Шырав
Шырав ĕçĕ:
Чӗр-чунсемпе ӳсентӑрансен чулланса ларнӑ е кӑмрӑк пулнӑ юлашкийӗсене чулланчӑк е чулланнӑ япала теҫҫӗ.Эти окаменевшие или обуглившиеся остатки животных и растений называются окаменелостями.
2. Сийлӗ ту породисем мӗнле пулса кайни // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Хӗллехи кермене ҫӗмӗрттерсе кӗрсе кайни, шурӑ чехсене аркатни, чӑваш тӑрӑхӗвче алхаснӑ Калюков бандин юлашкийӗсене тытма пулӑшни, колхоз тунӑ ҫӗре ҫанна тавӑрса хутшӑнни, кӗҫӗн ывӑлӗсем пуҫ хунӑ хыҫҫӑн иртнӗ вӑрҫа хӑй ирӗкӗпе кайма тӑрса ӑна унта яманни («Шӗшлӗн» сулахай ури уксахлать) тата ытти, тата ытти пирки те шухӑш ҫӑмхине ҫӑмхалама тытӑннӑччӗ те — ҫывӑхрах, ҫӳл енчен, кулӑс сассине янках чун кӗни — ун чӗрине шартах ҫуй сапрӗ.
5 // Хветӗр Агивер. Агивер Ф.Г. Сар ачапа сарӑ хӗр: Повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1980. — 256 с.
Тит! халех Илья Антипычпа пӗрле (Илья Антипыч тесе тинӗс офицерӗн юлашкийӗсене чӗнне, вӑл Лев Степанович вилнӗ хыпара пӗлнипе Мускавра юлнӑ-мӗн) ҫуртра мӗн пуррине пӗтӗмпех опись тӑрӑх йышӑн.
V // Леонид Агаков. Герцен А. И. Вӑрӑ чакак: повеҫсем; Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 104 с. — 30–98 с.
Тинӗс-ҫар офицерӗсем хум ҫинче силленкелесе тӑракан шампански эрехӗн пушӑ бутылкисене, нимӗҫсен хуҫаланнӑ вӑхӑтри юлашкийӗсене, пистолетпа тӗллесе перетчӗҫ.
Вунҫиччӗмӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.
Кунран-куна хӑйсем усал тунин историне итлесе, вӗсем ирхи апатӑн юлашкийӗсене чӑмлаҫҫӗ, ывӑнса ҫитсен анаслакаласа илеҫҫӗ, пӗр-пӗринпе пӑшӑлтатаҫҫӗ, защитникӗсен ҫурӑмӗ хыҫӗнче хаҫатсем вулакалаҫҫӗ, тетрачӗсем ҫине темӗн ҫыркалаҫҫӗ.
Ӗмӗт тулчӗ! // Михаил Рубцов. Полевой Б.Н. Эпир — совет ҫыннисем: калавсем. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1951. — 338 с. — 319–328 с.
Ҫав тӗлӗнмелле пысӑк та тискер чӗрчунсен юлашкийӗсене экскаваторсем касса кӗрсе котлован валли вырӑн тасатаҫҫӗ.
Иккӗмӗш сыпӑк // Андрей Краснов. Ефремов И.А. Ҫӑлтӑр карапӗсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 96 с.
Вӗсем виле шӑтӑкӗсем алтаҫҫӗ, вилнисене пытараҫҫӗ, аманнисен суранӗсене ҫыхаҫҫӗ, баррикадӑсене сӳтеҫҫӗ, башня пусми картлашкисем ҫинчен тата пӳлӗмсенчен вилнисене йӑта-йӑта тухаҫҫӗ, ҫӗнтерӗвӗн хӑрушӑ юлашкийӗсене пӗтерес тесе, ҫапӑҫу пулнӑ вырӑнсене тирпейлеҫҫӗ, — пӗр сӑмахпа каласан, ҫапӑҫса илнӗ вырӑна вӑрҫӑри пекех хӑвӑрт йӗркене кӗртеҫҫӗ.
