Шырав
Шырав ĕçĕ:
Официаллӑ чӗлхесем — непали, лепча тата бхути (1977 ҫултанпа), лимбу (1981 ҫултанпа), невар, рай, гурунг, шерп тата таманг (1995 ҫултанпа), сунвар (1996 ҫултанпа).
Сикким // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%B8%D ... 0%B8%D0%BC
Вырӑнти чӗлхесем шутне хокло (тайвань чӗлхи), хакка, кӑк халӑхсен чӗлхисем кӗреҫҫӗ..включая хокло (тайваньский язык), хакка, языки коренных народов.
Лай Циндэ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9B%D0%B0%D ... 0%B4%D1%8D
Ашшӗ питӗ турра ӗненекенскерччӗ, ҫавӑнпа ялти вӑрӑм чӗлхесем ӑна Ҫветтуй Куҫук тесе ят панӑ иккен.
Яла ҫӗнӗ ҫынсем килсен // Алексей Афанасьев. А. А. Афанасьев. Юманлӑх ҫулҫӑ тӑкмарӗ: роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1982. — 288 с.
Пӗтӗмӗшле калӑпӑш 100 пине яхӑн сообщенипе танлашать, вӗсене тӗрлӗ чӗлхесем хушшинче пӗр-пӗринпе ҫыхӑнтарнӑ.Общий объем составляет около 100 тысяч сообщений, которые синхронизированы между различными языками.
«Википедин» аналогӗ Раҫҫейри халӑх чӗлхисемпе ӗҫлеме пуҫланӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/36729.html
— Чӗлхесем пӗлетӗн-и-ха эсӗ?
7. Ҫӗр ҫинче миҫе чӑнлӑх? // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.
2003 ҫулхи чӳк уйӑхӗнче республика парламенчӗ «Чӑваш Республикинчи чӗлхесем ҫинчен» Саккун кӑларни наци чӗлхине вырӑс чӗлхиллӗ шкулсене те илсе ҫитернӗ.
Галина абрамова: «Чӗлхепе тӗнче уҫҫи тытатӑп» // Светлана РАЗУМОВА. http://kanashen.ru/2023/06/16/%d0%b3%d0% ... %82%d0%b0/
…Анчах ялти усал куҫсем пурне те асӑрхаҫҫӗ, юплӗ чӗлхесем ҫын ҫинчен элек сарма тӑрӑшаҫҫӗ.
Ҫурӑлса ҫитеймен чечек // Василий Игнатьев. Игнатьев В.Г. Шӑпчӑк катинче: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 188 с. — 76–90 с.
Фольклорпа кулленхи калаҫу чӗлхинчен кӗске хушӑра куҫару чӗлхи, илемлӗ литература тата политикӑлла пропаганда чӗлхи пулса тӑнипе ҫамрӑк ҫырулӑхлӑ чӗлхесем пӗр вӑхӑта халӑх калаҫакан чӗлхерен самаях уйрӑлма пултараҫҫӗ, мӗншӗн тесен халӑх чӗлхи литература чӗлхи хыҫҫӑн яланах ӗлкӗрсе пыраймасть.
Чӑваш чӗлхи аталанӑвӗн хӑш-пӗр ыйтӑвӗсем // И. А. АНДРЕЕВ. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 88–92 с.
Ҫамрӑк ҫырулӑхлӑ чӗлхесем мӗнле аталанасси ҫав чӗлхесенчи диалектсем пӗр-пӗринчен мӗнле уйрӑлса тӑнинчен те килет.
Чӑваш чӗлхи аталанӑвӗн хӑш-пӗр ыйтӑвӗсем // И. А. АНДРЕЕВ. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 88–92 с.
Ҫырулӑх туяниччен ҫак чӗлхесем халӑхшӑн кулленхи пурнӑҫра пӗр-пӗринпе хутшӑнмалли хатӗр кӑна пулнӑ пулсассӑн, ҫырулӑх тунӑ хыҫҫӑн вӗсем чӑн-чӑн литература чӗлхи, этемлӗхӗн ку чухнехи культурине паллашмалли хатӗр пулса тӑчӗҫ.
Чӑваш чӗлхи аталанӑвӗн хӑш-пӗр ыйтӑвӗсем // И. А. АНДРЕЕВ. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 88–92 с.
