Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Пӗр уйӑх хушшинче американецсем Иран енчен янӑ виҫӗ сывлӑш шарне пулеметпа персе антарнӑ иккен вӑл.

Куҫарса пулӑш

Манӑн идеал // Василий Игнатьев. Игнатьев В.Г. Шӑпчӑк катинче: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 188 с. — 161–176 с.

Сергей Николаевич вӗҫевҫӗсен училищине 1953 ҫулта пӗтернӗ иккен, халь кӑнтӑрта, Иран чиккинче пурӑнать.

Куҫарса пулӑш

Манӑн идеал // Василий Игнатьев. Игнатьев В.Г. Шӑпчӑк катинче: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 188 с. — 161–176 с.

Пытарма пултараймастӑп: Иран чиккинче ӑна амантнӑ.

Не могу скрывать: на иранской границе его ранили.

Ҫирӗм ҫиччӗмӗш сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Немцов В.И. Шыв тӗпӗнчи ылтӑн: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 314 с.

Пирӗн Иран куласси — Янӑрать ҫинҫе сасси:

Нашей Иры смех — Звенит тонкий голосок:

Сана супӑнь парас-и? // Егор Афанасьев. https://chuvash.org/lib/haylav/7392.html

Патшалӑхӗ саланса кайнӑ хыҫҫӑн пирӗн эрӑчченхи 2–1-мӗш пинҫуллӑхсенче шумерсен тата вӗсемпе ассимиляциленнӗ хурритсемпе гутисен еткерӗсен пӗр пайӗ тинӗс урлӑ Кӑнтӑр Европӑна куҫнӑ, тепӗр пайӗ Туҫи Иранра пурӑннӑ, унтан Вӑтам Азипе Центральнӑй Азие куҫнӑ, вӑрах вӑхӑт кунти иран халӑхӗсемпе, сакксемпе, пархисемпе, сӑкӑтсемпе, массагетсемпе кӳршӗллӗн пурӑннӑ.

После распада государства 2-1 тысячелетия до нашей эры вместе с шумерами ассимилировались наследство хурритов и гутиев переселились через море в Южную Европу, потом переселились в Среднюю Азию с Центральной Азией, долгое время здесь жили по соседству с народами Ирана, сакксов, пархиссов, сугутов, массагеттов.

Чӑваш сӑмахӗсем ытти чӗлхесенче ма нумай? // Аркадий Русаков. https://chuvash.org/content/4803-%D0%A7% ... C%D0%B0%D0

ТЕХО конгресӗн ӗҫне питӗ пуян культура эткерлӗхӗллӗ Инди, Индонези, Иран, Ирак, Украина, Казахстан, Армени, Грузи, Азербайджан ҫӗршывӗсем пӗрремӗш хут хутшӑннине конгресшӑн тӗнче пӗлтерӗшлӗ пулӑм пек йышӑнмалла, – терӗ Ильсур Метшин.

Куҫарса пулӑш

Тӗнчи аталантӑр, эткерӗ — юлтӑр // Сувар. «Сувар», 25(703)№, 2007.06.22

Чӑваш Енре АПШ, Бельги, Итали, Венгри, Египет, Иран, Болгари, Чехи, Намиби, Германи, Беларуҫ, Эстони тата ытти ҫӗршыв артисчӗсем пулса курнӑ.

В Чувашии побывали артисты США, Бельгии, Италии, Венгрии, Египта, Чехии, Намибии, Германии, Белоруссии, Эстонии и других стран.

«Раҫҫей ҫӑлкуҫӗсем» пӗрлештереҫҫӗ // Елчӗк Ен. «Елчӗк Ен», 2016.06.29

Чӑваш Енре АПШ, Бельги, Итали, Венгри, Египет, Иран, Болгари, Чехи, Намиби, Германи, Беларуҫ, Эстони тата ытти ҫӗршыв артисчӗсем пулчӗҫ.

В Чувашской Республике побывали артисты из США, Бельгии, Италии, Венгрии, Египта, Ирана, Болгарии, Чехии, Намибии, Германии, Белоруссии, Эстонии и других стран.

Туслӑх, пӗрлӗх ҫӑлкуҫӗсем // Надежда СМИРНОВА. «Хыпар», 2016.06.25, 99№

Чӑвашсен чӑн авалхи мӑнаслашшӗсем ⎼ пирӗн эра умӗн Вӑтаҫӗр Азире пурӑннӑ тӗрӗкпе иран йӑхӗсем.

Куҫарса пулӑш

Несӗлӗпе ӳсӗмӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Нарӑс, 14: иран лидерӗ, Хомейни аятолла, мӗнпур мӑсӑльмана роман кӑларма хутшӑннисене пурне те вӗлерме чӗнекен фетва кӑларать; иран тӗн фончӗ Рушдине вӗлерме укҫа уйӑрать.

