Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Тоёхиро Акияма (утӑ, 22, 1942, Сэтагая, Токио, Япони) — Япони журналисчӗ, тӗнче уҫлӑхне вӗҫсе килни тӗнче шайӗнче палӑрма май панӑ, ҫав вӗҫевре вӑл Японин пӗрремӗш космонавчӗ тата тӗнче уҫлӑхне ҫитсе килнӗ пӗрремӗш профессиллӗ журналист пулса тӑнӑ.

Тоёхиро Акияма (яп. 秋山 豊寛 Акияма Тоёхиро, род. 22 июля 1942 года, специальный район Сэтагая, Токио, Япония) — японский журналист, мировую известность которому принёс космический полёт, в ходе которого он стал первым японцем и первым профессиональным журналистом в космосе.

Тоёхиро Акияма // Макар Силиванов. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A2%D0%BE%D ... 0%BC%D0%B0

2016 ҫулхи раштав уйӑхӗнче иртнӗ «Раҫҫейпе Японин бизнес-диалогӗ» форум вӑхӑтӗнче эпӗ Япони ҫӗршывӗнчи бизнес-пӗрлӗхӗн представителӗсемпе темиҫе ӗҫлӗ калаҫу ирттертӗм.

В декабре 2016 года на форуме «Российско-Японский бизнес-диалог» мной проведен ряд деловых переговоров с представителями бизнес-сообщества Японии.

Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗ Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашне янӑ Ҫыру (2017) // Михаил Игнатьев. http://gov.cap.ru/SiteMap.aspx?id=238588 ... &gov_id=49

Анчах пирӗн лӑпкӑ пурнӑҫа хаҫат ҫинчи пӗлтерӳ хускатса ячӗ: июлӗн 29-мӗшӗнче Хасан кӳлли патӗнче Япони ҫарӗсем пирӗн чикӗ урлӑ каҫса Безымяннӑй сопкӑна атакӑланӑ, совет пограничникӗсем Япони захватчикӗсемпе ҫапӑҫма пуҫланӑ; июлӗн 31-мӗшӗнче японецсем Безымяннӑйпа Заозернӑй сопкӑсене ярса илнӗ.

Но нашу спокойную жизнь всколыхнуло сообщение в газетах: 29 июля японские войска нарушили советскую границу в районе озера Хасан и атаковали высоту Безымянную, советские пограничники Вступили в бой с японскими захватчиками; 31 июля японцам удалось захватить высоты Безымянную и Заозёрную.

6. Ҫӗнӗ хавхалану // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Кожедуб, И. Н. Тӑван ҫӗршывшӑн: летчик каласа пани. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 192 с.

Халиччен Россия Японие ҫӗнтерни ҫинчен те нимӗн иккӗленмелли пулман пулсан, халӗ шӑпах Япони Российӑна ҫӗнтернӗ иккен.

И, оказывается, не Россия побила Японию, в чем не было до сих пор ни малейших сомнений, а как раз Япония — Россию.

XXXII. Тӗтре // Александр Ярлыкин. Валентин Катаев. Пӗччен парус шуррӑн курӑнать. Александр Ярлыкин куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1949

Иртнӗ кӗҫнерникун Мускавра Японин Раҫҫейри посольствинче Япони бизнес-клубӗн членӗсем валли Чӑваш Республикин экономикӑпа инвестици майӗсен презентацине йӗркеленӗ.

Куҫарса пулӑш

Япони: инҫетре пулсан та - питӗ ҫывӑх // А.ВОЛКОВ. «Хыпар», 2016.05.24, 78-79№

Палӑртса хӑвармалла: «Япони бизнес клубӗ» корпораци Мускавра 2007 ҫулта Японин суту-илӳпе промышленноҫ ассоциацийӗн тата яппунсен Мускаври ассоциацийӗн никӗсӗ ҫинче йӗркеленнӗ.

Куҫарса пулӑш

Тӗп вырӑнта - экзамен, хутшӑну, хӑрушсӑрлӑх // Надежда СМИРНОВА. «Хыпар», 2016.05.24, 78-79№

