Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Кӑлпассин е ветчинан ҫиелти хуппине сӗвмен пулсан турилкке ҫинчех ҫӗҫӗпе уйӑрмалла.

Если у колбасы или ветчины кожица не очищена, ее обрезают ножом на своей тарелке.

Мӗн тата мӗнле ҫимелле // Роза Митрушкина. Аасамаа И. Т. Хӑвна мӗнле тытмалла. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 192 с.

Ӑшаланса хӗрелнӗ ҫӗрулмине вилкӑпа илме кансӗр, ҫавӑнпа унӑн ҫиелти хытӑ сийне ҫӗҫӗпе касаҫҫӗ.

Надрезают лишь поджаристую кожицу картофеля, так как она слишком тверда для вилки.

Мӗн тата мӗнле ҫимелле // Роза Митрушкина. Аасамаа И. Т. Хӑвна мӗнле тытмалла. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 192 с.

Хӑналаканни, кӗленчери ҫиелти тип ҫӑва юхтарса кӑларнӑ хыҫҫӑн, малтан хӑйӗн, унтан хӑна черккипе тултарнӑ.

Тот, кто угощал, после удаления слоя масла, наполнял сначала свою рюмку, затем — гостя.

Ӗҫмеллисем // Роза Митрушкина. Аасамаа И. Т. Хӑвна мӗнле тытмалла. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 192 с.

Ҫиелти виттинче пирчесе шатраланнӑ тимӗр хӑлӑп пур, ал вӗҫҫӗн ҫеклеме меллӗ.

На крышке его имелась железная ручка, возьмись за нее и неси себе — удобно.

I. Текерлӗк канӑҫне ҫухатнӑ // Илпек Микулайӗ. Илпек Микулайӗ. Хура ҫӑкӑр. Роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1989. — 400 с.

Арҫын хӗрарӑма ҫиелти ҫи-пуҫа ҫакса хунӑ ҫӗртен илме, тӑхӑнма пулӑшать.

Получив согласие, он должен позаботиться о верхней одежде и помочь даме одеться.

Ташӑ каҫӗнче // Роза Митрушкина. Аасамаа И. Т. Хӑвна мӗнле тытмалла. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 192 с.

Выставкӑна, музее пыракан ҫын гардероба ҫиелти тумпа пӗрле зонт, портфель, сумка, пакет т. ыт. те парса хӑварать.

Посетитель выставки и музея оставляет обычно в гардеробе вместе с верхней одеждой зонт, портфель, сумку, пакеты и т. п. вещи.

Выставкӑра, музейре, библиотекӑра // Роза Митрушкина. Аасамаа И. Т. Хӑвна мӗнле тытмалла. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 192 с.

Ҫиелти ещӗкӗ ҫӗре ӳксе кӗмсӗртетнӗ.

Верхний ящик свалился вниз и гулко стукнулся оземь.

Ӗҫ ҫапла пулнӑ // Макар Хури. Космодемьянская Л.Т. Зойӑпа Шура ҫинчен: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 232 с.

Шерпике, ҫиелти кӗпине хывса, ӑна хыҫлӑ тенкелрен ҫакрӗ, сайра ҫӳҫне тустарчӗ, ҫӑпатине салтса чӑлхине хыврӗ те тӳшек ҫине хӑпарса ларчӗ.

А Шербиге тем временем, скинув верхнее платье, повесила его на спинку стула, разметала реденькие волосы, разула лапти, сняла чулки и взобралась на кровать.

XII. Кӗтмен пӑтӑрмах // Илпек Микулайӗ. Илпек Микулайӗ. Хура ҫӑкӑр. Роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1989. — 400 с.

Ҫак майпа вара «чуллӑ метеоритсенчи» чи паллӑрах вунпӗр пайӗнчен сакӑр пайӗ пулса тӑнине шутласа пӗлме пулать, ҫӗрӗн ҫиелти хуппинчи япаласем те ҫавсемех пулса тӑраҫҫӗ.

В результате этим путем можно вывести образование восьми из одиннадцати главнейших составных частей «каменных метеоритов», а вместе с тем и внешней оболочки Земли.

Ҫӗрӗн ҫийӗсем мӗнле тытӑнса тӑни тата ҫӗр варрине кайса ҫӳрени ҫинчен // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с. — 211–227 с.

Ҫак майпа шутласа пӗлнӗ тӑрӑх, ҫӗр чӑмӑрӗннчи ҫиелти вӑтӑр километрлӑ сийӗнче тӗрлӗ чул таврашӗсем выртаҫҫӗ; тарӑнрах ансан, ҫӗр чӑмӑрӗн радиусӗн ҫуррине яхӑн пӗр евӗрлӗ япаласен сийӗ выртать (Ҫӗр чӑмӑрӗн радиусӗ 6379 километр.)

На основании таких вычислений получилось, что самые внешние тридцать километров сложены неоднородно, из горных пород различных физических свойств; глубже, наоборот, находится зона весьма однородная (III), занимающая около половины земного радиуса (радиус Земли равен 6379 км).

Ҫӗрӗн ҫийӗсем мӗнле тытӑнса тӑни тата ҫӗр варрине кайса ҫӳрени ҫинчен // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с. — 211–227 с.

Ку сӑмах геофизика текен ҫӗнӗ наукӑн тӗрлӗ отраҫлӗсенчи ҫӗнӗ ҫитӗнӳсене тивӗҫет, — ҫав наука тӗрлӗ меслетсемпе сӑнаса, ҫӗр чӑмӑрӗн ҫиелти сийӗсен физикӑлла енӗсене ҫеҫ мар, пӗтӗм ҫӗр чӑмӑрне сӑнаса пӗлет.

