ҫинче ⎼ хушпу (халӗ ӑна чылайрах ӗлӗкхи шурӑ сурпансӑрах тӑхӑнаҫҫӗ); мӑй ҫыххисемпе кӑкӑр ҫине ҫакмалли эрешсем (тепӗр чухне пӗр пысӑк кӑкӑр эрешӗ ҫеҫ); аркине тӗрленӗ саппун; пиҫиххи; ҫум ҫаккисем вырӑнне тӗрлӗ тӗслӗ хӑюсем ҫакаҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Паянхи капӑр тум // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Тӗп мӑй капӑрлӑхне ⎼ мӑййана хӗрлӗ е тӗрлӗ тӗслӗ кӗленче шӑрҫасене ҫыхӑнтарса ⎼ ӑсталанӑ.

Куҫарса пулӑш

Ӑремпур чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

XX ӗмӗр пуҫламӑшӗнчи кӗпесенче мӑй вырӑнӗ авалхиллех пулнӑ-ха: ҫав-рака, ҫухасӑр, тӗрӗсӗр; ҫуха кассин икӗ енне ҫӗлен ҫиппипе ҫыхнӑ.

Куҫарса пулӑш

Ӑремпур чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Мӑй ҫыххи таврашӗ тата кӑкӑр умне ҫакмалли капӑрсем малтанхи тапхӑрта ҫуралнӑ ҫӗршывран илсе килниех пулнӑ, анчах вӑхӑт иртнӗ май вӗсем улшӑнса кайнӑ.

Куҫарса пулӑш

Сарӑ ту чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

XVIII — XIX ӗмӗрсенче хӗрарӑм тумӗн йышне пуян тӗрӗллӗ шур кӗпе, сурпан, хушпу тата шӑрҫапа тенкӗсенчен хайланӑ пиртта текен мӑй ҫыххи, мӑййа, сурпан ҫакки кӗнӗ.

Куҫарса пулӑш

Сарӑ ту чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Кӗлеткен ҫӳлти пайне, мӑй таврашне тӗрлӗ капӑрлӑх хупланӑ.

Куҫарса пулӑш

Саккам чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Хушпу мӑй ҫыххипе, мӑяпа тата кӑкӑр умӗнчи сурпан ҫаккипе килӗшӳллӗ пӗрлӗх йӗркеленӗ.

Куҫарса пулӑш

Саккам чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Арӑмсем кӑкӑр ҫине тачӑ выртакан, 2-3 рет кӗмӗл тенкӗрен таракан мӑй ҫыххи тата тевет ҫакнӑ.

Куҫарса пулӑш

Анатри чӑвашсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Качча тухнӑ хӗрарӑмсен тумӗнче, кӗпесӗр пуҫне, ҫак япаласем пулнӑ: сурпан, сурпан тутри, янкӑс та ӗлккен хушпу, алкасем, мӑй ҫине тата хулпуҫҫи урлӑ ҫакмалли капӑрсем, кӑкӑр ҫинчи эрешсем, тӗрлӗ пилӗк яраписем, чӗрҫитти.

Куҫарса пулӑш

Анат енчи чӑвашсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Кӗрӳ каччӑ та, туй каччисем те туй вӑхӑтӗнче хӗр капӑрлӑхӗпе усӑ курнӑ, мӑй ҫыххи ҫакнӑ, ҫурӑм ҫине вара хӗрлӗ ҫӳҫеллӗ, пуян эрешлӗ кӗрӳ тутрине хутлатса ҫакнӑ.

Куҫарса пулӑш

Килӗшӳлӗхпе ӗлккенлӗх // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Мӑй, кӑкӑрумӗ, хулпуҫҫисем, пилӗк ⎼ ҫаксене пурне те ҫирӗп йӗркепе вырнаҫтарнӑ капӑрсем «хӳтӗлесе», илемлетсе тӑнӑ.

Куҫарса пулӑш

Килӗшӳлӗхпе ӗлккенлӗх // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Вӗсен тенкӗллӗ мӑй ҫыххисем тата ытти ҫакмалли капӑрсем (ҫивӗттуни, пиҫиххи майлӑ ҫум ҫакки, пухранккапа илемлетнӗ тӗрӗллӗ йӑрӑмсем, пӑхӑртан тунӑ «хӳресем») пулнӑ.

Куҫарса пулӑш

Килӗшӳлӗхпе ӗлккенлӗх // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

«Авланакан качча тата ытти арҫынсене хӗрсем кӗпе тӗрлесе параҫҫӗ ⎼ ҫуха пулас вырӑна, мӑй тӗлне тӗрлӗ тӗслӗ вӗт шӑрҫапа пӗр-ик пӳрне сарлакӑш эрешлесе тухаҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Килӗшӳлӗхпе ӗлккенлӗх // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Мӑй ҫыххинче ⎼ ылтӑн «йӗкелсем» (Атӑлҫи пӑлхарсен ӳнерлӗхӗнче юман йӗкелӗн сӑнарӗ час-часах тӗл пулать), умӗнче ⎼ Хӗвел палли.

Куҫарса пулӑш

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Кӗмӗлтен явса тунӑ мӑй ҫыххипе сулӑсем, чӗн пиҫиххирен ҫакса янӑ капӑрлӑх, ӗлккен куҫлӑ ҫӗрӗ ҫав арҫыннӑн сумлӑхне палӑртаҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.