Çĕннисем
Р точка урлӑ каҫнӑ вӑхӑта пухӑнса ҫитнӗ кинетикӑлла энерги РА ҫул ҫинче (эллипсӑн ҫӳлти пайӗ) чакса пырать ун вырӑнне унӑн Хӗвелтен аякран аякка кайнипе потенциллӗ энергийӗ ӳссе пырать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӗвелтен чи аякри точкӑсенче — чи пӗчӗк хӑвӑртлӑхпа.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Планетӑсем, вӗсене сӑнанисем тӑрӑх, Хӗвел тавра эллипссем тӑрӑх ҫавӑрӑнаҫҫӗ, Хӗвеле чи ҫывӑх точкӑсенче вӗсем чи пысӑк хӑвӑртлӑхпа куҫса пыраҫҫӗ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
ОА вертикаль ҫине, сӑмахран 1-мӗш е 2-мӗш точка тӗлне, пӑта ҫапса хурсан, В точкӑран сулланса каякан маятник АС₁ тӑрӑх е АС₃ тӑрӑх каять, кашни хутӗнче равновеси шайӗнчен пӗр пек е ҫӳллӗшех хӑпарать; А точка урлӑ каҫнӑ вӑхӑта пухӑнса ҫитнӗ кинетикӑлла энерги ҫавӑн чухлӗ потенциллӗ энергие анчах куҫма пултарать, ҫапла вара, вӑл маятнике пӗр пек ҫӳллӗше анчах хӑпартма пултарать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Чӑннипе, энерги тӗрлӗ сопротивленисене ҫӗнтерес ӗҫе кайнипе, маятник ҫывӑхран ҫывӑха сулланать, унтан чарӑнать, ҫакӑн пек сулланнине сӳнекен сулланни теҫҫӗ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ун пек чухне вара сулланнине сӳнмен сулланни теме пулӗччӗ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Энерги сывлӑшӑн сиенлӗ сопротивленине тата опора точкинчи сӗртӗнӳне ҫӗнтерсе пырас ӗҫе кайман пулсан, маятник вӗҫӗмсӗр сулланса тӑнӑ пулӗччӗ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑн хыҫҫӑн вара явлени малтанхи йӗркепех ҫӗнӗрен пулса пырать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Сулланнин иккӗмӗш ҫурринче кинетикӑлла энерги потенцилле энергие ӳстерес ӗҫе каять, вӑл маятнике сулахай енчен ҫав k ҫӳллӗшех, малтан сылтӑм енчен тӗртсе хӑпартнӑ ҫӳллӗшех, хӑпартать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
А точка тӗлӗнче пӗтӗм потенциллӗ энерги запасӗ (малтан туяннӑскер) нуль пулса тӑрать, ун вырӑнне кинетикӑлла энерги ҫав mgh пысӑкӑшех ҫитет (хӑвӑртлӑх).
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Маятник BA тӑрӑх сулланса кайма тытӑнсан, унӑн хӑвӑртлӑхӗ ӳссе пырать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Маятнике А тӗлӗнчи равновесирен В точка тӗлне h ҫӳллӗше хӑпартнӑ чухне ӑна mgh чухлӗ потенциллӗ энерги параҫҫӗ; В точка тӗлӗнче, маятник хускалмасӑр тӑнӑ тапхӑрта, унӑн кинетикӑлла энергийӗ 0-па тан, апла вара унӑн пӗтӗм энергийӗ mgh чухлӗ пулать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Энерги пӗр-пӗрне куҫнине кӑтартакан ҫавӑн пек тепӗр тӗслӗх вӑл — маятник сулланни.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫав запас шучӗпе вара явлени тепӗр хут малтанхи пекех пулса илет.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
4-па паллӑ тунӑ вырӑнта грузӑн кинетикӑлла энергийӗ пӗтет, ун вырӑнне потенциллӗ энерги запасӗ чи пысӑк виҫене ҫитет.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах инерци пирки груз 3-пе паллӑ тунӑ вырӑнта чарӑнмасть, малалла 4-па паллӑ тунӑ вырӑна каять; ҫапла вӑл хӑйӗн пӗтӗм кинетикӑлла энергине пружинӑна тӑсас (деформацилес) ӗҫе ярать, апла вара унӑн энергийӗ икӗ япалара та потенциллӗ энерги тӑвас ӗҫе каять.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Алӑран вӗҫерсе ярсан, ҫав груз ӳкме тытӑнать; 3-мӗш номерпе кӑтартнӑ вырӑна ҫитсен, унӑн пӗтӗм потенциллӗ энергийӗ кинетикӑлла энергие куҫса пӗтет.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Груза 2-мӗш номерпе кӑтартнӑ вырӑна хӑпартма ӗҫ туса, ӑна тата потенциллӗ энерги хушса пама пулать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Спиральлӗ пружинӑран ҫакса янӑ груз пружина тӑсӑлнӑ (деформациленнӗ) хыҫҫӑн 37-мӗш ӳкерчӗкре 1-мӗш номерпе кӑтартнӑ вырӑна йышӑнать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Потенциллӗ энерги кинетикӑлла энергие куҫнине тата хирӗҫле майлӑ куҫнине ҫак опытра курма пулать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.