Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Ӗнер вырӑнтан вырӑна куҫса ҫӳренӗскер, халь рабочи пулса тӑчӗ.

Вчерашний кочевник стал рабочим.

Ӗнер куҫса ҫӳренӗскер рабочи пулса тӑрать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем вырӑнтан вырӑна куҫса ҫӳрекен ҫынсен ачисене культурӑллӑ пурӑнма вӗрентеҫҫӗ.

Они приучают детей кочевников к культурной жизни.

Тундрӑри культурӑллӑ ӗҫ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӗрлӗ чумсем таҫти инҫетри ҫӗре те ҫитеҫҫӗ, пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна ҫӳресе, вӗсем унти халӑх хушшине совет культурин пуҫламӑшӗсене сараҫҫӗ.

Красные чумы пробираются в самую глушь, переезжают с места на место и разносят начатки советской культуры.

Тундрӑри культурӑллӑ ӗҫ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пӑлансем, йытӑсем кӳлсе учитель тата фельдшер пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна куҫса ҫӳреҫҫӗ, вӗсемпе пӗрле кино, библиотека, пӗчӗк аптека пырать.

На оленях и собаках кочуют учитель и фельдшер, а с ними — кино, радио, библиотека, аптечка.

Тундрӑри культурӑллӑ ӗҫ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ненецсем ҫулла пурӑнакан вырӑнтан инҫех мар фактори пырса вырнаҫнӑ.

Недалеко от стойбища ненцев расположилась фактория.

Ҫаратакан купецсем вырӑнне факторисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Сивӗре те, ҫил-тӑманра та, тӗтре чухне те, поляр каҫӗ тӑнӑ чух тӗттӗмре те ненецсем вӗҫӗ-хӗррисӗр тундра тӳремлӗхӗ тӑрӑх, нимӗн сас-чӗве те илтӗнмен юрлӑ хирсем тӑрӑх пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна куҫса ҫӳреҫҫӗ.

В морозы, в метели, и туманы, во мраке полярной ночи кочуют ненцы по безмолвным снежным просторам, по бескрайней равнине тундры.

Ненецсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пурте тенӗ пекех вӗсем, хӑйсем валли тата пӑланӗсем валли апат-ҫимӗҫ шыраса, пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна куҫса ҫӳреҫҫӗ.

Почти все они живут не в городах и селениях, а перекочевывают с места на место в постоянных поисках пищи для себя и для своих оленей.

Тундрӑри халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тюленьсене хӑратас мар тесе, вӑл тюленьсем выртнӑ вырӑнтан инҫетре чарӑнса тӑрать.

Чтобы не спугнуть тюленей, он останавливается на большом расстоянии от залежки.

Тюлень тытма ледоколпа кайни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

— Апла пулсассӑн ҫав ирхине, эпир пӗр-пӗринпе тӗл пулнӑ кун, эсӗ ҫак таврашра пӗр-пӗччен, ҫынсем тӗпленсе пурӑнакан вырӑнтан пин-пин ҫухрӑм аякра, тем шыраса ҫӳрени пӗртте ӑнсӑртран пулман — сана хӑв анса ларнӑ вырӑнти ҫӗр лаптӑкӗ хӑй патне магнит пек туртса йыхӑрнӑ.

— Значит, неделю назад, в то утро, когда мы познакомились, ты не случайно бродил тут совсем один, за тысячу миль от человеческого жилья? Ты возвращался к тому месту, где тогда упал?

XXV // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Калӑпӑр, ту пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна куҫса ларни шутсӑр сайра тӗл пулать.

Ведь это очень редкий случай, чтобы гора сдвинулась с места.

XV // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Пӗчӗкҫеҫ принц хӑй унччен хӗвел аннине пӑхса киленнине, пуканне пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна куҫара-куҫара лартнине аса илчӗ.

Маленький принц вспомнил, как он когда-то переставлял стул с места на место, чтобы лишний раз поглядеть на закат солнца.