I. Лантенака тыткӑна илчӗҫ // Михаил Рубцов. Гюго Виктор. Тӑхӑрвун виҫҫӗмӗш ҫул: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 282 с.
Ӗнерхи кӗлеткесен паллисемпе танлаштарса пӑхсан, паян пӑртак урӑхланса, илемлӗрех курӑнать; чи авалтарах хурт-кӑпшанкӑсем вырӑнне эпӗ паян пысӑкрах чӗрчунсен юлашкийӗсене куртӑм, палеонтолог куҫӗ вӗсем хушшинче хырӑмпа шуса ҫӳрекен ҫӗлен-калта евӗрлӗ малтанхи формӑсене те уйӑрса илме пултарать.
XX сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с.
«Эпӗ тӗрӗс шухӑшлатӑп пулсан, — терӗм хам ӑшӑмра, авалхи йывӑҫ-курӑксем мӗнле те пулин юлашкийӗсене шыраса тупма тивӗҫ, вара куҫа курӑнсах тӑракан япаларан пӑрӑнма та ҫук, ӑна парӑнмаллах пулать.
XIX сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Жюль Верн. Ҫӗр варрине анса курни: роман. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1947. — 228 с.
Ҫурт юлашкийӗсене лайӑхрах пӑхас тесе, Воропаев чул ҫинче тепӗр енне ҫаврӑнчӗ.Воропаев повернулся на камне, чтобы лучше осмотреть остатки здания.
Пӗрремӗш сыпӑк // Николай Евстафьев. Павленко П.А. Телей: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 312 с.
Анчах та, Сталин юлташӑн генилле планӗ тӑрӑх, Деникина ҫапса аркатнӑ, Юденича Эстоние хӑваласа янӑ тата колчаковецсен юлашкийӗсене пӗтерсе лартнӑ хыҫҫӑнах, Ҫурҫӗр фрончӗ умне наступлени пуҫласа ярса, Миллерӑн бандисене пӗтерсе тӑкас задача лартрӗҫ.
1 // Николай Степанов. Никитин, Николай Николаевич. Ҫурҫӗр шурӑмпуҫӗ: роман; вырӑсларан Н.Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 484 с.
Ҫавӑрса илес хӑрушлӑха туйса, хӑйсен аркатса тӑкнӑ тата вӑйсӑрланса юлнӑ батальонӗсен юлашкийӗсене ҫӑлса хӑварас тесе, бригада генералӗ Финлесон вӗсене пӗр тӑхтаса тӑмасӑрах Усть-Вага еннелле чакма приказ панӑ.
7 // Николай Степанов. Никитин, Николай Николаевич. Ҫурҫӗр шурӑмпуҫӗ: роман; вырӑсларан Н.Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 484 с.
Кунта коммунистсем йӗплӗ пралук картасен юлашкийӗсене гранатӑсемпе тустараҫҫӗ.Это коммунисты подрывали гранатами остатки проволочных заграждений.
4 // Николай Степанов. Никитин, Николай Николаевич. Ҫурҫӗр шурӑмпуҫӗ: роман; вырӑсларан Н.Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 484 с.
Виҫҫӗмӗш армин юлашкийӗсене ҫӑлса хӑварас тата тӑшмана Вяткӑна ҫити хӑвӑрт куҫса пыма парас мар тесен (фронтӑн тата Виҫҫӗмӗш армин команднӑй составӗнчен илнӗ даннӑйсем тӑрӑх та, ҫак хӑрушлӑх вӑл чӑнах та пур), командарма Российӑран сахалтан та питӗ шанчӑклӑ пӗр виҫӗ полк васкавлӑн куҫарса пани ҫав тери кирлӗ…»
1 // Николай Степанов. Никитин, Николай Николаевич. Ҫурҫӗр шурӑмпуҫӗ: роман; вырӑсларан Н.Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 484 с.