Прежде всего это относится к новейшим достижениям различных отраслей геофизики — новой науки, различными точными методами устанавливающей физическую природу не только верхних слоев земного шара, но и всего его в целом.

Ҫӗрӗн ҫийӗсем мӗнле тытӑнса тӑни тата ҫӗр варрине кайса ҫӳрени ҫинчен // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с. — 211–227 с.

Ҫак идея — ӑслӑлӑх енчен пӗртен-пӗр тӗрӗс идея, мӗншӗн тесен вӑл ҫӗрӗн ҫиелти сийне пӗтӗм ҫӗр чӑмӑрӗнчен уйӑрса илсе, уйрӑммӑн тӗпчесе вӗреннине хирӗҫ пырать.

Эта идея — научно единственно правильная, исключающая эклектичный отрыв изучения земной поверхности от изучения Земли в целом.

Ҫӗрӗн ҫийӗсем мӗнле тытӑнса тӑни тата ҫӗр варрине кайса ҫӳрени ҫинчен // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с. — 211–227 с.

Ҫӗр чӑмӑрӗ хуппин ҫиелти пайӗсенчи малтанах пулнӑ шӑтӑксемпе хушӑксем витӗр тухас пулсан та, вӑл ҫав тери вӑйлӑн сирпӗнсе тухнипе пӗр пушӑ вырӑн та юлас ҫук.

Если они даже используют в верхних частях коры готовые пустоты и расселины, то, очевидно, заполняют их сплошь, так как находятся под влиянием громадного давления.

Ҫӗрӗн ҫийӗсем мӗнле тытӑнса тӑни тата ҫӗр варрине кайса ҫӳрени ҫинчен // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с. — 211–227 с.

Ку Лиденброк профессор теорине хирӗҫ пынӑ; ҫӗр айӗнче шалта ҫунса тӑракан вӑйлӑ вут ҫӗр хуппин ҫиелти сийӗсене те вӗрилентерсе, Хӗвел ҫуттине курмасӑрах ӳснӗ йывӑҫ-курӑксем чечеке те ларайман, ырӑ шӑршӑ та кӑларман, анчах вӗсен тымарӗсем Ҫӗр ӗмӗрӗн малтанхи кунӗсенчех вӗри тӑпра ӑшӗнчен вӑйлӑ ӳсӗм сӗткенӗсене сӑхса пурӑннӑ.

Вопреки теориям профессора Лиденброка, в недрах сфероида таился вечный огонь, действие которого чувствовалось в самых верхних слоях земной коры; растения, лишенные благодетельных лучей солнца, не давали ни цветов, ни аромата, но корни их черпали мощную силу в горячей почве первозданного мира.

XX сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с.

Пур улшӑнусем те шалти вут хӗмрен килнӗ ҫавӑнпа та утравӑн ҫиелти хытӑ ҫийӗн хуппи айӗнче яланах вӗресе шӑранса тӑракан япаласем ҫук тесе ӑсран кайнӑ ҫынсем ҫеҫ калама пултараҫҫӗ.

Все эти явления обязаны действию огненной материи внутри земного шара, и было безумием предполагать, что под внешней оболочкой отсутствуют вещества, постоянно находящиеся в состоянии кипения и плавления.

XV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с.

Анчах пӗрре те иккӗленсе тӑмалли ҫук: Ҫӗр пичӗ вӑйлӑ ҫуннӑ вӑхӑтсем пулнӑ, ҫакӑн хыҫҫӑн чи малтан пирӗн ҫиелти сийӗ сивӗнсе хытнӑ, ҫав вӑхӑтрах пӗтӗм хӗрӗвӗ варринче пухӑнса юлнӑ, тесе шутлама пулать.

— Но все-таки несомненно, что оболочка земного шара была в огненно-жидком состоянии, и можно предполагать, что прежде всего остыли верхние слои земной коры, в то время как жар сосредоточился в больших глубинах.

VI сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с.

Анчах унӑн сӑмахӗсен ҫиелти шухӑшӗ амӑшне тивмерӗ те, хӑратмарӗ те, вӑл ҫапах та хӑрушшине кӗтрӗ, ҫавӑнпа та ҫав сӑмахсен хӑрушлӑхне — прокурорӑн пит-куҫӗнчен, ӳркевлӗн сулланкалан аллинчен пӑхса, сассине илтсе пӗлесшӗн пулчӗ.

Но внешний смысл его слов не удовлетворял, не трогал и не пугал ее, она все-таки ждала страшного и упорно искала его за словами — в лице, в глазах, в голосе прокурора, в его белой руке, неторопливо мелькавшей по воздуху.

XXV // Леонид Агаков. Горький, Максим. Амӑшӗ: [Роман] / М. Горький. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1968. — 362 с.

Ҫиелти сийне шӑтарсан, ӗҫ ҫӑмӑлтарах пулса пыма пуҫларӗ.

Когда они пробили верхний слой, пошло легче.

II // Леонид Агаков. Василевская В.Л. Асамат кӗперӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1945. — 200 с.

Маскировка халачӗсем ҫук пирки, ҫынсем ҫиелти тумтир ҫине шурӑ кӗпесем тӑхӑнса янӑ.

На людях поверх обмундирования, из-за отсутствия маскировочных халатов, было надето белье.

2 // Николай Степанов. Никитин, Николай Николаевич. Ҫурҫӗр шурӑмпуҫӗ: роман; вырӑсларан Н.Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 484 с.

Вӗсен ҫиелти тумтирӗ айӗнчен ҫитса кӗпе ҫухисем курӑнаҫҫӗ.

Из-под которых виднелись ситцевые косоворотки.

1 // Николай Степанов. Никитин, Николай Николаевич. Ҫурҫӗр шурӑмпуҫӗ: роман; вырӑсларан Н.Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 484 с.