Шырав
Шырав ĕçĕ:
Вӑл вӑхӑтри наука ӗҫӗсенче чӑнах та вӑтам ӗмӗрти схоластикӑллӑ ӑслӑлӑхран юлнисем сахал мар пулнӑ.
6 // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с. — 335–353 с.
Акӑлчансен XVIII ӗмӗрти прогрессивлӑ писателӗ Джонатан Свифт (1667 — 1745) хӑйӗн «Гулливер ҫулҫӳренисем» ятлӑ сатирӑллӑ романӗпе пит чапа тухнӑ.
1 // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с. — 335–353 с.
Ҫапӑҫура ҫакӑн пек танк вӑтам ӗмӗрти рыцарьсен пӗр полкӗпе тӗл пулас пулсан, паллах, танк ҫӗнтернӗ пулӗччӗ.
Малтанхи танксем // В. Сергеев. Дрожжин Олег. Ухӑран — танка ҫитиччен. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 110 с.
Чӑннипе илсен, танк шӑпах ӗнтӗ пирӗн ӗмӗрти рыцарь — хурҫӑ тӑхӑннӑ ҫын пулса тӑрать.А ведь танк и есть рыцарь нашего времени: человек, закопанный в сталь.
Малтанхи танксем // В. Сергеев. Дрожжин Олег. Ухӑран — танка ҫитиччен. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 110 с.
Ҫавӑнпа та вӑтам ӗмӗрти ҫарсенче нумай отрядсем ҫапӑҫусенче арбалетсемпе усӑ курнӑ.Поэтому в средневековых войсках постепенно появились отряды арбалетчиков.
Арбалет // В. Сергеев. Дрожжин Олег. Ухӑран — танка ҫитиччен. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 110 с.
Ҫак уйрӑмлӑха XVII ӗмӗрти астрономсем хӑйсен япӑх кӑтартакан трубисемпе нумайччен шухӑшласа тупма пултарайман.Эту особенность долго не могли разгадать астрономы XVII века с их слабыми зрительными трубами.
Сатурн // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Ҫакӑнта тахҫан ӗлӗк-авал Петр Ильич граф, хӑнасене пӑхма юратнипе чапа тухнӑскер, иртнӗ ӗмӗрти пуян вельможа пурӑннӑ.Здесь некогда жил граф Петр Ильич, известный хлебосол, богатый вельможа старого века.
Кӗрен шыв // Николай Степанов. Тургенев И. С. Сунарҫӑ ҫрса пынисем: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949. — 172 с. — 29–38 с.
Пуриншӗн те паллӑ, кулаксене ялхуҫалӑхӗнче пӗтернӗ, вӑтам ӗмӗрти кая юлнӑ техникӑллӑ уйрӑм вак хресчен хуҫалӑхӗсен секторӗ халӗ пит пӗчӗк вырӑн йышӑнса тӑрать, унӑн тӳпи ялхуҫалӑхӗнче акакан ҫӗр талкӑшӗ енчен 2 — 3 процентран ытла мар.
II // И. Кузнецов, А. Золотов, П. Иванов. Сталин, Иосиф Виссарионович. ССР Союзӗн Конституци проекчӗ ҫинчен : (Пӗтӗм Союзри Советсен Чрезвычайлӑ VIII съездӗнче 1936 ҫ. ноябрӗн 25-мӗшӗнче тунӑ доклад) / И. В. Сталин ; Г. А. Молостовкин куҫарнӑ. - Шупашкар : Чӑваш АССР государство издательстви, 1936. — 58 с.
Пӗтӗмӗшпе ялхуҫалӑхӗ ун чухне вӑтам ӗмӗрти кая юлнӑ техникӑллӑ уйрӑм вак хресчен хуҫалӑхӗсен вӗҫӗ-хӗррисӗр океанӗ евӗрлӗ пулнӑ.
II // И. Кузнецов, А. Золотов, П. Иванов. Сталин, Иосиф Виссарионович. ССР Союзӗн Конституци проекчӗ ҫинчен : (Пӗтӗм Союзри Советсен Чрезвычайлӑ VIII съездӗнче 1936 ҫ. ноябрӗн 25-мӗшӗнче тунӑ доклад) / И. В. Сталин ; Г. А. Молостовкин куҫарнӑ. - Шупашкар : Чӑваш АССР государство издательстви, 1936. — 58 с.
