Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Шырав

Шырав ĕçĕ:

дон сăмах пирĕн базăра пур.
дон (тĕпĕ: Дон) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.
Эх, аттемӗр эс, лӑпкӑ Донӑмӑр, Пирӗн чунӑмӑр, Дон Иванович, Мухтавна санне ӗмӗртен савса, Ӗмӗртен савса чаплӑ турӑмӑр.

Как ты, батюшка, славный тихий Дон, Ты кормилец наш, Дон Иванович, Про тебя лежит слава добрая, Слава добрая, речь хорошая.

Лӑпкӑ Дон. 3-мӗш кӗнеке // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Подтелков ҫине тӑнипе ӗҫлеме Ростоврах юлчӗ; Ҫак вӑхӑтра Дон ревкомӗнчи ӗҫсем урӑм-сурӑммӑн вӗресе тӑчӗҫ, Советсен облаҫри съездне кӗтрӗҫ, Донӑн тепӗр енче пуҫ ҫӗкленӗ контрреволюцие хирӗҫ кӗрешме хатӗрленчӗҫ.

По настоянию Подтелкова он остался в Ростове; в это время Донской ревком перекипал в работе, готовился к областному съезду Советов, к схватке с ожившей за Доном контрреволюцией.

XX // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Ман шутӑмпа, Добровольчески ҫар, эпӗ халь ҫеҫ каланисене шута хурса, Кубань еннелле каяссине пӑрахӑҫласан, — Кубань казакӗсен шухӑш-кӑмӑлӗ мана чылай иккӗлентерет — тата Дон казакӗсен отрячӗпе пӗрле Дон леш енчи ҫеҫен хире тухса кайсан, ӑслӑрах тӑвать.

Я полагаю, что, исходя из соображений, высказанных сейчас мною, Добровольческой армии было бы благоразумней идти не на Кубань, — настроения кубанского казачества вселяют в меня немалые тревоги, — а вместе с донским отрядом — в задонские степи.

XVIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Корнилов малалла кайма тӑхтать-ха, Дон ҫарӗн походнӑй атаманӗ генерал Попов, Новочеркасскран Дон леш енне тухса кайнӑскер, хӑйӗн 1600 ҫынлӑ, 5 тупӑллӑ, 40 пулеметлӑ отрячӗпе Ольгинскине килсе ҫитессе кӗтет.

Корнилов медлил с выступлением, ожидая приезда в Ольгинскую походного атамана Войска Донского генерала Попова, ушедшего из Новочеркасска в задонские степи со своим отрядом, насчитывавшим около 1600 сабель, при 5 орудиях и 40 пулеметах.

XVIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Хутортан ҫур ҫухрӑмра, Донӑн сулахай ҫыранӗ хӗрринче, тарӑн ланкашка пур; ҫуркуннесенче, Дон чакма пуҫлас умӗн, унта яланах шыв нумай тулса ларать.

В полуверсте от хутора, с левой стороны Дона, есть прорва; в нее веснами на сбыве устремляется полая вода.

XIV // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Григорий сӑрт тӗмески ҫинченех Дона асӑрхаса илчӗ: авӑ сӑсар тирӗ тӗслӗ сарӑ хӑмӑр хӑмӑшпа витӗннӗ Хӗрарӑм кӳлли; ав ӗлӗкхи типӗ тирек, — анчах Дон урлӑ вара пачах урӑх тӗлтен каҫса ҫӳреме тытӑннӑ-мӗн.

Григорий с бугра кинул взгляд за Дон: вон Бабьи ендовы, опушенные собольим мехом камыша; вон сухой тополь, а переезд через Дон уже не тут, где был раньше.

XIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Хамӑрӑн Дон казакӗсен чаҫӗсемех, правительствӑна хирӗҫ кайса, лӑпкӑ Дон ҫинче вӑрҫӑ пуҫласа ярасса Ҫар правительстви шухӑша илме пултараймасть.

Войсковое правительство не допускает и мысли, чтобы свои донские части выступили против правительства и тем начали междоусобную войну на тихом Дону.

XI // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Дон ҫинчи Ҫар правительстви Ҫарпа революци комитетне депутатсем суйласа янӑ пур чаҫсене те малашне Дон ҫӗрне хӳтӗлес ӗҫе йӗркеллӗн туса пыма сӗнет.

Войсковое правительство Войска Донского предлагает всем частям, пославшим своих депутатов в Военно-революционный комитет, возвратиться к своей нормальной работе по защите Донского края.

XI // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Ҫак организацисен ӗҫне хутшӑннӑ, анчах Дон тӑрӑхӗнче пурӑнакан ҫынсене Дон облаҫӗнчен хӑйсем пурӑнакан вырӑнсене кӑларса яраҫҫӗ.

Все участники этих организаций, не жившие на Дону, высылаются из предела Донской области в места их жительства.

X // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

— «Дон ҫинчи Ҫар Облаҫӗн ҫар чаҫӗсемпе вӑрҫӑллӑ операцисем туса ирттерес тӗлӗшӗнчи пӗтӗм влаҫе, паянтан, 1918 ҫулхи январӗн 10-мӗшӗнчен тытӑнса, Ҫар атаманӗ аллинчен Дон казакӗсен Ҫарпа революци комитечӗн аллине куҫать.

— «Вся власть в Области Войска Донского над войсковыми частями в ведении военных операций от сего 10 января 1918 года переходит от войскового атамана к Донскому казачьему военно-революционному комитету.

X // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Япӑхса арканнӑ вырӑс ҫарӗн шӑпипе хуҫаланса пурӑннӑ пысӑк генералсем, Дон ҫинчи реакциллӗ вӑйсем пулӑшнипе ҫак плацдармран Советлӑ Россия ҫине наступлени пуҫласа яма тата ҫав наступление ертсе пыма ӗмӗтленсе, тӗрлӗ енчен анатри Дон тӑрӑхне пухӑнма пуҫлаҫҫӗ.

Стекались в низовья Дона большие генералы, бывшие вершители судеб развалившейся русской армии, надеясь на опору реакционных донцов, мысля с этого плацдарма развернуть и повести наступление на Советскую Россию.

III // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Вӑл вара, хайне уйрӑм пурӑнакан ҫӗршыв тӑвас шухӑшлӑ казаксемпе ҫыхӑннӑ та Дон ҫинчи Ҫар Облаҫне тулли автономи партарасси, Дон тӑрӑхӗнче казаксене самодержави пӑхӑнтариччен пулнӑ пек йӗркесем тӑвасси ҫинчен меллӗн агитацилеме пуҫланӑ, Изварин историе хӑтсӑр аван пӗлет, — хӑвӑрт хӗрӳленсе каять пулин те, вичкӗн те урӑ ӑс-пуҫлӑ ҫын.

И он, связавшись с казачьими кругами самостийного толка, умело повел агитацию за полную автономию Области Войска Донского, за установление того порядка правления, который существовал на Дону еще до порабощения казачества самодержавием, Изварин превосходно знал историю, носил горячую голову, умом был ясен и трезв.

II // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Могилеври губернатор ҫуртне кашни кун хӑйсен пулӑшӑвне сӗнме хӗвелпе пиҫнӗ, ҫилпе кушӑрханӑ офицерсем ҫул ҫинче тусанланса пӗтнӗ гимнастеркӑсемпе фронтсенчи тӗрлӗ чаҫсенчен килсе тӑнӑ; Офицерсен союзӗпе Казак ҫарӗсен Союзӗн шукӑль тумланнӑ представителӗсем пырса кайнӑ; Дон тӑрӑхӗнчен — казаксенчен пӗрремӗш хут Дон ҫинчи Ҫар Облаҫӗн наказной атаманне ҫитнӗ Каледин хыпарҫисем килсе ҫӳренӗ.

Ежедневно в губернаторский дом в Могилеве с предложением услуг являлись с фронтов из различных частей, в пропыленных защитных гимнастерках, загорелые и обветренные офицеры, приезжали щеголеватые представители Офицерского союза и Союза казачьих войск, шли гонцы с Дона от Каледина — первого из казаков войскового наказного атамана Области Войска Донского.

XIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Сурхури ҫитес умӗн ҫанталӑк кӗтмен ҫӗртен ӑшӑтса пӑрахрӗ; пӗр талӑк тӗлли-паллисӗр ҫумӑр ислетрӗ те, Дон хӗрринчи ту ҫинчен, лапамсемпе шырлансем тӑрӑх урӑм-сурӑм шыв-шур кӗрлесе анчӗ; юртан тасалса ҫаралнӑ сӑмсахсем ҫинче иртнӗ ҫулхи кураксем тата мӑкпа витӗннӗ шурӑ чул ярӑмӗсем йӑл илсе симӗсленчӗҫ; Донӑн шыв ҫисе кайнӑ хӗррисене шурӑ кӑпӑк витсе эрешлерӗ; симӗс пӑр виле пек тӗссӗррӗн кӑвакарса кӳпчерӗ.

Перед Рождеством внезапно наступила оттепель; сутки шел дождь, с обдонской горы по ерикам шалая неслась вода; на обнажившихся от снега мысах зазеленели прошлогодняя травка и мшистые плитняки мела; на Дону заедями пенились окраинцы, лед, трупно синея, вздувался.

