Шырав
Шырав ĕçĕ:
Боксит пахалӑхне алюмини тӑпри хакланӑ чухне чи малтан вӗсен ӑшӗнче тӑм тӑприпе кремний тӑпри мӗн чухлӗ йышӑннине палӑртаҫҫӗ: кремни оксичӗ (SiO2) мӗн чухлӗ сахалрах тата алюмини оксичӗ (Аl2О3) мӗн чухлӗ нумайрах, ытти тӗлӗшӗнчен вӗсем пӗр тан пулсан, вӑл тӑпран пахалӑхӗ ҫавӑн чухлӗ пысӑкрах.
Боксит // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%B8%D1%82
Боксит (фр. bauxite, ятне Францири Буш-дю-Рон департаментӗнчи Les Baux-de-Provence коммуна ячӗпе панӑ) — алюмини руди, вӑл алюмини оксидӗнчен, тимӗрпе кремни оксичӗсен тӑрать, унран ҫавӑн пекех тӑмпа вут-хӗм чӑтакан тӑмлӑ чӑртавар туса кӑлараҫҫӗ.
Боксит // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%B8%D1%82
Чӑн та, шуҫ ӑстисен артелӗнче унӑн ӗҫ пит ӑнӑҫлах пулмарӗ, анчах сӑлтавӗ, ҫапах та, артельсене план тӑрӑх снабжени туманнинче, вӑл ыйтӑва эпир татса парас ҫук, — ӑна нумай ҫӳлерехре лартмалла, мӗншӗн тесен район масштабӗнче алюмини ҫук, ҫав вӑхӑтрах «Л-2» текен кашӑка тума чӗчӗ ачин куҫҫулӗ пек таса алюмини кирлӗ.
2 // Леонид Агаков. Троепольский, Г. Н. (1905-1995). Вунҫиччӗмӗш Прохор тата ыттисем: (агроном ҫырса пынисем). [Л. Я. Агаков куҫарнӑ]. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 132 с. — 41–83 с.
— Мӗншӗн тесен ун чухне алюмини пулман, ҫавӑнпа кӗмӗлпе танлаштарнӑ, — терӗ вӑл йӑл кулса, хӑй тупса каланипе савӑннӑскер; — Пӑх-ха эс тирек ҫулҫи ҫине — чӑнах та алюмини тӗслӗ вӗт.
Тӑххӑрмӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.
Амӑшӗ алюминирен тунӑ кашӑка ҫӑкӑрпа васкамасӑр сӑтӑрчӗ — Ҫемен килне таврӑннӑран вара килтисем алюмини кашӑкпа апатланма тытӑннӑ, — васкамасӑр ывӑлӗ еннелле ҫаврӑнса тӑчӗ.
XIII сыпӑк // Андрей Краснов. Катаев В.П. Эпӗ — ӗҫхалӑх ывӑлӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 112 с.
Алюмини тӑприсем
Боксит // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%B8%D1%82
Алюмини тӑприсен виҫҫӗмӗш тӗсӗ — алунитсем, унашкаллине Азербайджанра (Заглик вырӑн) кӑна кӑлараҫҫӗ.Третий вид алюминиевых руд — алуниты, разрабатывают только в Азербайджане (месторождение Заглик).
Боксит // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%B8%D1%82
1997 ҫулта Ухта урлӑ иртекен хӗллехи ҫулпа Каменск-Уральскинчи Уралти алюмини савутне тиман боксичӗсен пӗрремӗш партине (12 пин т) ҫитернӗ.
Боксит // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%B8%D1%82
Алюмини бокситра мӗнле формӑра йӗркеленнине кура, бемитпа диаспор (АlOOH) гидроксичӗн е гидраргиллит (Аl(OH)3) минералоги формине кура, бокситӑн ҫак тӗсӗсене уйӑраҫҫӗ: бемитлӑ, диаспорлӑ, гидраргиллитлӑ тата хутӑш.
Боксит // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%B8%D1%82
Боксит тӑмран минералоги тӗлӗшӗнчен уйрӑлса тӑнине ҫӳлерех асӑннӑ ӗнтӗ, пӗрремӗшӗнче алюмини шыв окиҫӗсем пек вырнаҫнӑ, иккӗмӗшӗнче вара вӑл унта каолинит евӗр.
Боксит // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%B8%D1%82
Бокситсен хими составӗ, алюмини гидроксичӗн минераллӑ формипе хутӑшсен шутне кура, питӗ тӗрлӗрен пулать.
Боксит // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%B8%D1%82
Боксит ту тӑпри шутланать, ун шутне кӗреҫҫӗ: тӑпран тӗп массине йӗркелекен алюмини гидроксичӗсем; тимӗр гидроксичӗсем, оксичӗсем тата силикачӗсем; кварц, опал тата каолинит пек йӗркеленнӗ кремни; рутил е ытти мелпе пӗрлешӗннӗ титан; кальципе магни карбоначӗ; ҫавӑн пекех натри, кали, циркони, хром, фосфор, ванади, галли тата ытти элементсен пӗрлешӗвӗсем пур, анчах вӗсен шучӗ пит пӗчӗк; час-часах бокситра пирит хутӑшӗ те тӗл пулать.
Боксит // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%B8%D1%82
Хальхи вӑхӑтра бокситсем алюминиллӗ тӑпрасен йышӗнче чи пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑнаҫҫӗ, унпа усӑ курса, ҫакӑ хӑш-пӗр чухне кӑна урӑхла пулма пултарать, тӗнчери мӗнпур алюмини промышленноҫӗ ӗҫлет.
Боксит // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%B8%D1%82
Алюмини шӑратас енӗпе йӗркеленӗ ҫӗршывсен списокӗ
Боксит кӑларас енӗпе ӗҫлекен ҫӗршывсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%BA%D3%97
Алюмини
Боксит кӑларас енӗпе ӗҫлекен ҫӗршывсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%BA%D3%97
Алюмини тӑприсем
Боксит кӑларас енӗпе ӗҫлекен ҫӗршывсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%BA%D3%97
Раҫҫейри ботсита ытларах пайӗпе «Севуралбокситруд» АО (Уралти тӗрлӗ тӗслӗ металургин алюмини отрасльне чӗртаварпе тивӗҫтерекенни шутланать ) кӑларать, ун тӳпи ҫине 70 % ытла тивет.
Боксит кӑларас енӗпе ӗҫлекен ҫӗршывсен списокӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... 0%BA%D3%97
Боксит — алюмини шӑратса кӑлармалли тӑпра.
Боксит (пӗлтерӗшсем) // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%91%D0%BE%D ... %B5%D0%BC)
«Раҫҫей пысӑк сортлӑ никель туса кӑларас енӗпе тӗнчере пӗрремӗш вырӑн йышӑнчӗ, алюмини кӑларас енӗпе иккӗмӗш вырӑн, виҫҫӗмӗш вырӑн титан продукцийӗ туса кӑларас енӗпе тата пиллӗкмӗш – хурҫӑ шӑратмалли калӑпӑшсемпе», - тесе ҫыраҫҫӗ унӑн сӑмахӗсене Кремль сайчӗ ҫинче.
Путин Раҫҫейри лидер пулса тӑракан отрасле асӑннӑ // Марина Иванова. https://sutasul.ru/articles/ekonomika/20 ... nn-3851397
Шӑпӑрне те алюмини пралукпа ҫыхса, авӑр лартса парсах хӑварчӗ.
Палланӑ ҫын // Александр Савельев-Сас. Савельев-Сас, А. С. Шӑнкӑравлӑ пӗкӗ: повеҫсем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1992. — 272 с. — 187–271 с.