Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Чӗмсӗр пыракан Сахиб-Гирей Чурук-Су айлӑмӗ тӑрӑх иртнӗ май хӑйӗн тӑванӗ Сафа ҫинчен шутларӗ.

Куҫарса пулӑш

12. Чурук-су айлӑмӗ // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Чурук-су айлӑмӗ ҫӗрӗк шыв айлӑмӗ мар, вӗҫӗмсӗр юхса выртакан ылтӑн айлӑмӗ пултӑр.

Куҫарса пулӑш

12. Чурук-су айлӑмӗ // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Халӗ тата шап Бугуруслан патӗнчех, Кипель айлӑмӗ тӗлӗнче, сасартӑк темскер ҫӗре чӗтретсе ҫурӑлни илтӗнчӗ.

Куҫарса пулӑш

1 // Петр Осипов. Осипов П.Н. Пиччӗшӗпе шӑллӗ: роман. Шупашкар: Чӑваш чӗнеке издательстви, 1977. — 352 с.

Юхан шыв айлӑмӗ унӑн ҫак йӑнӑшӑвне сирчӗ.

Долина реки избавила его от этого заблуждения.

VIII // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 319–383 с.

Тусем хыҫҫӑн ҫул ҫӳревҫӗсен умне юхан шыв айлӑмӗ тухса тӑчӗ; шыв урлӑ кӗперсӗрех каҫса караван Киора ятлӑ пӗчӗк яла пырса кӗчӗ.

После гор перед путешественниками развернулась речная долина; перейдя реку вброд, караван пришел в маленькую деревню Киора.

VIII. Цаупере чура // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 165–317 с.

Вӑл силленекен пӗрене ҫинчен сикнӗн ҫӗрелле ыткӑнчӗ, унтан, шанчӑклӑн хыпаланса, пӗтӗмпех малтан палӑртса хунӑн, ҫавӑнпах чарӑнса тӑма, иккӗленме кирлӗ маррӑн ҫыран айлӑмӗ еннелле чупсах кайрӗ; ҫыран йӗрӗнче — пӗрре ҫухала-ҫухала, тепре курӑна-курӑна — хӗрлӗ сӑран калпак куҫать.

Он соскочил с нее, как с пошатнувшегося бревна, и так уверенно быстро, как будто все было предусмотрено, а потому не могло вызвать задержек и колебания, побежал к впадине берега, над линией которого двигалась, скрываясь и появляясь, рыжая меховая шапка.

III // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Иккӗмӗш том. — Шупашкар, 2011. — 416 с. — 161–173 с.

Пирӗн умра, Клевень юханшывӗн лачакаллӑрах айлӑмӗ хыҫӗнчи ялсенче, тӑшман ҫарӗсем тӑраҫҫӗ.

Внизу под нами, в сёлах за болотистой низиной Клевени, — противник.

Клевень шывӗ хӗрринчи лагерь // Илле Тукташ. Ковпак С.А. Путивльрен Карпата ҫитиччен: повесть. Вырӑсларан И. Тукташ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 128 с.

Халӗ эпӗ ҫак улӑп тӑпри ҫине хама валли команднӑй пункт туса хутӑм, ма тесессӗн ку вырӑнтан пӗтӗм Клевень айлӑмӗ аллаппи ҫинчи пек курӑнса выртать.

Этот самый курган, господствующий над низиной Клевени, стал моим командным пунктом.

Клевень шывӗ хӗрринчи лагерь // Илле Тукташ. Ковпак С.А. Путивльрен Карпата ҫитиччен: повесть. Вырӑсларан И. Тукташ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 128 с.

Вӗсем ҫапла шутланӑ: эхер те эпир ҫак ункӑран тухса тарма шутлатпӑр пулсан, ҫак вырӑнтан кӑна хӗсӗнсе тухма пултаратпӑр, вара, юханшыв айлӑмӗ урлӑ каҫса кайса, тӳрех Чие ҫырли ҫӑрчӗсемпе Марицӑпа Кочубейщина еннелле ҫул тытма пултаратпӑр, тенӗ.

Они предполагая, что если мы попытаемся вырваться из окружения, то можем сделать это только здесь, чтобы, проскочив через речную низину, выйти сразу в леса урочищ Вишнёвые горы, Марица, Кочубейщина.

Присяга // Илле Тукташ. Ковпак С.А. Путивльрен Карпата ҫитиччен: повесть. Вырӑсларан И. Тукташ куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 128 с.

Юханшыв, уй-хир, Морава айлӑмӗ тӑрӑх пӗтӗмпех тӗтре шума пуҫларӗ.

По реке, по полям, по всей долине Моравы ползли вниз туманы.

23 // Александр Яндаш. Чосич, Д. Хӗвел инҫетре: роман / вырӑсларан А.Яндаш куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 352 с.

Пӑртак вӑхӑт иртсен вара ҫак ача ҫӗр ҫинчен ытларах та ытларах пӗлме пуҫлать: ҫӗр ӗнтӗ тек уншӑн Крушевацра пӗтмест, сӑртсемпе ту юпписем хушшинче хӗсӗнсе выртакан Моравӑн такана пек пысӑк айлӑмӗ евӗр туйӑнмасть.