Унӑн асаилӗвӗн пӗр сыпӑкӗпе сире те паллаштарам эппин: «...Вӑрҫа эпир 1941 ҫулхи утӑ уйӑхӗн 27-мӗшӗнче тухса кайрӑмӑр. Йӗпреҫе ҫитрӗмӗр, кунта лашасем пуҫтартӑмӑр та пуйӑса лартӑмӑр. Темиҫе кун кайнӑ хыҫҫӑн Мускава ҫитрӗмӗр. Тӗп хуларан Ленинград еннелле выртакан ҫул ҫинчи ҫар ҫыннисем хатӗрлекен Боровичи хулинче чарӑнтӑмӑр. Фронт валли пухнӑ лашасене шӑпах ҫавӑнта антарса хӑвартӑмӑр. Хамӑра Ленинграда илсе кайрӗҫ. Тӑван ҫӗршывпа Финлянди чиккине хӳтӗленӗ ҫӗрте тӑтӑмӑр, финсемпе ҫапӑҫӑва кӗме те тӳр килчӗ. 900 кун пынӑ блокадӑна та чӑтса ирттерме тиврӗ. Блокада ункине татса янӑ ҫӗре те хутшӑннӑ. 1943 ҫулта Синявино текен шурлӑхлӑ вырӑнта ҫапӑҫрӑм. Кунта 5 кун ӑша пӗр татӑк апат ямасӑр пурӑнтӑмӑр. Шӑпах ҫав тытӑҫура мана йывӑр амантрӗҫ. Госпитальте ҫур ҫул сывалма тиврӗ. Самайлансан фронта тепӗр хут ӑсантӑм. Эстоние, Литвана, Новгород, Псков хулисене ирӗке кӑларассишӗн пынӑ хӗрӳ ҫапӑҫусенче пултӑм. Пирӗн ҫарсем малаллах шурӗҫ, тӑшмана хӑваласа Польша ҫӗрне кӗтӗмӗр. Ӑна ирӗке кӑларнӑ хыҫҫӑн Хӗвелтухӑҫ Пруссие фашистсен тыткӑнӗнчен хӑтарма пырса ҫитрӗмӗр. Пӗррехинче /пуш уйӑхӗччӗ ун чухне/ Висла шывӗ урлӑ кимӗпе каҫнӑ чухне пирӗн ҫине нимӗҫ самолечӗсем бомба тӑкма тытӑнчӗҫ. Вӑйлӑ хум пырса ҫапнипе кимӗ ҫаврӑнса ӳкрӗ. 20 салтакран пӗр эпӗ кӑна чӗрӗ юлтӑм пуль. Мана салтак шинелӗ хӑтарса хӑварчӗ. Кимӗ ҫине лариччен тӳмесене вӗҫертсе янӑччӗ. Шинель шыв ҫинче ҫунат пекех сарӑлса выртрӗ, путма памасӑр анлӑ юханшыв урлӑ тӗрӗс-тӗкеллӗн ишсе каҫма пулӑшрӗ. Ҫыран хӗррине ҫитсен пӗр йывӑҫ тураттинчен ярса тытрӑм. Мана, вӑйран кайнӑскере, хамӑр салтаксем асӑрхарӗҫ, шывран тухма пулӑшрӗҫ. Витӗрех йӗпеннӗ тумтире улӑштарса тӑхӑнтартрӗҫ, ҫур черкке спирт ӗҫтерчӗҫ. Саперсен ушкӑнӗпе пӗрле тепӗр кимӗ ҫине ларса Висла урлӑ каҫрӑмӑр. Нимӗҫсене хӑваларӑмӑр. Кунта пысӑках мар завод пурччӗ /спирт завочӗ пулнӑ иккен-ха вӑл/. Ӑна фашист йыттисенчен туртса илессишӗн ир пуҫласа каҫченех ҫапӑҫрӑмӑр. Шӑпах ҫавӑнта пирӗн ҫарсен артиллерийӗ атакӑлама тытӑнчӗ. Эпир те, пехотӑрисем, тӑшман ҫине хӑюллӑн кӗрсе кайрӑмӑр. Мана кунта каллех амантрӗҫ, тепӗр 2 уйӑх госпитальте выртрӑм. Сывалсан Мурманск хулинчен эшелонпа Япони еннелле илсе кайрӗҫ, кунта Япони самурайӗсемпе тытӑҫма тиврӗ. 1945 ҫулхи чӳк уйӑхӗнче нумай хут аманнӑ салтаксене киле ямалли ҫинчен калакан приказ тухрӗ».

Куҫарса пулӑш

Салтак шинелӗ ҫӑлса хӑварнӑ // Роза ВЛАСОВА. «Хыпар», 2016, пуш, 18; 35-36№

Ҫакнашкал йышӑнӑвах 1969 ҫулта Токио (Япони) хулинче иртнӗ Пӗтӗм тӗнчери XVI почта конгресӗ вӑхӑтӗнче йышӑннӑ.

Аналогичное решение было принято на XVI Всемирный почтовый конгресс в Токио (Япония) в 1969 году.

Пӗтӗм тӗнчери почта кунӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9F%D3%97%D ... 0%BD%D3%97

Ҫакӑ Япони компанийӗсен ҫитӗнӗвӗсемпе ҫыхӑннӑ, вӗсем хӑйсен сехечӗсене кӑларас тӑкаксене самаях чакарса халӑх туянма пултармалла хаксемпе сутма пуҫланӑ.

Такое резкое падение было обусловлено успехом японских компаний, которым удалось значительно снизить затраты и обеспечить более доступные цены на продукцию.

