Шырав
Шырав ĕçĕ:
Унтан — Финлянди, Тӗп промышленность облаҫӗ, Ҫурҫӗр — Вологда, Новгород, Псков, — Атӑл тӑрӑхӗ, Донец бассейнӗ, Кӑнтӑр — Одессӑпа Киев, — Урал, Кавказ, Прибалтика — Ревель, Рига, — Литва, Польша, Минск Ҫурҫӗр Хӗвеланӑҫӗпе пӗрле…
10 // Аркадий Малов. Казакевич Э.Г. Кӑвак тетрадь: повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 158 с.
Ҫак порт ҫурҫӗр широтинчен 29 градусра, хӗвелтухӑҫ долготинчен 140 градусра ҫурҫӗрпе хӗвеланӑҫ енче ларакан Лаггнегг ятлӑ утравпа вӑйлӑ суту-илӳ туса тӑрать.
Ҫиччӗмӗш сыпӑк // Урхи Наумӗ, Куҫма Чулкаҫ. Свифт, Даниэль. Лемюэль Гулливер ҫулҫӳренисем; вырӑсларан Н. Урхипе К. Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 368 с.
Ҫурҫӗр полюсӗ вырнаҫнӑ ҫурчӑмӑра — ҫурҫӗр ҫурчӑмӑрӗ, тепӗрне — кӑнтӑр ҫурчӑмӑрӗ, теҫҫӗ.То полушарие, на котором находится северный полюс, называется северным, а противоположное — южным.
Тӗнче енӗсем // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.
Эпӗ Ҫурҫӗр енчи бухтӑна прилив пуличчен кӗрес тесе, Ҫурҫӗр сӑмсахӗ тавра кӑнтӑрлаччен ҫаврӑнса каясса шаннӑччӗ.Я надеялся обогнуть Северный мыс еще до полудня, чтобы войти в Северную стоянку до прилива.
XXV сыпӑк // Никита Волков. Стиветсон, Р.Л. Мул утравӗ: роман / вырӑсларан Н.Волков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1940. — 168 с.
Пуринчен уҫҫӑнрах куҫа, утравӑн ҫурҫӗр пайӗнче икӗ вырӑнта, ҫурҫӗр хӗвеланӑҫ пайӗнче пӗр вырӑнта хӗрлӗ чернилпа тунӑ виҫӗ хӗрес паллисем курӑнса тӑраҫҫӗ.
VI сыпӑк // Никита Волков. Стиветсон, Р.Л. Мул утравӗ: роман / вырӑсларан Н.Волков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1940. — 168 с.
Кун пек тусен шутне Ҫурҫӗрте Кӑнтӑр Урал тӑвӗсем, Ҫурҫӗр Германири тусем кӗреҫҫӗ.Таковы горы Северного и Южного Урала, горы северной Германии.
4. Тусем ерипен пӗтсе пыраҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
— Мӑк яланах йывӑҫӑн ҫурҫӗр енче е ҫурҫӗрпе хӗвелтухӑҫ енчен ӳсет — ҫавна асӑрхаман-и эсир?— Мох обычно растет с северной стороны дерева либо с северо-восточной — вы не замечали?
33 // Леонид Агаков. Вигдорова Ф.А. Пурнӑҫ ҫулӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 484 с.
Сӑлтавӗсем пулнах ҫав: ҫанталӑк хаяр пулни те, Ҫурҫӗр условийӗсене хӑнӑхманни те, тӗрӗс кӑтартакан карттӑсем пулманни те, ҫитменнине тата машинӑсем те ун чухне Ҫурҫӗрте вӗҫме пур енчен те юрӑхлӑ пулман.
«Хир чӑххилле пурӑнни» // Куҫма Чулкаҫ. Водопьянов М.В. Поляр лётчикӗ: калавсем; Куҫма Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 248 с.
Мускавран Ҫурҫӗр полюсӗ урлӑ США-на вӗҫни ҫинчен Валерий Павлович хӑйӗн «Эпир Ҫурҫӗр полюсӗ урлӑ вӗҫни» ятлӑ кӗнекинче питӗ лайӑх каласа парать:
Вунулттӑмӗш сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Водопьянов М.В. Валерий Чкалов: повесть; Куҫма Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 214 с.
Анчах халӗ ӗнтӗ унчченхинчен интереслӗрех маршрут тунӑ: Мускав — Ҫурҫӗр Полюсӗ — Ҫурҫӗр Америка.
Вунулттӑмӗш сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Водопьянов М.В. Валерий Чкалов: повесть; Куҫма Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 214 с.
Чкалов пулас вӗҫевӗн ҫулне палӑртса хунӑ картӑна ҫакнӑ та, «N0-25» самолет мӗнле районсем ҫийӗпе вӗҫесси ҫинчен каласа панӑ: Мускавран вӑл тӳрех ҫурҫӗрелле, ҫурҫӗрти 82° широта патнелле ҫул тытать, унтан хӗвелтухӑҫнелле, Франц-Иосиф Ҫӗрӗ патнелле пӑрӑнать те Ҫурҫӗр Ҫӗрӗ ҫийӗпе Тикси бухти патнелле вӗҫет, унтан Камчаткӑри Петропавловска ҫитет.
Вунвиҫҫӗмӗш сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Водопьянов М.В. Валерий Чкалов: повесть; Куҫма Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 214 с.