Ҫӗнӗ ҫырулӑхлӑ чӗлхесем (вӗсенчен ытларахӑшӗ ҫырулӑх революци хыҫҫӑн кӑна туяннӑ) пурте тенӗ пекех, пӗр енчен, совет тапхӑрӗнче хӑйсен обществӑллӑ функцине ҫулсеренех сарса пычӗҫ, тепӗр енчен, хуллен-хулленех вырӑс чӗлхипе ылмашӑнас ҫул ҫине тухса пыраҫҫӗ.
Чӑваш чӗлхи аталанӑвӗн хӑш-пӗр ыйтӑвӗсем // И. А. АНДРЕЕВ. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 88–92 с.
Ҫак сӑлтава пула ҫырулӑхсӑр чӗлхесем хуллен-хуллен манӑҫа тухса пыраҫҫӗ.
Чӑваш чӗлхи аталанӑвӗн хӑш-пӗр ыйтӑвӗсем // И. А. АНДРЕЕВ. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 88–92 с.
Ҫырулӑхсӑр чӗлхесем пурте — вак халӑх чӗлхисем.
Чӑваш чӗлхи аталанӑвӗн хӑш-пӗр ыйтӑвӗсем // И. А. АНДРЕЕВ. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 88–92 с.
Обществӑра мӗнле вырӑн йышӑннине кура пирӗн ҫӗршыври чӗлхесене виҫӗ ушкӑна уйӑраҫҫӗ: 1) кивӗ ҫырулӑхлӑ чӗлхесем (вӗсен шучӗ 20 яхӑн), 2) ҫӗнӗ ҫырулӑхлӑ чӗлхесем (вӗсен шучӗ 50 яхӑн), 3) ҫырулӑхсӑр чӗлхесем (кусен шучӗ 60 яхӑн).
Чӑваш чӗлхи аталанӑвӗн хӑш-пӗр ыйтӑвӗсем // И. А. АНДРЕЕВ. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 88–92 с.
Чӗлхесем ҫывӑхланасси вӗсем пӗр-пӗринпе пӗрлешсе каясси патне илсе пымасть пулсан, пулас коммунизм обществинчи пӗр чӗлхе патне мӗнле пымалла-ха?
Чӑваш чӗлхи аталанӑвӗн хӑш-пӗр ыйтӑвӗсем // И. А. АНДРЕЕВ. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 88–92 с.
Ҫапла вара, пирӗн ҫӗршывра чӗлхесем пӗр-пӗрне ҫывӑхланаҫҫӗ тени чӑваш е эстон, авар е тутар, мари е вырӑс чӗлхисем, пӗр-пӗрне ҫывхарса, пӗр-пӗринпе пӗрлешсе каяс еннелле аталанаҫҫӗ тенине пӗлтермест, хӑйсен аталанӑвӗнче каярах юлнисем маларах кайнисен шайне ҫитесшӗн туртӑннипе пӗлтерет.
Чӑваш чӗлхи аталанӑвӗн хӑш-пӗр ыйтӑвӗсем // И. А. АНДРЕЕВ. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 88–92 с.
17-мӗш ӗмӗр тӗлне, сӑмахран, Хӗвеланӑҫ Европӑри чӗлхесем вырӑс чӗлхинчен вӑйлӑрах аталаннӑ чӗлхесем пулнӑ: тахҫанах литература чӗлхин шайне ҫитнӗскерсем, вӗсем ытларах ҫивӗчленнӗ, туптаннӑ.
Чӑваш чӗлхи аталанӑвӗн хӑш-пӗр ыйтӑвӗсем // И. А. АНДРЕЕВ. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 88–92 с.
Чӗлхесем ҫывӑхланаҫҫӗ тени шӑпах ҫак процеса пӗлтерет те ӗнтӗ.
Чӑваш чӗлхи аталанӑвӗн хӑш-пӗр ыйтӑвӗсем // И. А. АНДРЕЕВ. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 88–92 с.
Ҫапах та чӗлхесем пӗр-пӗрнипе ҫывӑхланмаҫҫӗ теме ҫук, вӗсем ҫывӑхланаҫҫӗ.
Чӑваш чӗлхи аталанӑвӗн хӑш-пӗр ыйтӑвӗсем // И. А. АНДРЕЕВ. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 88–92 с.
Пирӗн чӗлхесем ҫыхланса-ҫыхӑнсах ларчӗҫ ӗнтӗ.
Выляма та ӑс кирлӗ // Василий Сипет. Сипет В.Н. Калавсем. — Шупашкар, «Пегас» издательство ҫурчӗ, 2019. — 224 с. 143–160 с.