Чӑваш чӗлхи корпусӗ

IX ӗмӗрте, Авар каганачӗ саланнӑ хыҫҫӑн, Балатан тавралӑхӗнче славянсем пурӑнма тытӑннӑ, вӗсем Блатен кнеҫлӗхне йӗркеленӗ — тӗп хули Балатон ҫыранӗнче инҫех мар Зала юханшывӗ ҫинче вырнаҫнӑ Блатноград (хальхи вӑхӑтра Залавар ял) пулнӑ.

В IX веке, после крушения Аварского каганата, на землях вокруг Балатона расселились славяне, образовавшие Блатенское княжество, столицей которого был город Блатноград (ныне деревня Залавар) на реке Зала неподалёку от берега Балатона.

Балатон // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0% ... 0%BE%D0%BD

Балатона нумай пӗчӗк юханшыв юхса кӗрет, вӗсенчен чи пысӑкки Зала; кӳлӗри шыв Танай шывӗпе ҫыхӑнтарса тӑракан Шио юханшывӗ урлӑ (канал тӑрӑх) юхса тухать.

В Балатон впадает много коротких рек, крупнейшая из них Зала; сток из озера через реку Шио, превращённую в канал и связанную с рекой Дунай.

Балатон // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0% ... 0%BE%D0%BD

Вӗсем, пӗрлешӗнсен аслӑ Атӑл юханшывӗ пулса каяҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Автор ҫинчен // Геннадий Хлебников. Осипов, П. Н. Элкей таврашӗ:роман. 1-мӗш кӗнеке; [И. Иванов умсӑмахӗ; Г. Хлебников хыҫсӑмахӗ]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1973. — 463 с. — 459–463 с.

…1918 ҫулхи ҫуркунне, мункун хыҫҫӑн, Ваньккасен Аҫтӑрхан ҫывӑхӗнче тӑракан полкне васкавлӑн Атӑл хӗрринчен Дон юханшывӗ урлӑ Миллерово хули патне куҫарнӑччӗ.

Куҫарса пулӑш

2 // Николай Максимов. Максимов Н.Н. Синкер. Роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1991. — 349 с.

Тепӗртакран вӗсем Хуралама Кӗтне юханшывӗ енчен юланутпа ҫил пек пырса кӗчӗҫ те пасар умне ҫитсе чарӑнчӗҫ.

Куҫарса пулӑш

3 // Николай Максимов. Максимов Н.Н. Синкер. Роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1991. — 349 с.

Вӑрҫӑ вӑхӑтӗнче окоп та чавнӑ, Сӑр юханшывӗ урлӑ хывнӑ кӗпере те юсанӑ.

Во время войны и окопы рыла, и мост через реку Суру ремонтировала.

Анастасия Михайлова 100 ҫул тултарнӑ // Софья Савнеш. https://chuvash.org/news/31044.html

Вӗсем ҫӗршывӗ Саскатчеванран пуҫласа Иеллоустон юханшывӗ таран кӑнтӑралла, унтан Чуллӑ сӑртсем таран хӗвелтухӑҫнелле ҫӗр километр таран тӑсӑлса выртнӑ.

Страна их простиралась на юг от Саскачевана до реки Йеллоустон и на сотни миль к востоку от Скалистых гор.

Синопа Москитсен йӑхне кӗрет // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Джеймс Ш. Пӗчӗк индеец Синопа: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 109 с.

Ирхине йывӑҫ ҫулҫисемпе курӑксем пӑспа витӗннӗ, юханшывӗ ҫыран хӗррипе ҫӳхен шӑннӑ.

По утрам листья и трава покрывались инеем, а река у берегов затянулась тонким ледком.

Кӑлтӑрпи // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Джеймс Ш. Пӗчӗк индеец Синопа: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 109 с.

Юханшывӗ ӑна икӗ пӗр танрах пая пайлать.

Которая делит его на две почти равные части.

Тӑваттӑмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.

Измаила илнӗ хыҫҫӑн вӑрҫӑ чарӑннӑ, анчах Дунай юханшывӗ урлӑ каҫмалли вырӑнсемпе Мачин, Бабадаг, Исакчи хулисемшӗн тата Хура тинӗс хӗррисенче ҫапӑҫусем ҫаплах пынӑ-ха.

Взятие Измаила предрешило исход войны, но борьба за переправы на Дунае, за города Мачин, Бабадаг, Исакчи и на побережье Черного моря продолжалась.

II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Хӑйӗн ротипе вӑл Овруч юханшывӗ хӗрринчи окопсене штурмланӑ, Варшава хулин стенисем патӗнче ҫапӑҫнӑ, Вильно воеводин Радзивиллӑн отрядне ҫӗмӗрсе тӑкнӑ, Польша территоринче пулса иртнӗ ытти нумай пӗчӗк ҫапӑҫусене те хутшӑннӑ.

