Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Ҫӳллӗ-ҫӳллӗ аэродром пек сӗм авалхи е шӗвӗр вӗҫлӗ тусем, сӗвек сӑртсем ҫийӗн сиксе юхакан тӑп-тӑрӑ ҫӑлкуҫӗсем…

Куҫарса пулӑш

Пӗррехинче Приютово станцире // Юрий Исаев. Исаев Ю.Н. Ҫӗнӗ касӑн шухӑ яшӗсем: калавсем, асаилӳ, тӗрленчӗксем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2023. — 149 с. — 126–140 с.

Каламбака ҫывӑхӗнче хӑйсен ӗҫӗсенче Страбон тата Ливий асӑнакан Эгини (Αιγίνιον) авалхи хула пулнӑ.

Близ Каламбаки находился древний город Эгиний (греч. Αιγίνιον), упоминаемый Страбоном и Ливием.

Каламбака // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 0%BA%D0%B0

Парламент ҫурчӗпе (икӗ ҫурт ҫӳллӗшӗ те пӗрешкелех — 96 метр) пӗрле Будапештӑн чи ҫӳллӗ авалхи ҫуртсен шутне кӗрет.

Наряду со зданием парламента (высота обоих зданий одинакова — 96 метров) это самое высокое историческое здание Будапешта.

Сӑваплӑ Стефан базилики // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D3% ... 0%BA%D0%B8

Фрисланди (авалхи тӑрӑх)

Фрисландия (историческая область)

Фрисланди // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1% ... %BD%D0%B4)

Шӑп ҫак ӗмӗрте ӗнтӗ пӗтӗм Нуби ислам пуҫлӑхӗсен аллине куҫнӑ, ҫапла вара авалхи патшалӑх тӑрӑхӗ тӗппипех арап тата ислам тӗнчин уйрӑлми пайӗ пулса тӑнӑ.

Именно в этом веке вся Нубия перешла под контроль исламских правителей, и древнее царство стало неотъемлемой частью арабского и исламского мира.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Анчах унпа пӗрлех, IX ӗмӗртен пуҫласа, авалхи нуби чӗлхипе те усӑ курма пуҫланӑ.

Но параллельно, начиная с IX века, начал употребляться древненубийский язык.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Авалхи Египет культури Нубие пысӑк витӗм кӳнӗ.

Древнеегипетская культура оказывала мощное воздействие на Нубию.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Тӗп статья: Керма (авалхи патшалӑх)

Основная статья: Керма (царство)

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Авалхи Нуби

Древнейшая Нубия

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Хальхи нубисем тухӑҫ судан ҫемьин нуби турачӗн икӗ тӑванлӑ чӗлхипе калаҫаҫҫӗ — нобинла (авалхи нуби чӗлхин тӑхӑмӗ) тата кенузи-донголала, тепӗр пайӗ арапла кӑна калаҫать.

Современные нубийцы говорят на двух родственных языках нубийской ветви восточносуданской надсемьи — нобин (потомок старонубийского) и кенузи-донгола, а часть — только на арабском.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Нубири авалхи патшалӑхӗсен тӗп хули вӑл вӑхӑтра хронологи йӗркипе Керма, Напата тата Мероэ хуласем пулнӑ.

Столицей древних нубийских царств в то время в хронологическом порядке были города Керма, Напата и Мероэ.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Ячӗ, тен, авалхи египет чӗлхинчи nub сӑмахӗнчен пулса кайнӑ — вӑл ылтӑна пӗлтернӗ.

Название, возможно, происходит от древнеегипетского слова nub — золото.

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Пӗрисем ӑнлантарнӑ тӑрӑх ун шутне Нилӑн пӗтӗм облаҫӗ, Египетран Абиссини таран выртакан кӑнтӑралли ҫӗрсем кӗнӗ, теприсем Асуанпа Атбара вӑрри хушшинчи ҫӗрсене кӗртнӗ, виҫҫӗмӗшсем — иккӗмӗш шыв сиккин облаҫне тата авалхи нобадсен ҫӗршывне (тепӗр май нубсен ҫӗршывӗ теҫҫӗ, «Уади Нубара»).

По одной из интерпретаций к ней относилась вся область Нила к югу от Египта до Абиссинии и южнее, по другой — пространство между Асуаном и устьем Атбары, по третьей — область второго водопада, страна древних нобадов, или нубов («Уади Нуба»).

Нуби // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D1% ... 0%B1%D0%B8

Авалхи Олимп вӑййисенче пӗр кӗтӳҫӗ куяна та хӑваласа ҫитнӗ, тет.

Куҫарса пулӑш

Ыратман пуҫа — тимӗр тукмак // Анатолий Юман. Ӑшхыптармӑшсем: калавсем, сӑвӑсем, шӳтсем, пьесӑсем. — Шупашкар: и. ҫ., 1986. — 62 с. — 47–48 с.

Авалхи йӑла ҫавӑн пек-ҫке.

Куҫарса пулӑш

Хӳри вӗҫне туй килсен // Матвей Сакмаров. Ӑшхыптармӑшсем: калавсем, сӑвӑсем, шӳтсем, пьесӑсем. — Шупашкар: и. ҫ., 1986. — 62 с. — 37–41 с.

Вӑл пире хӑйӗн авалхи йывӑр пурнӑҫӗ ҫинчен, клуба пырса, калама пулнӑччӗ.

Куҫарса пулӑш

Калля пичче култарать // Василий Давыдов-Анатри. Ӑшхыптармӑшсем: калавсем, сӑвӑсем, шӳтсем, пьесӑсем. — Шупашкар: и. ҫ., 1986. — 62 с. — 9 с.

Монте: Фуншалӑн хулаҫумӗ, авалхи керменсемпе илемлӗ сачӗсене пула ӑна час-часах Португалин материкри пайӗнче вырнаҫнӑ Синтра хулипе танлаштараҫҫӗ.

Монте: Пригород Фуншала, который из-за наличия старинных дворцов и живописных садов часто сравнивают с городом материковой части Португалии Синтрой.

Мадейра // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0% ... 1%80%D0%B0

Архипелага Авалхи Рим вӑхӑтӗнчех пӗлнӗ, римлянсем ӑна «Пурпурлӑ утравсем» (лат. Purpurariae insulae) тесе ят панӑ, ахӑртнех, римлянсем кунта шуйсенчен валли улиткӑсенчен пурпур туса илнӗ.

Архипелаг был известен ещё в Древнем Риме, римляне именовали его «Пурпурные острова» (лат. Purpurariae insulae)), поскольку он, по видимому, служил римлянам местом добычи пурпура из улиток.

Мадейра // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0% ... 1%80%D0%B0

Ялӑн хисеплӗ старости Григорий Соколов, ял пуҫлӑхӗн ӗҫне пурнӑҫласа пынӑ вӑхӑтра вилнӗ Улатимӗр Соколов староста ывӑлӗ, ҫавӑн пекех мӗнпур тӑванӗсем юпасене пӗтӗмӗшле православи масарӗнче мар, юнашар, карта хыҫӗнче, авалхи йӗркепе пытарнисен кивӗ масарӗнче лартма сӗнчӗҫ.

Куҫарса пулӑш

Асӑну // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

Пӳрт тӑрӑх тӑсӑлакан йынӑшу иртсе кайрӗ, анчах никам та йӗмерӗ: авалхи йӗрке тӑрӑх пумилккесемпе пытарма килсен макӑрмалла мар.

Куҫарса пулӑш

Асӑну // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.