Шырав

Шырав ĕçĕ:

авалхи сăмах пирĕн базăра пур.

авалхи (тĕпĕ: авалхи) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.

Пӗлӗт ҫинче финикиецсен, авалхи нимӗҫсен, Норвеги туррисен ячӗсем сарӑлнӑ.
На небе появились богини финикийские, древненемецкие, норвежские…

Астероидсен тӑрӑхӗ // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Пӗрисем каналсене типсе ларнӑ авалхи юханшывсен ҫулӗсем, теҫҫӗ, теприсем вӗсене типнӗ ҫӗр ҫурӑкӗсенчен пулса кайнӑ питӗ пысӑк ҫырмасем вырӑнне йышӑнаҫҫӗ.
Одни говорят, что каналы — русла древних высохших рек. Другие считают каналы трещинами в высохшей почве, как бы колоссальными оврагами.

Марс // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Авалхи ҫынсене планетӑсенчен пӗри питӗ те хӑратнӑ: вӑл аякри Ҫӗр ҫине хӑватлӑ туррӑн ҫиллес пӑхса выртакан хӗрлӗ куҫӗ евӗр туйӑннӑ.
Одна из планет устрашала древних: она походила на красный глаз могучего бога, гневно смотревший на далекую Землю.

Мӗншӗн тесен авалхи ҫынсем тӳпери ҫӑлтӑрсемпе планетӑсене хӑйсен туррисен ятне панӑ: Юпитер, Венера, Меркурий — пӗтӗмпех турӑ ячӗсем вӗт.
Потому что древние именами своих богов назвали небесные светила: Юпитер, Венера, Меркурий — все они находятся на небесном своде.

Меркурий // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Авалхи римлянсем хӑйсен мӗнпур кун-ҫулне турӑсем ертсе пыраҫҫӗ, тесе ӗненнӗ.
Древние римляне верили, что их судьбой управляют многие боги.

Авалхи ҫынсем Уйӑх тӗттӗмленнӗ вӑхӑтра ӑна хӑрушӑ пысӑк чӗрчун — вӗри ҫӗлен ҫисе ярать, тесе шутланӑ.
В старину люди думали, что Луну во время затмения пожирает страшное чудовище — дракон.

Уйӑх тӗттӗмленни // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Ҫак ятсенчен эпир халӑхсен чӗлхинче авалхи тӗшмӗшлӗхсем, йӑли-йӗркисем сыхланса юлнине те курма пултаратпӑр.
Так в языке народов долго сохраняются следы старинных верований, обычаев, обрядов.

Ҫынсем вӑхӑт шутне мӗнле тытса пыраҫҫӗ? // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

«Турӑ каласа пынипе» ҫыракансем те йӑнӑшнӑ пулсан, авалхи ученӑйсем: Аристотель, Птолемей йӑнӑшма пултарнах ӗнтӗ…
И если ошибались они, писавшие «под диктовку бога», то тем более могли ошибаться древние ученые: Аристотель, Птолемей…

Поляксен аслӑ астрономӗ Коперник // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Тата пӗр ҫирӗм ҫултан христиансен ахӑрса кайнӑ ушкӑнӗ авалхи тӗлӗнмелле ҫынсенчен пӗрне — тӗнчере астрономипе математикӑна чи малтан вӗрентекен хӗрарӑма — Ипатие асаплантарса вӗлернӗ.
А еще через два десятка лет свирепая толпа христиан растерзала одну из самых замечательных женщин древности — Ипатию, первую в мире учительницу астрономии и математики.

Птолемей ҫут тӗнче ҫинчен вӗрентни // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Унта авалхи тӗнчен калама ҫук пысӑк библиотеки пулнӑ: ҫав библиотекӑра тӑватҫӗр пин ытла ал вӗҫҫӗн ҫырнӑ кӗнекесем упранса тӑнӑ.
Там находилась богатейшая библиотека древности: в ней хранилось более четырехсот тысяч рукописных книг.