14 февраля: иранский лидер аятолла Хомейни издает фетву, призывающую всех мусульман казнить всех, кто был причастен к изданию романа; иранский религиозный фонд предлагает денежное вознаграждение за убийство Рушди.

«Шуйттан сӑввисем» // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A8%D1%83%D ... 0%B5%D0%BC

Урхамах ҫинчи йӗкӗт аҫтахапа ҫапӑҫни ҫинчен калакан сюжет пӑлхарсем патне иран чӗлхиллӗ халӑхсен сӑмахлӑхӗ урлӑ кӗнӗ тесе ҫирӗплетет55. Ку шухӑшпа килӗшмелле, патша хӗрӗсене ҫиме килекен (е халӑха шывсӑр аптӑратса ҫитернӗ ҫӑлри) нумай пуҫлӑ аҫтаха-ҫӗлен Шыв хуҫине калӑпласа тӑрать, вӑл сӑнар пирӗн юмахла прозӑна каярах кӗнӗ пулас.

Он утверждает, что мотив битвы юноши со змеем (драконом) пришел к болгарам из устной словесности ираноязычных народов. Мы согласимся с его мнением, также полагая, что образ хозяина водной стихии получил в дальнейшем воплощение в многоглавом змее-драконе, который то приходит пожирать царских дочерей, то живет в колодце и, не допуская к воде людей, мучает их жаждой. Этот образ, вероятно, появился в чувашской сказочной прозе позднее.

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

«Египет, инди, монгол, китай, иран, вавилон, славян тата ытти халӑх пекех, чӑвашсем те шыва нумай пуҫлӑ (виҫӗ, ултӑ, тӑхӑр, вун икӗ) ҫӗлен-аҫтаха сӑнарӗпе танлаштарни» пирки каланӑ.

Он, в частности, пишет: «Как и у народов Египта, Индии, Монголии, Китая, Ирана, как у вавилонян, славян и других, у чувашей река часто отождествляется со змеем-драконом, у которого множество (три, шесть, девять, двенадцать) голов».

Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.

Ҫав вӑхӑтрах, тахҫан авал пирӗн чӗлхене арап чӗлхинчен, ҫавӑн пекех мари, иран, тутар чӗлхисенчен лекнисем пӗрре те канӑҫсӑрлантармаҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Округа чӑвашлатмалла-и? // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/blogs/comments/6313.html

Карчӑк уяв ячӗпе пуҫне чепец тӑхӑннӑ, хулпуҫҫине пысӑк иран тутӑрӗпе пӗркенӗ.

Надевшая для парада чепец и на плечи большой персидский платок.

III // Петӗр Хусанкай. Телешов Д.Н. Типшар: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1946. — 56 с. — 8–56 с.

Эпир паян чӑваш сӑмахӗсене француз, нимӗҫ, венгр (мадьяр), акӑлчан, Дунай пӑлхарӗсен, грек, итальян, еврей, тюркӑ халӑхӗсен, китай, иран, вырӑс, армян, грузин, мӑкшӑ, ҫармӑс, удмурт, хакас, монгол тата ытти нумай халӑх чӗлхисенче курнине чӑваш халӑх историйӗн вӑрӑм кун-ҫулӗ ӑнлантарса парать.

То, что сегодня мы видим чувашские слова в французском, немецком, венгерском (мадьярском), английском, болгарском, греческом, итальянском, еврейском, тюркском, китайском, иранском, русском, армянском, грузинском, мокшанском, марийском, удмуртском, хакассийском, монгольском и во многих других народных языках объясняет длинная история чувашского народа.

Чӑваш сӑмахӗсем ытти чӗлхесенче ма нумай? // Аркадий Русаков. https://chuvash.org/content/4803-%D0%A7% ... C%D0%B0%D0

Ташӑ ушкӑнӗсем чӑваш, вырӑс, тутар, удмурт, пушкӑрт, иран, чикансен ташшисемпе чуна илӗртрӗҫ.

Куҫарса пулӑш

Шупашкартан – Пенза тӑрӑхне // НИКОЛАЙ СМИРНОВ. «Тӑван Ен», 51-52№, 2016.07.08-17

Чӑвашсен ватӑ аслашшӗсем ҫӗр ӗҫӗпе пурӑнма пуҫласан ҫулталӑк пуҫламӑшне нурӑс (иран сӑмахӗ ноу «ҫӗнӗ», рус «кун» тенине пӗлтерет) уйӑхӗнче (вӑл малтан март уйӑхӗн иккӗмӗш ҫуррипе тӗл килнӗ) палӑртма пуҫӑнаҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Кӗлӗ тата пил сӑмахӗсем // Виталий Родионов. Пилсемпе кӗлӗсем // Шупашкар: Чӑваш кенеке издательстви, 2005. — 5-11 с.