Алӑ сехечӗ // Владислав Николаев. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%90%D0%BB%D ... 1%87%D3%97

— Манӑн пичче Япони самурайӗсемпе Хасан кӳлли патӗнче ҫапӑҫнӑ чух тӑшмансем ывӑтнӑ гранатӑсене, ӳкнӗ ҫӗртен илсе, каялла хӑйсем енне вӑркӑнтарнӑ, эппин.

Куҫарса пулӑш

Николай Дегтярев капитан // Алексей Афанасьев. А. А. Афанасьев. Юманлӑх ҫулҫӑ тӑкмарӗ: роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1985. — 448 с.

1873 ҫулта Япони григориан календарӗ ҫине куҫнӑ хыҫҫӑн хӑш-пӗр ҫынсем ӑна ҫӗнӗ календарьпе уявлама пуҫланӑ (утӑ уйӑхӗн 13—15-мӗшӗсем), теприсем — ҫурлан 13—15-мӗшӗсенче (ку авалхи кунсене ҫывӑхрах пулнӑран), виҫҫӗмӗшӗсем вара — кивӗ уйӑх календарӗпе.

После перехода Японии на григорианский календарь в 1873 году, некоторые люди начали праздновать его по новому календарю (13—15 июля), некоторые 13—15 августа (поскольку это ближе к традиционной дате), а некоторые по старому лунному календарю.

Обон (уяв) // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9E%D0%B1%D ... %8F%D0%B2)

Япони чӗлхинчен «ха» сыпӑка куҫарсан «саккӑр» пулать, «ку» — «тӑххӑр» тени пулать.

Слог «ха» в переводе с японского означает «восемь», а «ку» — «девять».

Ыталашу кунӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%AB%D1%82%D ... 0%BD%D3%97

Япони 20 ҫул хушшинче пӗрремӗш хут кит тытас енӗпе квотӑна тултарайман

Япония впервые за 20 лет не смогла выбрать квоту на промысел китов

Пӗтӗм тӗнчери китсемпе дельфинсен кунӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9F%D3%97%D ... 0%BD%D3%97

2007 ҫулта ҫак тӗллевпе вӗсем 950 кит тытма палӑртса хӑварнӑ пулнӑ, урӑхла каласан, Япони кунсерен виҫӗ кита яхӑн тытнӑ.

Квота на лов в 2007 году составила 950 китов, то есть ежедневно Япония ловила около трёх китов.

Пӗтӗм тӗнчери китсемпе дельфинсен кунӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9F%D3%97%D ... 0%BD%D3%97

1941—1944. Сокотра патӗнче Итали, Япони (I-29) тата Германи шывай киммисем (Дёницӑн «муссон шывай киммисем» ) хастар ӗҫленӗ тапхӑр.

1941—1944. Период активной деятельности итальянских, японских (I-29) и немецких подводных лодок («муссонные подводные лодки» Дёница) вблизи Сокотры.

Сокотра // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%BE%D ... 1%80%D0%B0

Япони самурайӗсем те, Финлянди капиталисчӗсем те килсе пӑхрӗҫ те хӑвӑрт тӑна кӗртрӗҫ вӗсене.

Куҫарса пулӑш

III // Зоя Нестерова. Нестерова З.А. Ылтӑн пӗрчисем: повеҫсемпе калавсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1991. — 256 с. — 4–120 с.

Япони географийӗ

География Японии

Хонсю // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D0%BE%D ... 1%81%D1%8E

Утраври тусене пула кӑнтӑр-тухӑҫрипе (Лӑпкӑ океан витӗсӗ палӑрать) ҫурҫӗр-анӑҫри (Япони тинӗсӗн витӗмӗ) пайсен климачӗ пӗр-пӗринчен самай уйрӑлса тӑраҫҫӗ.

Горы острова создают разницу в климате юго-восточной (тихо-океанской) и северо-западной (Японского моря) частей острова.

Хонсю // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D0%BE%D ... 1%81%D1%8E

Вӗсенчен чи пысӑкки — Фудзияма (3776 м), Япони символӗ шутланать.

Крупнейший из них — Фудзияма (3776 м), является символом Японии.

Хонсю // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D0%BE%D ... 1%81%D1%8E

Хо́нсю е Хонсю́ (яп. 本州 хонсю:?), ҫавӑн пекех Хо́ндо (本島), Ниппо́н (日本; хальхи вӑхӑтра усӑ курӑнмасть) — Япони архипелагӗнчи чи пысӑк утрав.

Хо́нсю либо Хонсю́ (яп. 本州 хонсю:), также Хо́ндо (本島), Ниппо́н (日本; ныне малоупотребительные названия) — крупнейший остров Японского архипелага.

Хонсю // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A5%D0%BE%D ... 1%81%D1%8E