Ҫавӑн пек уйрӑмлӑха пула авалхи грексем ун йышши ҫӑлтӑрсене «планетӑсем», урӑхла каласан, «вырӑнтан вырӑна ҫӳрекен ҫӑлтӑрсем» тенӗ.
За эту особенность древние греки прозвали их «планетами», то есть «блуждающими звездами».

Авалхи астрономсене пуринчен ытла акӑ мӗн тӗлӗнтернӗ: тӳпери пӗр-пӗр ҫӑлтӑр хӑй ҫулӗпе куҫсан-куҫсан хӑш чухне сасартӑк каялла ҫаврӑннӑ та шӑпах тепӗр еннелле куҫма тытӑннӑ.
И вот что больше всего смущало древних астрономов: двигаясь некоторое время по небу в одном направлении, светило вдруг поворачивало назад и начинало идти в обратном направлении, совершало так называемое попятное движение.

Авалхи грексем тӗнчене пысӑк мар тесе шухӑшланӑ.
Древние греки думали, что мир невелик.

Фаэтон халапӗ // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Анчах ҫав вӑхӑтра каллех сӗм авалхи Птолемей астроном пек вӗреннӗ ҫынсем тупӑна пуҫланӑ, вӗсем Ҫӗр лаптӑк мар, вӑл чӑмӑр евӗрлӗ ҫаврака, тесе шутланӑ.
Но уже в то время появились ученые, которые, как и древний астроном Птолемей, считали, что Земля не плоская, а шарообразная.

Ҫӗр мӗн евӗрлӗ? // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

Анчах ӗмӗрсем иртнӗ май грексен авалхи астрономӗсен ӗҫӗсем те манӑҫсах пынӑ, вӗсем ҫырса пынисем ҫухалнӑ, кайран вара Ҫӗре каллех ҫатма пек пӗр тикӗс тесе шухӑшлама пуҫланӑ, тӗне хӳтӗлекен географсем карттӑсем ҫинче вилнӗ ҫветтуйсем пурӑнакан рай вырӑнне те ӳкерме тытӑннӑ.
Но прошли века, труды древних греческих астрономе были забыты, сочинения их потерялись, и Землю снова стали считать плоской, а религиозные географы помещали на картах обиталище умерших святых — рай.

Грексен авалхи астрономӗ Птолемей ҫав вӑхӑтра ҫынсем географипе мӗн пӗлнине пӗтӗмпе пухнӑ та ун чухнехи грексемпе вӗсен кӳршисем шухӑшланӑ пек Ҫӗр картти туса хатӗрленӗ.
Древний греческий астроном Птолемей собрал все известные в то время географические сведения и составил карту Земли так, как она представлялась грекам и соседними с ними народам.

Ак, сӑмахран, пӗр авалхи географ икӗ пин ҫул ӗлӗк ӳкернӗ карттӑна курӑр-ха.
Взгляни на карту, нарисованную древним географом больше двух тысяч лет назад.

Авалхи купцасем хӑюллӑ та хастарлӑ ҫынсем пулнӑ, вӗсем ҫутҫанталӑк кӑтартакан инкек-синкекрен, тискер кайӑкран хӑраса тӑман.
Древние купцы были предприимчивы и храбры: им приходилось не только бороться с природой и защищаться от диких зверей,

Авалхи ҫынсем инҫе ҫула ерипен ҫӳренӗ, вӗсем ҫул ҫӳренине ҫӗнӗ ҫӗре куҫса кайни теме пулать.
Первобытные люди путешествовали медленно — их путешествия правильнее называть переселениями.

Авалхи индуссем шутланӑ тӑрӑх, Ҫӗрӗн ҫур чӑмӑрне тӑватӑ слон йӑтса тӑрать имӗш, слонӗсем тем пысӑкӑш тимӗр шапа ҫинче тӑраҫҫӗ пулать.
Древние индусы считали, что полушарие Земли держат четыре слона, а слоны стоят на громаднейшей черепахе.

Страницăсем:

Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Шырав

Шырав ĕçĕ:

Меню

Статистика