Çĕннисем
ҫакӑнтан ӗнтӗ,
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Иккӗмӗш планетӑн 1 г массине тивекен вӑй:
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Вара Хӗвел планета массин центрӗнчи 1 г-а тивекен F₁ вӑй варринелле туртакан вӑй формули тӑрӑх ҫапла пулать:
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Калӑпӑр, R₁ тата R₂ — икӗ планетӑпа Хӗвел хушшинчи вӑтам инҫӗшсем: Т₁ тата Т₂ — вӗсем Хӗвел тавра ҫавӑрӑннин периочӗсем.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Планетӑсен орбитине ҫавракӑш вырӑнне йышӑнсан, Хӗвел планетӗсене туртса тӑракан вӑй вӗсен хушши квадрачӗпе хирӗҫле пропорциллӗ пулнин законне ҫакӑн пек ансат майпа шутласа кӑларма пулать.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫав движени законӗсемех спутниксемшӗн те вырӑнлӑ пулса тӑнине пула, планетӑпа спутник хушшинче, пӗтӗмлетсе каласан, пӗлӗт ҫинчи икӗ япала хушшинче ҫав япаласене иккӗшне те тивсе тӑракан, вӗсен массисене тӳрӗ пропорциллӗ, вӗсен центрӗсем хушшин квадрачӗпе хирӗҫле пропорциллӗ вӑйсем пур.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Планетӑсем Хӗвел тавра ҫавӑрӑннӑ чухне вӗсене тивекен варринелле туртакан вӑя шутласа кӑларнӑ чух Ньютон ҫакна тупнӑ: планетӑна Хӗвел мӗнле вӑйпа туртса тӑни Хӗвелпе планетӑн массисен произведенийӗпе тӳрӗ пропорциллӗ тата вӗсем хушшин квадрачӗпе хирӗҫле пропорциллӗ (ҫакӑнта шар евӗрлӗ массӑсем хушшинчи инҫӗшӗ выринке вӗсен центрӗсем хушшине йышӑнмалла; урӑхла каласан, шутланӑ чухне шар евӗрлӗ япалан мӗнпур массине центрта пухӑнса тӑнӑ тесе шутламалла).
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫӗрпе планетӑсем хушшинче мӗнле вӑйсем пуррине Ньютон тӗпчесе тупнӑ.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Кеплер законӗсем планетӑсем мӗнле куҫса ҫӳрени ҫинчен калаҫҫӗ, анчах вӗсем мӗнле вӑя пула куҫса ҫӳренине ӑнлантарса памаҫҫӗ.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
124. Планетӑсене Хӗвел мӗнле вӑйпа туртса тӑни.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Сӑмахран, Венерӑшӑн ҫапла пулать:
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
кунта Т₁ тата Т₂ икӗ планета ҫавӑрӑннӑ вӑхӑтсем; R₁ тата R₂ вӗсем Хӗвелтен вӑтамран мӗн инҫӗшӗнче тӑни.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Планетӑсем Хӗвел тавра ҫавӑрӑннӑ вӑхӑтсен квадрачӗсен отношенийӗ вӗсем Хӗвелтен вӑтамран мӗн инҫӗшӗнче тӑнин кубӗсен отношенийӗпе пӗртан:
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Виҫҫӗмӗш закон.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫакӑ ӗнтӗ секторла хӑвӑртлӑхӑн яланлӑхӗ (улшӑнманлӑхӗ) пулать.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
149 ӳкерчӗкрен Хӗвелтен инҫерех вырӑнсенче линиллӗ хӑвӑртлӑх пӗчӗкреххи, Хӗвел ҫывӑхнерех вырӑнсенче пысӑкраххи курӑнать.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак хӑвӑртлӑхсем ҫакӑн пек улшӑнса пыраҫҫӗ: пӗртан вӑхӑтсенче радиус-вектор ҫырса ҫавӑрӑннӑ лаптӑксем яланах пӗртан пулаҫҫӗ (149 ӳкерчӗкре — штрихланӑ лаптӑксем).
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Иккӗмӗш закон планетӑсен движенин ҫакӑн пек свойствине кӑтартса парать: кашни планетӑн хӑвӑртлӑхӗ хӑйӗн ҫулӗн тӗрлӗ точкинче тӗрлӗ пулать.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Планетӑн радиус-векторӗ пӗртан вӑхӑтсенче ҫырса ҫавӑрӑнакан лаптӑксем пӗр-пӗринпе тан.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Иккӗмӗш закон.
V. Пӗтӗм тӗнчери туртӑм законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.