Чӑваш чӗлхи корпусӗ

13. Ҫӳлхуҫа мана каларӗ: [Эпӗ сана пӗрре ҫеҫ мар каланӑ:] Эпӗ ҫак халӑха куратӑп, акӑ вӑл чурӑс халӑх; 14. чарса ан тӑр Мана, Эпӗ вӗсене пӗтерем те ҫӗр ҫийӗнчен вӗсен ятне те ҫухатам, санран урӑх халӑх кӑларам, вӑл халӑх кусенчен [пысӑкрах,] вӑйлӑрах, йышлӑрах пулӗ, терӗ.

13. И сказал мне Господь: [Я говорил тебе один и другой раз:] вижу Я народ сей, вот он народ жестоковыйный; 14. не удерживай Меня, и Я истреблю их, и изглажу имя их из поднебесной, а от тебя произведу народ, который будет [больше,] сильнее и многочисленнее их.

Аст 9 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

5. Акӑ эпӗ сире, Ҫӳлхуҫа, хамӑн Туррӑм, хама хушнӑ пек, хӑвӑр аллӑра илме пырса кӗрекен ҫӗр ҫинче сирӗн мӗнле пурӑнмаллине кӑтартакан йӗркесемпе саккунсене вӗрентрӗм; 6. ҫапла ӗнтӗ вӗсене астуса тӑрса, пурӑнӑҫласа пырӑр: ытти халӑхсем умӗнчи сирӗн ӑсӑр, сирӗн тӑнӑр ҫакӑнта пулӗ; вӗсем вара, ҫак йӗркесем ҫинчен илтсессӗн: ҫак аслӑ халӑх ҫеҫ ӑслӑ халӑх, тӑнлӑ халӑх, тейӗҫ.

5. Вот, я научил вас постановлениям и законам, как повелел мне Господь, Бог мой, дабы вы так поступали в той земле, в которую вы вступаете, чтоб овладеть ею; 6. итак храните и исполняйте их, ибо в этом мудрость ваша и разум ваш пред глазами народов, которые, услышав о всех сих постановлениях, скажут: только этот великий народ есть народ мудрый и разумный.

Аст 4 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

1. Израиль халӑхӗ Ситтим айлӑмӗнче пурӑннӑ, халӑх Моав хӗрӗсемпе аскӑнма пуҫланӑ, 2. лешсем халӑха хӑйсен туррисене кӳрекен парнесем патне чӗннӗ, халӑх [вӗсен парнисене] ҫинӗ, вӗсен туррисене пуҫҫапнӑ.

1. И жил Израиль в Ситтиме, и начал народ блудодействовать с дочерями Моава, 2. и приглашали они народ к жертвам богов своих, и ел народ [жертвы их] и кланялся богам их.

Йыш 25 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.

Ялти культура ҫурчӗсенче халӑх валли 177 клуб йӗркеленӗвӗ ӗҫлет: халӑх пултарулӑхӗн, хор, ташӑ, фольклор, театр, халӑх промыслисен кружокӗсем.

Куҫарса пулӑш

Культура – ҫын пурнӑҫне хавхалану кӳрекенӗ // Эвелина МИХАЙЛОВА. http://gazeta1931.ru/gazeta/11751-kultur ... nu-k-reken

«Эпӗ чӑваш актриси, хамӑн кураканшӑн, чӑваш халӑхӗшӗн ӗҫлетӗп… Хама тӑван халӑхӑмран уйӑрмастӑп тата мана урӑх нимӗн те кирлӗ мар», – тенӗ пирӗн легендарлӑ ентешӗмӗр, СССР халӑх артистки, «Ылтӑн маскӑна» тивӗҫнӗ Вера Кузьминична Кузьмина.

«Я чувашская актриса, работаю для своего зрителя, для чувашского народа… В отрыве от своего народа я себя не представляю и ничего другого мне не надо», - говорила наша легендарная землячка, народная артистка СССР, обладатель «Золотой маски» Вера Кузьминична Кузьмина.

Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашне 2024 ҫул валли янӑ Ҫыру // Олег Николаев. https://www.cap.ru/action/activity/sobit ... sudarstven

Анчах кам та кам: поэта хӑйӗн пултарулӑхне халӑх пултарулӑхӗпе пӗрлештерме ҫӑмӑл, тет, — вӑл йӑнӑшать, мӗншӗн тесен халӑх сӑмахлӑхне, халӑх пултарулӑхне ҫавӑн пек (Тилли юррисем пек!) чӗртсе яма, чун кӗртме, ҫунат пама пысӑк талантлӑ поэт ҫеҫ пултарать.

Куҫарса пулӑш

Поэзи пулсан… // Василий Долгов. «Тӑван Атӑл». — 1962, 3№ — 92–98 с.

Статья пуҫламӑшӗнче эпир чӑваш «философийӗ» пирки ахальтен каламарӑмӑр: чӑваш халӑх ӑс-тӑнӗнче ӗлӗкех философла шухӑшсем пулнӑ, ҫав шухӑшсене каласа пама халӑх хӑш-пӗр сӑмахсемпе терминсене те шухӑшласа кӑларнӑ (аслӑ шкулсенче вӗреннӗ, академисенче ӗҫленӗ ҫынсем пулманни тата ҫав «философи» чӑн-чӑн наука ҫӳллӗшне, «философи тӑвӗ» тӳпипе хӑпарса ҫитейменни халӑхӑн философла шухӑш пулманинне пачах та пӗлтермест).

Куҫарса пулӑш

Поэзи пулсан… // Василий Долгов. «Тӑван Атӑл». — 1962, 3№ — 92–98 с.

Эпир патша саманинчи правасӑр халӑхран революцирен вара ытти халӑхсемпе пӗр тан праваллӑ халӑх пулса тӑтӑмӑр.

Куҫарса пулӑш

Аслӑ тӗллевпе ӑсталӑхшӑн // Александр Алга. «Тӑван Атӑл». — 1962, 3№ — 3–11 с.

Эпӗ халӑхпа пӗрле пулса халӑх хуйхи-суйхине, халӑх савӑнӑҫне курма-туйма вӗренес вырӑнне хам пӗччен пурӑнса хамӑн савӑнӑҫа, хамӑн хуйха-суйха ҫеҫ курма, ӑнланма тӑрӑшнӑ…

Куҫарса пулӑш

Пурнӑҫ пуҫламӑшӗ // Василий Игнатьев. Игнатьев В.Г. Шӑпчӑк катинче: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 188 с. — 37–56 с.

Театр хӑйӗн кун-ҫулӗнчи йывӑрлӑхсене те, сарӑлса чечекленнӗ самантсене те лайӑх ас тӑвать, анчах кирек мӗнле условисенче те вӑл халӑх театрӗ пулнӑ, халӑх интересӗсемпе пурӑннӑ, халӑхри талантсемпе чӗрӗ вӑй илсе пынӑ.

Куҫарса пулӑш

8. Актерсем // Борис Марков. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 57-63 с.

Нацилле музыка театрӗ ӗҫлеме пуҫлани хамӑрӑн авалтан музыкӑллӑ пулнӑ халӑх культурӑпа эстетика енӗпе мӗн тери ӳснине нимрен те ытларах кӑтартса парать, ҫавӑнпа пӗрлех халӑха ҫывӑх совет искусстви ҫинчен, халӑхра ҫыравҫӑсемпе художниксем вӗрентсе ҫитӗнтересси ҫинчен, нацилле искусствӑна аталантарас ӗҫре социализмлӑ идейӑсем хӑватлӑ пулни ҫинчен аслӑ Ленин каласа хӑварнисем пирӗн вӑхӑтра ытларах та ытларах пурнӑҫа кӗрсе пынине ҫирӗплетет.

Куҫарса пулӑш

3. Театр тата куракан // Борис Марков. «Тӑван Атӑл». — 1963, 6№ — 57-63 с.

— «Юрать ку сӑмахшӑн, ермӗхленнӗ Еркиней, Утӑ улӑхра юлни — пур халӑхшӑн чӑн телей, Атӑр, ачамсем, халӑх умне тӑрӑпӑр, Хура халӑхпа пӗрле калла улӑх таврӑпӑр».

Куҫарса пулӑш

XI. Ӗшнере // Николай Шупуҫҫынни. Шупуҫҫынни Н.В. Еркӗн: поэма. — Мускав: СССР-ти халӑхсен тӗп издательстви, 1930. — 176 с.

