Çĕннисем
Ирӗклӗ ӳкни хӑвӑртланни тата пӗр вырӑнтах та, тинӗс шывӗнчен тӗрлӗ ҫӳллӗшре тата тарӑнӑшӗнче тӗрлӗ пулать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ирӗклӗ ӳкни хӑвӑртланнине опытсем туса виҫни ҫав хӑвӑртланни Ҫӗрӗн тӗрлӗ вырӑнӗнче тӗрлӗ пулнине кӑтартать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Галилей, япаласем ӳкнине ҫавӑн пек тӗпчесе вӗренсе, унччен грексен физикин икӗ пин ҫула яхӑн тӑнӑ суя шухӑшне — пӗр пек ҫӳллӗшрен йывӑр япала ҫӑмӑллинчен хӑвӑртрах ӳкет тенине пӑрахӑҫа кӑларнӑ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫӗрӗн панӑ вырӑнӗнче ирӗклӗ ӳкнин хӑвӑртланнӑ пур япалан та пӗр пек.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавӑн пек опытсенчен пуринчен те пӗрле ҫапла вывод, пуҫласа Галилей тупнӑ вывод, тума пулать:
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Сывлӑшра вӗсем тӗрлӗ хӑвӑртлӑхсемпе ӳкеҫҫӗ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Вӑрӑм кӗленче трубкӑна тӗрлӗ япаласем (чул катӑкӗ, вӗҫен-кайӑк тӗкӗ, пробка) хурса, трубкӑна хупса, трубкӑри сывлӑша уҫласа кӑларсан, вара ҫав трубкӑна пӗрре пӗр вӗҫӗпе, тепре тепӗр вӗҫӗпе ҫӳлелле туса вертикальлӗ лартсан, трубкӑри пур япала та пӗрле пӗр пек хӑвӑртланса ӳкет (ку — Ньютон трубки текен трубкӑпа тумалли опыт).
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Малта кӑтартнӑ опытра тӗрлӗ цилиндрсем — йывӑҫран тата металран тунӑ цилиндрсем — илсе е пӗр цилиндр ҫумнех тӗрлӗ грузсем ҫыхса хурса ӳкерсен, ҫӳлте каланӑ пек виҫнисем, япалан масси хуть те мӗнле пулнӑ чухне те, ирӗклӗ ӳкни хӑвӑртланнин пӗр пӗлтерӗшнех кӑтартаҫҫӗ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла вара, ҫак япаласем пӗр пек ҫула пӗр вӑхӑтрах, урӑхла каласан, пӗр пек хӑвӑртланса кайса тухнӑ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Алла пӗр пек калӑпӑшлӑ хуратӑхлан, хурҫӑ тата йывӑҫ шариксем тытса вӗсене сӗтел ҫине е урай ҫине ҫӳллӗ мар вырӑнтан пӗр вӑхӑтрах вӗҫертсе ярсан, вӗсем урайне е сӗтеле пӗр вӑхӑтра перӗнеҫҫӗ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
35. Ирӗклӗ ӳкни хӑвӑртланни япалан массинчен килменни.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Унӑн ҫывхартса шутланӑ пӗлтерӗшӗ
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
l тата n величинасене опытра виҫсе пӗлеҫҫӗ, юлашки пӗртанлӑхран g-не шутласа кӑларма пулать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак вӑтам пӗлтерӗшпе ҫакӑ тан пулать:
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хут ҫинче ҫак пур разноҫсене те виҫсе, ҫулсен разноҫӗсен вӑтам пӗлтерӗшне тупатпӑр.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Курӑнсах тӑрать: пур разноҫсем те пӗр-пӗринпе тан.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак числосен разноҫӗсене тупар:
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ӳкекен япала пӗр паллӑран тепӗр паллӑччен кайнӑ ҫулсем ҫапла пулаҫҫӗ:
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Апла вара цилиндр ҫинчи кашни умлӑ-хыҫлӑ тӑракан икӗ паллӑ хушшинчи вӑхӑт тӑршшӗ t сек. пулать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗр секундӑра ҫавӑрӑннисен шучӗ n пулсан, кашни ҫавӑрӑннин вӑрахлӑхӗ t= 1/n сек. пулать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.