VI // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Ҫӳлте, ҫумӑр пӗлӗчӗсем ишсе ҫӳренӗ ҫӗрте, ҫил тачка пӗлӗтсене майӗпен ҫеҫ тӗрткелесе хӗвеланӑҫне хӑвалать; хутор таврашӗнче, Дон шывӗн тӗксӗм симӗс тӳремлӗхӗпе ҫаралса юлнӑ вӑрмансем ҫинче вара вӑл ҫӳҫепе тирек йывӑҫҫисен тӑррисене ава-ава каять, Дон шарлакне айӑн-ҫийен ҫавӑрттарса пӑтратать, хутор урамӗсем тӑрӑх сарӑхнӑ ҫулҫӑсен вӗлтӗркке кӗтӗвӗсене хӑвалать.

Там, вверху, тихий ветерок лишь слегка подталкивал тучи, сплавляя их на запад, а над хутором, над темнозеленой равниной Дона, над голыми лесами бил он мощными струями, гнул вершины верб и тополей, взрыхлял Дон, гнал по улицам табуны рыжих листьев.

V // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Иккӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1963. — 415 с.

Кунта автор Дон тӑрӑхӗнчи казаксен революцичченхи пурнӑҫне, тӗнчери империализм вӑрҫине, Корнилов заговорне аркатса тӑкнине, халӑх Кӑнтӑр енче контрреволюцие хирӗҫ алла хӗҫпӑшал тытса кӗрешнине тата Дон ҫинче пулса иртнӗ ытти хаяр событисене те кӑтартса панӑ.

Здесь автор показал революционную жизнь донских казаков, мировую империалистическую войну, разгром корниловского заговора, вооруженную борьбу народа против контрреволюции на юге и другие жестокие события на Дону.

М.А. Шолохов // Леонид Агаков. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Илле Тукташ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 428–431 с.

Дон шывӗ пӗрре кукӑрӑлса илсе станицӑран Базки еннелле пӑрӑнса кайнӑ тӗлте тирек чӑтлӑхӗ ӑшне кӳлӗ юпленсе кӗрсе каять, сарлакӑшӗ унӑн, ӑшӑх чухнехи Дон шывӗ сарлакӑшӗ майлӑрахах.

Там, где Дон, выгибаясь, уходит от станицы к Базкам, рукавом в заросли тополей отходит озеро, шириной с Дон в мелководье.

10 // Илле Тукташ. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Илле Тукташ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955.

Эпӗ, Дон ҫинчи Аслӑ ҫарӑн казакӗ, «Тӑван Дона ирӗке кӑларассишӗн кӗрешекен союза» кӗретӗп, хамӑн начальниксен приказӗ тӑрӑх, Христос тенӗн чи усал тӑшманӗсене тата Россия халӑхне пусмӑрлакан коммунист большевиксене хирӗҫ пӗтӗм вӑйпа тата пур майпа та юлашки юн тумламӗ юлмичченех ҫапӑҫма сӑмах паратӑп.

Я, казак Всевеликого войска Донского, вступаю в «Союз освобождения родного Дона», обязуюсь до последней капли крови всеми силами и средствами сражаться по приказу моих начальников с коммунистами-большевиками, заклятыми врагами христианской веры и угнетателями российского народа.

3-мӗш сыпӑк // Наум Урхи, Никифор Ваҫанкка, Илле Тукташ, Уйӑп Мишши. Михаил Шолохов. Уҫнӑ ҫерем: роман. Пӗрремӗш кӗнеке. Наум Урхи, Никифор Ваҫанкка, Илле Тукташ, Уйӑп Мишши куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959

Юлашкинчен, тӗпрен илсен, унччен куҫса ҫӳренӗ пратӗрӗк-огурсем вырӑнти халӑхпа майӗпен ассимиляциленнӗ те хальхи тухӑҫ Европӑра (Дунай ҫумӗнче, Дон ҫумӗнче, Хура тинӗс ҫумӗнче, Атӑлҫи тӑрӑхӗ) пурӑнма тытӑннӑ.

В конце концов, в основном кочевавшие до этого пратюрки-огуры постепенно ассимилировались с местным населением и осели в современной восточной Европе (Подунавье, Подонье, Причерноморье, Поволжье).

Огурсем // Семен Говоров. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0% ... 0%B5%D0%BC

Дон Кихотпа Санчо Панса тейӗн хайхискерсене.

Куҫарса пулӑш

Кӗрт // Юрий Исаев. Исаев Ю.Н. Ҫӗнӗ касӑн шухӑ яшӗсем: калавсем, асаилӳ, тӗрленчӗксем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2023. — 149 с. — 24–29 с.

Страницăсем:

Меню

 

Статистика

...тĕплӗнрех