XIV // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Пуканне те пӗр вырӑнтан тепӗр вырӑна куҫарма кирлӗ пулмӗччӗ — ӑҫта ларнӑ, ҫавӑнта лар хускалмасӑр!

И при этом ему даже не приходилось бы передвигать стул с места на место!

X // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Вӑтам Ази республикисенчен пӗринче ҫуралса ӳснӗскер, унӑн ӗҫне пӗр соцсетьри мессенджер урлӑ координациленӗ, вӑл Мускавран Пушкӑрт хулине ҫитнӗ, унта Уфа-Оренбург трасса патӗнче вӑрттӑн вырӑнтан наркотика заклад тунӑ ҫӗртен чарнӑ хатӗрсене илнӗ.

Уроженец одной из республик Средней Азии, действия которого координировались сообщником через мессенджер одной из соцсетей, приехал в Башкирию из Москвы, где около трассы Уфа - Оренбург изъял из тайника-закладки запрещенные наркотические средства.

Ют ҫӗршыв ҫынни тӗлӗшпе Пушкӑрт ҫӗрӗнче наркотиксен пысӑк партине сутма хӑтланнӑшӑн тӑхӑр ҫула тӗрмене лартма приговор йышӑннӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/narkotiksene ... nn-3494435

Ӑна эксплуатацие кӗртнӗ хыҫҫӑн район ҫыннисем пурӑнмалли вырӑнтан ҫывӑхра тӗрӗсленме тытӑннӑ.

И после введения его в эксплуатацию жители района начали своевременно проходить обследование близко к месту жительства.

Пушкӑртстанри Шаранти тӗп больницинче ҫӗнӗ оборудовани рентгенографисен шутне чылай ӳстерме май панӑ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/natsi-proekc ... an-3484464

CCTV журналистсем Раҫҫей кортежӗ калаҫу вӗҫленнӗ хыҫҫӑн мероприяти ирттермелли вырӑнтан тухса кайнине палӑртнӑ.

Журналисты CCTV отметили, что после окончания российский кортеж покинул место проведения мероприятия.

Пекинра Путинпа Си Цзиньпин хушшинчи калаҫу вӗҫленнӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/politika/202 ... nn-3483053

Вӑл юнашар вырӑнтан, сывлӑш сахал ӑшӑннӑ ҫӗртен килет.

Он приходит из соседних мест, где воздух нагрет слабее.

Ҫанталӑк ҫинчен мӗн пӗлмелле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ку вырӑнтан пуҫласа вара Атӑл тӑрӑх пысӑк пароходсем ҫӳреҫҫӗ.

Отсюда начинают ходить по Волге большие пароходы.

Пысӑк юханшыв // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Летчик ку вырӑнтан пӗрремӗш хут иртсе каять, ҫапах та вӑл хӑй айӗнчи юханшыв ятне, ҫырма хӗррипе курӑнса иртсе юлакан ялсен ятне пӗлет.

Летчик пролетает здесь впервые, но он знает, как называются река, над которой он летит, и селения, которые мелькают по берегам реки.

Топографи планӗ мӗн вӑл тата вӑл мӗншӗн кирлӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫав ҫӳллӗ вырӑнтан сирӗ таврари ҫӗр пичӗ мӗнле формӑллине сӑнӑр, ҫынсем унпа мӗнле-мӗнле усӑ курнине пӑхӑр.

Наблюдайте на этой экскурсии: какую форму имеет поверхность вашей местности, как использована она людьми.

II. Ҫӗр ҫийӗн формисем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

План ҫинче армана ӑҫтан паллӑ тунине тупӑр та вӑл эсир тӑракан вырӑнтан хӑш енчине пӗлӗр.

Найдите мельницу на плане и определите, в каком направлении она находится от того места, где вы стоите.

Пӗр-пӗр вырӑнӑн планӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.