Шырав
Шырав ĕçĕ:
20-мӗш ӳкерчӗк ҫинче ҫӳлте кӑтартнӑ цилиндра тивекен сопротивление единица тесе йышӑнар; ӳкерчӗк ҫинчи числосем вара ҫав япалана тивекен сопротивлениех, япала ҫумне сывлӑш шуса каймалли ҫисем хушса пырсан, мӗнле чакса пынине кӑтартаҫҫӗ.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ку вӑй хускалмасӑр тӑракан япалана е куҫса пыракан япалана унӑн пуҫламӗш хӑвӑртлӑхӗ еннелле тивет пулсан, движени пӗртикӗс хӑвӑртланаканскер пулать; вӑй куҫса пыракан япалана хирӗҫ еннелле тивет пулсан, движени пӗртикӗс вӑрахланаканскер пулать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, ҫутҫанталӑкра пӗртикӗс улшӑнакан движени курмассерен эпир вӑл улшӑнман вӑй пирки пулса пырать, тесе калатпӑр; пирӗн умра эпир пӗлсе тӑракан улшӑнман вӑй пулсан, эпир, тепӗр майлӑ, ку вӑй япалана, вӑл куҫма пултарнӑ еннелле тивсе, пӗртикӗс улшӑнса куҫса пыракан тӑвӗ, тесе калама пултаратпӑр.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Эпир капла ӗлӗк паллашнӑ ҫакӑн пек положени патнех пырса тухатпӑр: тӳрӗ лини тӑрӑх пулакан пӗртикӗс движени инерципе, тулашӗнчи вӑй хутшӑнмасӑр пулса пырать, е япалана тивекен пур вӑйсем те пӗрле нульпе тан чухне пулса пырать.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
15. 2 стенлӑ вӑй япалана 20 см/сек² чухлӗ хӑвӑртлатать пулсан, ҫав япалан масси мӗн чухлӗ?
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
12. m = 120 г массӑллӑ хӑвӑртлӑхпа пӗртикӗс куҫса пынӑ япалана хирӗҫ май тивсе, ӑна 1 мин. та 20 секундӑран чарнӑ вӑй мӗн пысӑкӑш?
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
10. m = 100 г массӑллӑ япалана F = 100 динӑллӑ вӑй тивет.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
9. 1960 динӑллӑ F вӑй m = 490 г массӑллӑ япалана пӗр чарӑнмасӑр тивет.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
8. m₁ = 10 г массӑллӑ япала m₂ = 8г массӑллӑ япалана F = 64 динӑллӑ вӑйпа тивет.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
1. Пӗр вӑях хускалмасӑр тӑракан икӗ тӗрлӗ япалана тивет.
Задачӑсене шутламалли правилӑсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗр-пӗрне тивекен вӑйсенчен пӗри пӗр япалана тивет, тепӗри — тепӗрне.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Механикӑра час-часах «япалана вӑй тивет» тесе калаҫҫӗ пулсан, ӑна задачӑна май килнӗ таран ҫӑмӑллатас шутпа ҫапла калаҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Механикӑра вӑй ҫинчен каланӑ чухне яланах икