Шырав
Шырав ĕçĕ:
О₁С₁В₁-пе A₁E₁R₁ треугольниксем пӗртан тата О₁С₂В₂-пе А₂E₂R₂ треугольннксем пӗртан; ҫапла вара f₁-пе f₂ вӑйсем тивнисем пӗр-пӗринпе шайланаҫҫӗ, ҫавӑнпа пӗтӗм тивни каллех F₁-пе F₂ вӑйсем тивниех пулса тӑрать, анчах та халь ӗнтӗ вӗсем пӗр точкӑна лекнӗ пӗр тӳрӗ лини тӑрӑх тата пӗр еннелле выртаҫҫӗ.
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
О₁ точкӑра малтанхи равнодействующисене кашнине каллех икшер хушӑнакан вӑйсем ҫине ҫапла уйӑрӑпӑр: А₁А₂-пе С₁С₂ параллельлӗ, F₁-пе тата F₂-пе О₁О параллельлӗ; ҫапла тунипе мӗнпур вӑйсем тивни каллех улшӑнмасӑр юлать.
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫав шутпа А₁ тата А₂ точкӑсенче А₁А₂ лини тӑсӑмӗ тӑрӑх икӗ пӗртан тата хирӗҫле f₁ тата f₂ вӑйсем лектерер.
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗр-пӗр хытӑ япалана икӗ параллельлӗ вӑй лекнӗ пултӑр: А₁ точкӑра F₁ вӑй тата А₂ точкӑра F₂ вӑй.
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, хушӑнакан F₁ тата F₂ вӑйсемпе А₁О тата А₂О хушӑсем пӗр-пӗринпе хирӗҫле пропорциллӗ.
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хушӑнакан вӑйсем лекнӗ А₁ тата А₂ точкӑсен вырӑнӗсене тӑваттӑмӗшпе пиллӗкмӗш юпасем кӑтартса тараҫҫӗ.
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
R равнодействующин пысӑкӑшне тата вӑл лекнӗ О точкӑпа хушӑнакан F₁ тата F₂ вӑйсем лекнӗ А₁ тата А₂ точкӑсем хушшисене А₁О тата А₂О ҫырса хурар.
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
А точка юпа ҫинче С точкӑран ҫӳлерех тӑрать.
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
С точка стена ҫинче А точкӑран ҫӳлерех тӑрать.
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
ВС₁ япалан Р йывӑрӑшне кӑтартать; ВА₁ хушӑнакан Р₁ вӑя, А₁С₁ хушӑнакан Р₂ вӑйпа пӗртан тата параллельлӗ:
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла улӑштарнӑ хыҫҫӑн А точкӑна вара виҫӗ вӑй тивет: F₂ вӑй пӗр еннелле, F₂ тата F₁ — F₂ вӑйсем ӑна хирӗҫ еннелле.
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япалан А точкине пӗр еннелле F₁ вӑй, ӑна хирӗҫ еннелле F₂ вӑй тивет пултӑр.
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хытӑ япалана А точкӑна лекнӗ F вӑй тивет пултӑр.
1. Пӗр-пӗринпе шайлашса тӑракан вӑйсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
АР ҫул ҫинче (эллипсӑн аялти пайӗ) потенциллӗ энерги чакать, вӑл кинетикӑлла энергие куҫса пырать, Р точкӑра вара чи нумай кинетикӑлла энерги те чи сахал потенциллӗ энерги пулать; А точкӑра — йӑлтах урӑхла: энерги тепӗр формӑна куҫас тӗлӗшрен планетӑсен движенийӗ маятник сулланни пек пулать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
ОА вертикаль ҫине, сӑмахран 1-мӗш е 2-мӗш точка тӗлне, пӑта ҫапса хурсан, В точкӑран сулланса каякан маятник АС₁ тӑрӑх е АС₃ тӑрӑх каять, кашни хутӗнче равновеси шайӗнчен пӗр пек е ҫӳллӗшех хӑпарать; А точка урлӑ каҫнӑ вӑхӑта пухӑнса ҫитнӗ кинетикӑлла энерги ҫавӑн чухлӗ потенциллӗ энергие анчах куҫма пултарать, ҫапла вара, вӑл маятнике пӗр пек ҫӳллӗше анчах хӑпартма пултарать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
А точка тӗлӗнче пӗтӗм потенциллӗ энерги запасӗ (малтан туяннӑскер) нуль пулса тӑрать, ун вырӑнне кинетикӑлла энерги ҫав mgh пысӑкӑшех ҫитет (хӑвӑртлӑх).
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Маятнике А тӗлӗнчи равновесирен В точка тӗлне h ҫӳллӗше хӑпартнӑ чухне ӑна mgh чухлӗ потенциллӗ энерги параҫҫӗ; В точка тӗлӗнче, маятник хускалмасӑр тӑнӑ тапхӑрта, унӑн кинетикӑлла энергийӗ 0-па тан, апла вара унӑн пӗтӗм энергийӗ mgh чухлӗ пулать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япала С точкӑран А точка патне ирӗклӗ ӳксен, унӑн А точкӑра хӑвӑртлӑхӗ v² = 2gH пулать тата кинетикӑлла энергийӗ ҫапла пулать:
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
m массӑллӑ япалана Н ҫӳллӗше пӗртикӗс хӑпартас тесен, F = mg вӑй хумалла тата унӑн йывӑрӑшне ҫӗнтерсе пыма А = mgH ӗҫ тумалла.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Техникӑри системӑра: А = 1 кГм тата t = 1 сек. тесе шутлар, вара:
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.