Шырав
Шырав ĕçĕ:
Самолет Красноярск хули тӗлӗнче вӗҫсе хӑпарчӗ те Енисей шывӗ тӑрӑх ҫурҫӗрелле вӗҫсе кайрӗ.Самолет поднялся над городом Красноярском и полетел к северу вдоль реки Енисея.
Тайга ҫийӗнче тата тайгара // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Вӑл Баренц тинӗсне ӑшӑтса тӑрать, ҫавӑнпа та ҫулла пӑрсем ҫурҫӗрелле инҫете юхса каяҫҫӗ.Оно согревает Баренцово море, и летом льды отодвигаются далеко к северу.
Тинӗс ҫинчи чикӗсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.
Колхозпа пӗрле Окатетта ҫурҫӗрелле океан патнелле тапранса кайрӗ.
Ненецсем епле пурӑнаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Флюгер ҫинчи лента С саспалли еннелле (ҫурҫӗрелле) ҫаврӑнса тӑнӑ пулсан, ҫил кӑнтӑр енчен вӗрет, сӑнавҫӑсем К саспалли ҫырса хунӑ.
Эпир хамӑр шкулта ҫанталӑка епле сӑнаса пыни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Унтан ҫурҫӗрелле мӗнле тӗнче пайӗ пур тата кӑнтӑралла мӗнле тӗнче пайӗ пур?Какая часть света находится от него к северу, какая — к югу?
Ҫӗр чӑмӑрӗн картти // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Ҫавӑнпа ӗнтӗ глобус ҫинчи пӗр-пӗр точкӑран пуҫласа ҫурҫӗрелле каймалла пулсан, ҫав лини тӑрӑх ҫурҫӗр полюсӗ патнелле каймалла.
Глобус ҫинче енсене епле пӗлмелле // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
«Коммунар» совхозран ҫурҫӗрелле, Быстрая юханшывӑн сылтӑм чӑнкӑ ҫыранӗнче рабочисен пысӑк поселокӗ — Ленино сарӑлса выртать.На правом крутом берегу Быстрой от совхоза «Коммунар» раскинулся большой рабочий поселок — Ленино.
Сӑртран мӗн куратпӑр эпир // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Пирӗнтен ҫурҫӗрелле пысӑк сӑрт.
Сӑртран мӗн куратпӑр эпир // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Хӑвӑртан ҫурҫӗрелле, кӑнтӑралла, хӗвелтухӑҫнелле тата хӗвеланӑҫнелле ларакан япаласем тупӑр.Найдите вокруг себя пункты, расположенные на север, юг, восток и запад.
Чертеж ҫинче енсене мӗнле паллӑ тӑваҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Пиртен ҫурҫӗрелле завод курӑнать, кӑнтӑралла — шкул, хӗвелтухӑҫнелле — ялсовечӗ, хӗвел-анӑҫнелле — кооператив.На север от нас виднелся завод, на юг — школа, на восток — сельсовет, на запад — кооператив.
Чертеж ҫинче енсене мӗнле паллӑ тӑваҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Анчах та шаннӑ кайӑк йӑвара пулман тенӗ пекех килсе тухать: вӗсен кинӗ упӑшкине института ӑсатса янӑ-яман Ҫурҫӗрелле тухса шӑвать те пӗр-ик уйӑхранах асра ҫук хыпар пӗлтерет:
XVIII // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 94–253 с.
Хӗвелтухӑҫнелле юхать-юхать те ял патне каялла таврӑнать, вара ҫурҫӗрелле, Атӑл еннелле, кайса ҫухалать.
II // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 5–93 с.
«…Атӑлпала Сӗве хушшинче, Ульяновск хулинчен утмӑл ҫухрӑм ҫурҫӗрелле, Кӑнна Кушки ятлӑ чӑваш ялӗ пур.
Поэт-салтак // Тӑван Атӑл. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 42-44 с.
Пӗр кунхине ҫурҫӗрелле ҫаврӑннӑ ҫил унтан сивӗ сывлӑш каплантарса килсе виҫӗ кун хушши выҫӑ кашкӑр пек тискеррӗн уларӗ те, улмуҫҫи ҫулҫисем хӑмӑрланса пӗтӗрӗнчӗҫ, хура туратсене тӑлӑха хӑварса кӑчӑр шӑннӑ ҫӗр ҫине кӗшӗлтете-кӗшӗлтете тӑкӑнчӗҫ.
III // Николай Мартынов. Мартынов Н.А. Пурнӑҫ урапи: калавсемпе повеҫсем / Б.Б. Чиндыков пухса хатӗрленӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 416 с. — 22-29 с.
Укаслупа Алюнов хӑйсен ҫыннисемпе патька-патша хушнӑ пек Атӑлӑн сулахай ҫыранӗпе кӑшт ҫурҫӗрелле кайса пӑхма, хресченсен аташса ҫӳрекен ушкӑнӗсене пухма шутларӗҫ.
Юлашки ҫапӑҫу // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.
Хӗвел анса ларнӑ тӗле вӑл малалла мӗнле ӗҫсем пуҫласа ямаллине, ӑҫталла каймаллине шухӑшласа йӗркелерӗ, ҫарпуҫӗсене хушусем пама тытӑнчӗ: пӗрне пысӑках мар ушкӑнпа ҫурҫӗрелле кайса, Урал енне тухма тӑрӑшакансене пухма хушрӗ, теприне Чархула тӗлӗнчен каҫнӑ пӑлхавҫӑсене хӑй патне ертсе килме, виҫҫӗмӗшне каялла Атӑл хӗрринелле сыхлануллӑн кӑна кайса ҫаврӑнма каларӗ.
Юлашки ҫапӑҫу // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.
Кашни ӗмӗлке шӑп та лӑп ҫурҫӗрелле ӳкет.
Кивӗ кӗрӗк ҫӗннине сыхлать // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.
Эпир вара сирӗнпе ҫурҫӗрелле, патька-патша тапӑрӗ еннелле ҫул тытӑпӑр.
Элчӗ // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.
Ҫырма-ҫатра урлӑ, вӑрман витӗр, сӑрт-ту ҫийӗн пӗр юланут ҫурҫӗрелле кустарать…
Хӗве хупсан // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.
Тип ҫырмасем урлӑ, вӑрман витӗр ҫурҫӗрелле кана пӗлми пӗр юланут сиктерет.
Хӗве хупсан // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.