Со своей ротой он штурмовал окопы на берегу реки Овруч, дрался под стенами Варшавы, разбил отряд виленского воеводы Радзивилла и участвовал во множестве других стычек на территории Польши.

II сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Ҫав тери пысӑк территорире: хӗвелтухӑҫӗнчен — Горынь юханшывӗ таран, кӑнтӑр енчен — Ровно — Луцк хушшинчи чугун ҫул таран, ҫурҫӗр енчен — Сарны — Ковель чугун ҫулӗ таран, хӗвеланӑҫ енчен — Луцк таран сарӑлса выртакан ҫӗр ҫинче пурӑнакан халӑх оккупантсене ни ҫӑкӑр, ни выльӑх-чӗрлӗх памастчӗ.

Население огромной территории — между рекой Горынь с востока, железной дорогой Ровно — Луцк с юга и Сарны — Ковель с севера, почти до Луцка с запада — не давало оккупантам ни хлеба, ни скота.

Ҫӗнӗ лагерьте // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.

Калманттайӑн упраса хӑвармаллипе аталантармалли чылай — вӑл Калманттай юханшывӗ хӗрринче, Чӗмпӗр облаҫӗн чикки патӗнче вырнаҫнӑ ял, авалхисенчен пӗри, ӑна XVI ӗмӗр пуҫламӑшӗнче никӗсленӗ.

Возрождать и сохранять Калмантаю есть что — это село, расположенное на границе с Ульяновской областью на реке Калмантай, одно из старейших, оно основано в начале XVI века.

Туслӑ калманттайсем мӑн асаттесен йӑли-йӗркине упраҫҫӗ, пурне те хӑнана чӗнеҫҫӗ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/blogs/comments/5810.html

Халех шоссе ҫулӗ ҫине, Дон юханшывӗ хӗрринелле тухсан, ҫул аван пулать, унта яка.

Сейчас, как на шоссе выйдем, к Дону, я говорю, дорога будет хорошая, ровная дорога.

XXV сыпӑк // Петр Золотов. Мстиставлский С.Д. Курак — ҫурхи кайӑк: повесть. Вырӑсларан П. Золотов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 366 с.

Ятне района Хуланьхэ юханшывӗ тӑрӑх панӑ, ку вырӑнта вӑл Сунгари шывне юхса кӗрет.

Район назван по реке Хуланьхэ, которая в этом месте впадает в Сунгари.

Хулань // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1% ... 0%BD%D1%8C

Одерӑн хӗвеланӑҫ енчи ҫыранӗ тӑрӑх тӑшманӑн оборонӑн юлашки ҫиччӗмӗш линийӗ тӑсӑлса каять, ҫак лини Берлинпа Одер юханшывӗ хушшинчи юлашки оборона линийӗ пулать.

По западному берегу Одера проходил седьмой, последний оборонительный рубеж перед Берлином.

14. Тӑшман ҫӗрӗ ҫинче // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Кожедуб, И. Н. Тӑван ҫӗршывшӑн: летчик каласа пани. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 192 с.

Пӑшал сасси янӑранӑ та, ку ҫула тухмалли сигнал пулнӑ, экспедици Миссури юханшывӗ тӑрӑх Сент-Луис хулинчен тухса кайнӑ.

Прозвучал выстрел, который стал сигналом к отплытию, и экспедиция отправилась из города Сент-Луис по реке Миссури.

Льюиспа Кларк экспедицийӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1% ... 0%B9%C4%95

Вӗсем Миссури юханшывӗ тӑрӑх май ҫитнӗ таран хӑпарса Лӑпкӑ океана ҫитме хатӗрленнӗ.

Они собирались подняться по реке Миссури так далеко, как только смогут, чтобы затем добраться до Тихого океана.

Льюиспа Кларк экспедицийӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1% ... 0%B9%C4%95

Халран кайнӑ тӑшман Ҫурҫӗр Донец юханшывӗ хӗррипе оборонӑна выртнӑ.

Враг выдохся и перешёл к обороне по Северному Донцу.

6. Хатӗрленӳ // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Кожедуб, И. Н. Тӑван ҫӗршывшӑн: летчик каласа пани. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 192 с.

1885 ҫулхи чӳкӗн 10-мӗшӗнче Пауль Даймлер, Готлиб Даймлер ывӑлӗ, Неккар юханшывӗ хӗррипе 3 ҫухрӑм кайнӑ, хӑвӑртлӑхӗ 12 ҫх/сех танлашнӑ.

10 ноября 1885 года Пауль Даймлер, сын Готлиба Даймлера проехал на нём 3 км вдоль реки Неккар, развив скорость 12 км/ч.

Готлиб Даймлер // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0% ... 0%B5%D1%80