Çĕннисем
Ытла плотнӑях мар ҫӑва сӗтӗн ытти пайӗнчен уйӑрнӑ чухне усӑ куракан центробежнӑй машинӑна сепаратор теҫҫӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Центробежнӑй машина ҫинче ҫакӑн пек ҫавӑрӑннипе е центрифугӑланипе порошоксене пӗрчисен шултӑралӑхӗ тӑрӑх уйӑрнӑ чухне, юна, шӑка анализ туса унран ют хытӑ япаласене уйӑрнӑ чухне т. ыт. чухне те усӑ кураҫҫӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Шӗвекре тӗрлӗ порошоксен пайӗсем пӑтранса тӑрсан та ҫакӑн пек явлениех пулать, кунта шӗвеке янӑ тӗпренчӗксен плотноҫӗ мӗн чухлӗ ытларах, вӗсем тӗнӗлрен ҫавӑн чухлӗ аяккарах кайса вырнаҫаҫҫӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗтӗмлетсе каласан, чи пысӑк плотноҫлӑ шӗвек ҫавӑрӑну тӗнӗлӗнчен аяккарах вырнаҫать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
2. Шар евӗрлӗ кӗленче савӑта тӗрлӗ плотноҫлӑ шӗвексем, сӑмахран, ҫу, шыв, ртуть ярса, ун ҫине пробка татӑкӗсем пӑрахса, кӗленче шара центробежнӑй машинӑпа ҫавӑрма тытӑнсан, вара шӗвексем уйрӑм ункӑсем туса вырнаҫаҫҫӗ: тулашӗнче — ртуть, шаларахра — шыв, унтан — ҫу (ҫу ҫийӗнче пробка татӑкӗсем ишсе ҫӳреҫҫӗ), юлашкинчен, чи шалта, сывлӑш юпи пулнине асӑрхама пулать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Кӗтес питӗ пӗчӗккӗ пирки ҫулӑн сарлакӑшне тӳркӗтеслӗ треугольникӗн СD енӗ вырӑнне йышӑнма юрать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
тата хирӗҫле
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
ҫакӑнтан
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
анчах та
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫул сарлакӑшӗ d, тулашӗнчи рельс шалтинчен мӗн чухлӗ хӑпарса тӑни h = ВD , пӑрӑннин радиусӗ R пулсан, вара
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑвӑртлӑх тайлӑкран килнине ҫакӑн пек майпа кӑтартса параҫҫӗ: Треугольниксен пӗр евӗрлӗхӗнчен:
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах та, хӑвӑртлӑх нормальнӑй хӑвӑртлӑхран питех пысӑк пулсан, рельс тапӑмне пула пулакан варринелле туртакан вӑй тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан движенирен кукӑр лини тӑрӑх пулакан движени туса яма ҫителӗксӗр, вара инерципе поезд рельс ҫинчен тухса кайма пултарать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Чугун ҫулсем ҫинчи ҫул пӑранчӑкӗсене практикӑра тӗрлӗрен хӑвӑртлӑхпа ҫӳремелле тӑваҫҫӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑвӑртлӑх пысӑк пулсан, пусӑм тулашӗнчи рельса тивет, хӑвӑртлӑх пӗчӗккӗ пулсан — шалти рельса тивет.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тайлӑк кӗтес пысӑкӑшӗнчен ӗнтӗ варринелле туртакан вӑй мӗн пысӑкӑш пулма пултарни килет, ку вара хӑвӑртлӑхпа ҫыхӑнса тӑрать; ҫапла вара кашни тӗрлӗ тайлӑка хӑйне уйрӑм хӑвӑртлӑх ҫеҫ тивӗҫлӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӑрӑннӑ чухне вагон йывӑрӑшӗн пӗр хушӑнаканӗ варринелле туртакан вӑй пулать, тепри — пусӑм тӑвакан вӑй; ҫак пусӑм рельссене перпендикулярлӑ пултӑр тесен, тулашӗнчи рельса кӑштах хӑпартмалла.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Горизонтальлӗ тӳрӗ линипе пынӑ чухне пусӑм вагон йывӑрӑшӗнчен килет, ҫапла вара, вӑй енӗпе ҫулӑн перпендикулярлӑхӗ пурӑнӑҫа кӗрсе пырать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Вагон чугун ҫул тӑрӑх пынӑ чухне рельссем ҫине тивекен пусӑм чугун ҫул ҫийӗпе перпендикулярлӑ пулмалла, унсӑрӑн поезд пӗр еннелле ытларах пусать, вара рельс часах юрӑхсӑра тухать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тайӑлма пултарайман автомобильсем пӑрӑннӑ чух хӑвӑртлӑхне нумай чакараҫҫӗ, унсӑрӑн вӗсен кузовӗн хыҫри пӑйӗ, малалла та тӳрӗ лини тӑрӑх кайса, автомобиле тӳнтерсе яма пултарать.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Чӗрчунсем пӑрӑнма кирлӗ тивӗҫлӗ тайлӑка хӑйсен мускулӗсемпех тӑваҫҫӗ.
IV. Ҫавӑрӑнса куҫни // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.