Халӑхӑн революципе граждан вӑрҫи ҫулӗсенчи паттӑрлӑхӗ, совет саманинчи халӑх пурнӑҫӗ тӗпренех ҫӗнелсе улшӑнни, ҫавна май ҫынсен шалти кӑмӑлӗсем те улшӑнни, вӗсем чунӗпе пуянланни, илемленни, телее халӑх ӗҫӗнче тупни ҫинчен, вӗсем таса юратӑвӗсем ҫинчен хавхаланса ҫырнӑ сӑвӑҫ.

Куҫарса пулӑш

Нестер Янгас // Тӑван Атӑл. «Тӑван Атӑл». — 1969, 2(136)№ — 95 с.

— Иванюкпа Шӗшлӗ халӑх ҫаранӗсене куштансене эрех ӗҫтерсе ҫулнӑ, халӑха укҫа пӗр пус та тӳлемен, тата виҫӗ Куснар халӑхӗнчен ҫарансем илтӗмӗр тесе хут ҫырни те ҫук, тет.

Куҫарса пулӑш

Улӑхра // Трубина Мархви. Трубина М. Ача чухнехи. Повесть. Калавсем. — Шупашкар, Чӑваш кӗнеке издательстви, 1981. — 288 с. — 3–192 с.

Ку ДНК-на Европӑри халӑхӑн ДНК-ипа танлаштарнӑ хыҫҫӑн Европӑри халӑхӑн ҫурри ытла Тутанхамонпа тӑванлӑ пулнине, хальхи египтянсен вара ҫак ДНК пит сахал пулнине, R1b1a2 халӑх йышӗн 1% ҫеҫ пулнине палӑртнӑ.

В ходе сравнения этого ДНК с ДНК населения Европы было определено, что больше половины европейцев имели родство с Тутанхамоном, а современные египтяне являются носителем этой ДНК, R1b1a2 только в количестве 1% от населения.

Германи ӑсчахӗсем Египетри мумисем африкансемпе тӑванлӑ маррине тупса палӑртнӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/32902.html

Вӗсен йышӗнче «Сывлӑм» ача-пӑча фольклор ансамблӗ, «Укӑлча» халӑх фольклор ансамблӗ (хормейстерӗ — А.А. Щетинина), «Локинэ» эстрада ташшин халӑх ансамблӗ (балетмейстерӗ — Е.А. Елисеева), «Солнышко» ансамбль тата тутар юррин «Ялкын» халӑх ансамблӗ (хормейстерӗ — Г.Ш. Федорова), «Радужная страна» ансамбль (ертӳҫи — Л.И. Воронова), «Исток» ансамбль (ертӳҫи — Ю.П. Лучин) тата ыттисем.

В их числе детский фольклорный ансамбль «Сывлӑм», народный фольклорный ансамбль «Укӑлча» (хормейстер — А.А. Щетинина), народный ансамбль эстрадного танца «Локинэ» (балетмейстер — Е.А. Елисеева), ансамбль «Солнышко» и народный ансамбль татарской песни «Ялкын» (хормейстер — Г.Ш. Федорова), ансамбль «Радужная страна» (руководитель — Л.И. Воронова), ансамбль «Исток» (руководитель — Ю.П. Лучин) и другие.

Пӗчӗк жанрсен фольклор марафонне пухӑннӑ // Таисия Ташней. https://chuvash.org/news/32410.html

Халӑх депутачӗсен вырӑнти Совечӗсем полномочисем пур таран хӑйсен территорийӗнче экономикӑпа социаллӑ пурнӑҫа комплекслӑ аталантарассине йӗркелеҫҫӗ; ҫав территорире вырнаҫнӑ аслӑрах органсене пӑхӑнса тӑракан предприятисем, учрежденисемпе организацисем законодательствӑна пӑхӑнса ӗҫленине контроллесе тӑраҫҫӗ; ҫӗрпе усӑ курас, ҫутҫанталӑка сыхлас енӗпе, строительство енӗпе, ӗҫ вӑйӗн ресурсӗсемпе усӑ курас, халӑха кирлӗ таварсем туса кӑларас, халӑхӑн социаллӑ пурнӑҫпа культура тата йӑла ыйтӑвӗсемпе ытти ыйтӑвӗсене тивӗҫтерес тӗлӗшне вӗсен ӗҫне координацилесе тата контроллесе тӑраҫҫӗ.