Да, земля перестала оканчиваться у Крушевца, она походила скорей на корыто, как Моравская котловина, стиснутая горами.

20 // Александр Яндаш. Чосич, Д. Хӗвел инҫетре: роман / вырӑсларан А.Яндаш куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 352 с.

Ҫак тӳремлӗхе хӑшпӗр вырӑнсенче ҫеҫ пӗр-пӗр ҫырма е пысӑках мар юханшывӑн тикӗс айлӑмӗ пӑсать.

Лишь местами это однообразие нарушает какой-нибудь овраг или плоская долина небольшой речки.

1. Тусем ҫинче мӗн курма пулать // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Эпир тапраннӑччӗ кӑна, куҫа шартаракан ҫиҫӗм ялкӑшрӗ, айлӑмӗ вут-хӗм хыпса илчӗ, лашасем те хӑранипе чарӑнса тӑчӗҫ, ҫав самантрах аслати хӑлхана илтми туса шӑтӑртатӑр кӗмсӗртетет, ҫут тӗнче пирӗн ҫине ишӗлсе аннӑн туйӑнса каять.

Но только что мы трогаемся, ослепительная молния, мгновенно наполняя огненным светом всю лощину, заставляет лошадей остановиться и, без малейшего промежутка, сопровождается таким оглушительным треском грома, что, кажется, весь свод небес рушится над нами.

II сыпӑк // Иван Тенюшев. Толстой Л.Н. Ача чухнехи тата ҫамрӑклӑхпа яш ӗмӗр: повеҫсем; И. Тенюшев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 288 с.

Тул ҫутӑлас умӗн вӗсем аялалла анма пуҫланӑ, хӗвел ҫуттинче Алжирӑн сарӑ хӑйӑрлӑ айлӑмӗ тата унта-кунта хӗрлӗрех тусен ушкӑнӗ курӑннӑ.

К рассвету они начали спускаться, и на восходе солнца медно-жёлтое алжирское плоскогорье, прорезанное кое-где невысокими грядами красноватых скал, открылось перед ними.

Вунтӑваттӑмӗш сыпӑк // Сергей Мерчен. Выгодская Э.И. Алжир тыткӑнӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1946. — 112 с.

Эпир ҫаврарах маршрутпа — хамӑрӑн оборона районӗ ҫумне ҫитсе тӑрӑнакан ҫеҫенхирти Цаца кӳллин путлӑхлӑ айлӑмӗ урлӑ таврӑнатпӑр.

Возвращаемся удлиненным мархцрутом — через болотистую низину степного озера Цаца, примыкающего к нашему району обороны.

Виҫҫӗмӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.

Малта вӗтӗннӗ курӑклӑ вырӑн унта та кунта акшар тӑпра сийӗсем чашӑк пек шап-шуррӑн тухса тӑракан чӑн-чӑн Крым айлӑмӗ тӑсӑлса выртать.

Впереди лежала лощинка с чахлой травой и выходами наружу известковых пород.

Пиллӗкмӗш сыпӑк // Яков Зверев. Первенцев, А.А. Чыса ҫамрӑкран упра: роман / вырӑсларан Я.Зверев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1952. — 482 с.

Шыв-шур айне пулнӑ Дон айлӑмӗ хӗвел ҫутинче савӑнӑҫлӑн йӑлкӑшса кулать.

Обдонье млело, затопленное солнечным половодьем.

Ют юн // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Ют юн. — Тӑван Атӑл, 1965, 3№, 82–91 с.

— «… Энь-Да патӗнчен хӗрӗх миль кӑнтӑрарах, Меконг шывӗн сулахай енчи юпписен системинче, эпӗ пӗр пысӑк айлӑма пырса тухрӑм, халӗ ӑна Чжу Чже-Чу юханшывӗн айлӑмӗ йышӑннӑ.

— «…В сорока милях к югу от Энь-Да, в системе левых притоков Меконга, я наткнулся на обширную котловину, ныне занятую долиной реки Чжу-Чже-Чу.

Иккӗмӗш сыпӑк // Андрей Краснов. Ефремов И.А. Ҫӑлтӑр карапӗсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 96 с.

Ҫырма айлӑмӗ тӑрах вӑл малалла утрӗ.

И он зашагал вперед по оврагу.

IV. «Харам пыр» // Илпек Микулайӗ. Илпек Микулайӗ. Хура ҫӑкӑр. Роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1989. — 400 с.

Андрей куҫӗ умне питӗ сарлака ҫарансемлӗ, тип ҫырмасемлӗ, утравсемлӗ темӗн анлӑш юханшыв айлӑмӗ тухса тӑчӗ.

Перед глазами Андрея раскинулась необъятная речная долина с заливными поймами, курьями и островами.

8 // Николай Степанов. Никитин, Николай Николаевич. Ҫурҫӗр шурӑмпуҫӗ: роман; вырӑсларан Н.Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 484 с.