Иннокентий Данилович маччи ҫинче эсир халӗ те полк пуянлӑхӗн мӗскӗн юлашкийӗсене тупатӑр: ҫаплах тикӗт шӑрши пӗтмен атӑ кунчисем (ҫав тикӗт шӑршине сирӗн сӑмса рота каптеркинче ҫеҫ сисме пултарать); йӗркеллӗ чӗркенӗ обмоткӑсем, ӑшӑ байка пурттенке татӑкӗсем, чӗн пиҫиххисен тӗрлӗ сарлакӑшлӗ те тӗрлӗ тивӗҫлӗ тӑхисем; йӑлтах кивелсе пӗтнӗ шинель йӗннисем ӑшне чикнӗ ик-виҫӗ лапчӑк флягӑ, вӑхӑт нумай иртнипе тӗссӗрленнӗ ик-виҫӗ шинель, вӗсене курсан, салтак пурнӑҫне аса илсе, чӑннипех кичемленсе каятӑн; ҫав мачча ҫинчех эсир 1904 ҫулхи пӗтӗм рота канцелярине тупатӑр: ытти хутсем хушшинче ротӑри пӗтӗм пӗчӗк ҫынсен списокӗ сыхланса юлнӑ, ӑна Иннокентий Данилович Порт-Артур ҫине японецсем тапӑнас умӗн ҫырнӑ.
Хӑйне евӗрлӗ перепиҫ // Асклида Соколова. Алексеев, Михаил Николаевич. Ҫӑкӑртан асли ҫук: [повеҫ] / М. Н. Алексеев. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1967. — 192 с.
Ун пек вӗҫен кайӑксен юлашкийӗсене Азовпа Хура Тинӗс лаптӑкӗнчи ҫӗр чавса тӗпченӗ ытти вырӑнсенче те тупкаланӑ.Останки подобных птиц были найдены и при других раскопках на территории Азово-Черноморского региона.
Кӑйкӑрсемпе сунара скиф йӑхӗсем те ҫӳренӗ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/24927.html
Бинтпа ҫыхса лартнӑ аллисен хул кӑкӗсенчи юлашкийӗсене ухмах ҫын пек пӑха-пӑха илчӗ, вара сасартӑк ним ӑнланмалла мар сасӑпа хӑрушшӑн ахӑлтатса ячӗ.
9 // Антал Назул. Титов, Владислав Андреевич. Вилӗме ҫӗнтерсе…: повесть; вырӑсларан Анатолий Ерусланов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1972. — 7–163 с.
Халӗ вара, тӗпчевҫӗсем Колумбири Татакоа пушхирӗнче S. geographicus юлашкийӗсене тупнӑ хыҫҫӑн, ку тӗлӗшпе улшӑнусем пуласси куҫкӗретех.
Авалхи тем пысӑкӑш тимӗр шапа юлашкийӗсене тупнӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/24404.html
Таврари ҫӗршыв ним ҫук ҫӗртен ҫӗкленсе тухнӑ пек туйӑнать, йӗпе-сапаллӑ ҫанталӑкпа тертленсе пӗтнӗскер, вӑл хӑйӗн ӗлӗкхи илемӗн юлашкийӗсене кӑшт кӑна кӑтарткаласа, ҫӗнелни-мӗнне палӑртмасӑр, кӑшт та пулин хӗвел ӑшшинче ӑшӑнас тесе, ҫӗкленсе тухать.
XIII // Феодосия Ишетер. Бубеннов, Михаил Семёнович. Шурӑ хурӑн: роман; пӗрремӗш кӗнеке; вырӑсларан Феодосия Ишетер куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 382 с.
Эпир вара пилӗк кун хушши вӗсен юлашкийӗсене ҫиеттӗмӗр.
II сыпӑк // Александр Артемьев, Михаил Рубцов. Иван Гончаров. Обломов: роман. Александр Артемьевпа Михаил Рубцов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956