В пределах своих полномочий местные Советы народных депутатов обеспечивают комплексное экономическое и социальное развитие на их территории; осуществляют контроль за соблюдением законодательства расположенными на этой территории предприятиями, учреждепиями и организациями вышестоящего подчинения; координируют и контролируют их деятельность в области землепользования, охраны природы, строительства, использования трудовых ресурсов, производства товаров народного потребления, социально-культурного, бытового и иного обслуживания населения.

Чӑваш Автономиллӗ Социализмлӑ Совет Республикин Конституцийӗ (Тӗп Законӗ) // ЧАССР Верховнӑй Совечӗн депутачӗсем. Чӑваш Автономиллӗ Социализмлӑ Совет Республикин Конституцийӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 128 с. — 69–123 с.

Халӑх депутачӗсен Совечӗсен ӗҫне ҫак никӗс ҫинче йӗркелеҫҫӗ: ыйтусене коллективлӑ, ирӗклӗ, ӗҫлӗхлӗн сӳтсе явса татса параҫҫӗ, хӑйсен ӗҫӗ ҫинчен халӑха пӗлтерсе тӑраҫҫӗ, ӗҫ тӑвакан тата хушакан органсем, Советсем туса хунӑ ытти органсем Советсем умӗнче тата халӑх умӗнче тӑтӑшах отчет туса параҫҫӗ, вӗсен ӗҫне граждансене анлӑн хутшӑнтараҫҫӗ.

Деятельность Советов народных депутатов строится на основе коллективного, свободного, делового обсуждения и решения вопросов, гласности, регулярной отчетности исполнительных и распорядительных органов, других создаваемых Советами органов перед Советами и населением, широкого привлечения граждан к участию в их работе.

Чӑваш Автономиллӗ Социализмлӑ Совет Республикин Конституцийӗ (Тӗп Законӗ) // ЧАССР Верховнӑй Совечӗн депутачӗсем. Чӑваш Автономиллӗ Социализмлӑ Совет Республикин Конституцийӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 128 с. — 69–123 с.

Халӑх депутачӗсен Совечӗсем халӑх контролӗн органӗсене туса хураҫҫӗ, халӑх контролӗ государство контрольне ӗҫҫыннисен предприятисенчи, колхозсенчи, учрежденисемпе организацисенчи обществӑлла контролӗпе ҫыхӑнтарса пырать.

Советы народных депутатов образуют органы народного контроля, сочетающего государственный контроль с общественным контролем трудящихся на предприятиях, в колхозах, учреждениях и организациях.

Чӑваш Автономиллӗ Социализмлӑ Совет Республикин Конституцийӗ (Тӗп Законӗ) // ЧАССР Верховнӑй Совечӗн депутачӗсем. Чӑваш Автономиллӗ Социализмлӑ Совет Республикин Конституцийӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 128 с. — 69–123 с.

Ку право ҫапла пурнӑҫа кӗрсе пырать: халӑх депутачӗсен Совечӗсене, государствӑн суйласа лартакан ытти органӗсене суйлама тата суйланма май панипе, пӗтӗм халӑхпа пӗрле сӳтсе явас тата сасӑлас ӗҫе, халӑх контрольне, государство органӗсемпе общество организацийӗсен, обществӑлла пултарулӑх органӗсен ӗҫне, ӗҫ коллективӗсенчи тата хӑйсем пурӑнакан вырӑнти пухусене хутшӑнма май панипе.

Это право обеспечивается возможностью избирать и быть избранными в Советы народных депутатов и другие выборные, государственные органы, принимать участие во всенародных обсуждениях и голосованиях, в народном контроле, в работе государственных органов, общественных организаций и органов общественной самодеятельности, в собраниях трудовых коллективов и по месту жительства.

Чӑваш Автономиллӗ Социализмлӑ Совет Республикин Конституцийӗ (Тӗп Законӗ) // ЧАССР Верховнӑй Совечӗн депутачӗсем. Чӑваш Автономиллӗ Социализмлӑ Совет Республикин Конституцийӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1978. — 128 с. — 69–123 с.