«Ҫӗр ҫул хушшинче, вырӑссен тинӗс ҫӳревҫисемпе купцисем тӑрӑшнипе, Раҫҫей империйӗ Ази ҫыранӗсенчен ҫурҫӗр енчи Поляр ҫӗршывӗсен облаҫӗнче тунӑ открытисемпе географи енӗпе тунӑ тӗпчев ӗҫӗсен хисепӗ нумай пулмасть тунӑ ҫитӗнӳсемпе пуянланчӗ: 1913 — 1914-мӗш ҫулсенче Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ океана сӑнаса тӗпчеме хушнӑ флигель-адьютантӑн, его император величествин II-мӗш рангри капитанӗн, гидрографи экспедици начальникӗн Вилькицкин тӗпчев ӗҫӗсем вӗҫленчӗҫ.
Вуниккӗмӗш сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Водопьянов М.В. Валерий Чкалов: повесть; Куҫма Чулкаҫ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 214 с.
Унпа килӗшӳллӗн, Раҫҫей патшалӑхне кӗрес умӗнхи чӑвашсен историне тӑватӑ пая пайлама пулать: Вӑтам Азири, Ҫурҫӗр Кавказпа Хура тинӗс ҫурҫӗр хӗрринчи, Атӑлпа Камари тата Хусан ханлӑхӗнчи«. Юлашки тапхӑра кӗнекере «R-чӗлхеллӗ чӑваш халӑхӗн трагедийӗ» тесе палӑртнӑ.
Димитриев профессӑрӑн «чӑвашсен трагедине» халалланӑ ӗҫӗ пичетленсе тухнӑ // Ирӗклӗ сӑмах. Ирӗклӗ сӑмах
Тайга чӑтлӑхӗнче ҫурҫӗрти сивве вӗреннӗ лиственницӑпа голубица та, кӑнтӑрти ачаш бархат йывӑҫӗпе иҫӗм ҫырли те юнашарах ӳсеҫҫӗ, тропикри сӗм вӑрмансен хуҫи — тигр ҫурҫӗр пӑланне йӗрлесе ҫӳрет.
Тӑваттӑмӗш сыпӑк // Петр Золотов. Ажаев, В. Н. Мускавран инҫетре: роман / вырӑсларан П.Золотов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 242 с.
Ку юхӑм шӑп ҫав Ҫурҫӗр Америкӑра ҫӗр ҫул каярах Ҫурҫӗрпе Кӑнтӑр хушшинче вӑрҫӑ сиксе тухнӑ вырӑнта вӑй илнӗ.Это произошло в той самой Северной Америке, где сто лет спустя вспыхнула война Севера с Югом.
Пӗрремӗш сыпӑк // Роза Митрушкина. Жюль Верн. Вунпилӗк ҫулхи капитан. Роман. Куҫараканӗ Митрушкина Р. М. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1984 ҫул, 304 с.
Юр ҫине выртса эпӗ ҫӳлелле пӑхрӑм та, юр витӗннипе аялалла усӑнса тӑракан лапсӑркка туратсем витӗр ҫурҫӗрӗн пысӑк ҫӑлтӑрӗсене, ӳпӗнсе тӑракан атвӑлӑ Алтӑр Ҫӑлтӑра куртӑм, хам шухӑшра Ҫурҫӗр ҫӑлтӑрӗ патнелле йӗр туса хутӑм.
Пиллӗкмӗш сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Фиш Г.С. Кимас-кӳлли ялӗ парӑнни: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 140 с.
Халӗ анчах эпир тӗрӗс меслетсемпе сӑнаса пӗлнӗ тӑрӑх, ҫав хусканусем ерипен мар пулса пыни тӗрлӗ ҫӗршывсенче халӗ те аван палӑраҫҫӗ: Вӑтаҫӗр тинӗсӗ, Ҫурҫӗр тинӗс хӗррисем (Германи ҫыранӗсем анса пыраҫҫӗ, Швеци ҫыранӗсем хӑпараҫҫӗ), Ҫурҫӗр полярта Новая Земля утравӗ нумаях та пулмасть, тӑватӑ ҫӗр метр ҫӳлелле хӑпарнине сӑнаса пӗлнӗ.
Ҫӗрӗн ҫийӗсем мӗнле тытӑнса тӑни тата ҫӗр варрине кайса ҫӳрени ҫинчен // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с. — 211–227 с.
— Каҫалапа шхуна Данин ҫурҫӗр вӗҫӗнчи Скаген сӑмсахӗ умӗнчен ҫавӑрӑнса иртрӗ, ҫӗрле Кагеррак тӑрӑх пырса, Линлнес сӑмсахӗ ҫывӑхӗнчен Норвегин кӑнтӑр енчи вӗҫӗнчен пӑрӑнчӗ те, Ҫурҫӗр тинӗсне тухрӗ.
IX сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с.
Семенковский Ҫурҫӗр Двина бригадине, яланхи пекех васкавлӑ тата яланхи пекех «пӗр пӑркаланмасӑр», позицирен «ытлашши» темиҫе чаҫе илсе, вӗсене халех Ҫурҫӗр фрончӗн урӑх участокне, «чугун ҫул секторне вӑйлатас» тесе, Вологда чугун ҫулӗ ҫине куҫарма приказ парать.
5 // Николай Степанов. Никитин, Николай Николаевич. Ҫурҫӗр шурӑмпуҫӗ: роман; вырӑсларан Н.Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 484 с.
Ҫурҫӗр Двина енче хӑйсемшӗн ӑнӑҫсӑр ӗҫсем пулса иртнӗ хыҫҫӑн интервентсем хӑйсен планне улӑштарнӑ-мӗн: вӗсем хушнине итлекен Колчак адмирал, ҫурҫӗр еннелле малалла куҫса Вяткӑпа Котласа тытса илес тесе, Пермь ҫинелле наступлени тума питӗ пысӑк вӑй кӑларса тӑратнӑ.
5 // Николай Степанов. Никитин, Николай Николаевич. Ҫурҫӗр шурӑмпуҫӗ: роман; вырӑсларан Н.Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 484 с.