Ун пек характерлӑ ҫынсем XV-мӗш ӗмӗрти йывӑр вӑхӑтра кӑна, ҫынсем вырӑнтан вырӑна куҫса ҫӳрес йӑлине пӑрахсах ҫитереймен ҫӗрте Европӑн пӗр кӗтессинче ҫеҫ пулма пултарнӑ; ун чухне малтанхи пурӑнӑҫ йӗркисемпе пурӑнакан пӗтӗм кӑнтӑр Российӑран хӑйӗн князӗсем тухса кайнӑ; ӑна вара лӑпланма пӗлмесӗр пыра-пыра тапӑнакан монгол вӑрӑ-хурахӗсем ҫаратса, ҫунтарса пӗтернӗ, ҫурт-йӗрсӗр тӑрса юлнӑ ҫынсем хӑюлланса ҫитнӗ; кӳршӗсем усал пулнӑ пирки тата яланах хӑрушлӑхра сехӗрленсе пурӑннӑ пирки, вӑл, ҫунса тӑракан ҫӗрех пурӑнма вырӑнаҫнӑ та, ҫак хӑрушлӑха тӳрех куҫран пӑхма хӑнӑхса ҫитнӗ, ҫӗр ҫинче шиклӗх пуррипе ҫуккине те манса кайнӑ; ҫавӑн чухне вара авалхи славян ҫыннин чӗри ҫапӑҫу хастарлӑхӗпе тулнӑ, тӗнчере вырӑс ҫутҫанталӑкӗн сарлака та ирӗк вӑйӗ — козачество пуҫланса кайнӑ; мӗнпур юханшыв тӑрӑхӗсене, юханшыв урлӑ каҫмалли вырӑнсене, ҫыран хӗрринчи сӗвек те майлӑ вырӑнсене козаксем йышӑнса тухнӑ, вӗсен шутне никам та пӗлмен; хӑюллӑ козаксем вӗсен шутне пӗлме тӑрӑшакан султана ҫапла ответлеме пултарнӑ: «кам пӗлсе ҫитерет вӗсене! вӗсем пирӗн ҫеҫенхир туллиех ларса тухнӑ; ӑҫта байрак, унта козак» (ӑҫта тӗмеске пур, унта козак та пурах).
I // Куҫма Турхан. Гоголь Н.В. Тарас Бульба: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 126 с.
«Авалхи (XVIII ӗмӗрти) чӑваш тумне илемлетнӗ чухне, тӗрӗсӗр пуҫне, килте тӗртсе тунӑ ҫинҫе хӑюсемпе анлӑ усӑ курнӑ.
Тӗрлӗрен хӑю, пиҫиххи // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.
Ленинград искусствовечӗсем Чӑваш ҫӗршывне иртнӗ ӗмӗрти 30-мӗш ҫулсенчех нумай хут килсе ҫӳренӗ.Ленинградские искусствоведы еще в 30-е гг прошлого века много раз приезжали в Чувашию.
Малтан калани // Валентина Минеева. Минеева В.А. Чӑвашсен эрешлӗ пир-авӑрӗ: кӗнеке-альбом. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2008. — 182 с.
Алексей Кузьмич, ку хӑш ӗмӗрти япала?
Вунпӗрмӗш сыпӑк // Гавриил Байдеряков. Тайц Я.М. Тупни: повесть. Вырӑсларан Г. Байдеряков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 88 с.
Вуниккӗмӗш ӗмӗрти чӳлмек тӑвас искусствӑн питӗ паха тӗслӗхӗ.
Вунпӗрмӗш сыпӑк // Гавриил Байдеряков. Тайц Я.М. Тупни: повесть. Вырӑсларан Г. Байдеряков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 88 с.
Ку хӑш ӗмӗрти?
Вунпӗрмӗш сыпӑк // Гавриил Байдеряков. Тайц Я.М. Тупни: повесть. Вырӑсларан Г. Байдеряков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 88 с.
Паллӑрах кивӗ архитектура ҫурчӗсен хушшинче чукун ҫул вокзалне (1871 ҫулта туса лартнӑ) тата Александр Невский чиркӗвне (1876 ҫулта сӑвапланӑ; патшалӑх сыхлакан XIX ӗмӗрти архитектура палӑкӗ) палӑртма пулать.
Россошь // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0% ... 1%88%D1%8C
Талант тесе тата чи пысӑк укҫа хисепне те каланӑ: кӗмӗл талант XIX ӗмӗрти укҫа хисепӗпе 2400 тенке яхӑн пулнӑ.
Авалхи Римри тата Авалхи Грецири ятсемпе сӑмахсене ӑнлантарса пани // Григорий Алентей. Джованьоли, Р. Спартак: роман / вырӑсларан Г.Алендей куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 332 с. — 315–330 с.
Кай Меммий Гемелл — Римри пирӗн эрӑчченхи ӗмӗрти деятель.
Авалхи Римри тата Авалхи Грецири ятсемпе сӑмахсене ӑнлантарса пани // Григорий Алентей. Джованьоли, Р. Спартак: роман / вырӑсларан Г.Алендей куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 332 с. — 315–330 с.
Гракхсем — (Тиберий тата Кай, пиччӗшӗпе шӑллӗ) пирӗн эрӑчченхи II ӗмӗрти паллӑ политикӑллӑ деятельсем.
Авалхи Римри тата Авалхи Грецири ятсемпе сӑмахсене ӑнлантарса пани // Григорий Алентей. Джованьоли, Р. Спартак: роман / вырӑсларан Г.Алендей куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 332 с. — 315–330 с.
Акӑлчан-саксонин тӑххӑрмӗш ӗмӗрти пуҫлӑхӗн, ун умӗнхи икӗ патшана вӗлерсе Нортумбри астулне йышӑннӑскерӗн, Нортумбрири Эрдвульф патшан кун-ҫулӗнче, ҫак инҫетри ҫӗр хӑвӑлне ӑсатиччен хӑйне вӗлерме хӑтланни те, икӗ хутчен тронран хӑтарма хӑтланни те пулнӑ.
Археологсем Британире IX ӗмӗрти чи авалхи патша ҫуртне тупнӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/29141.html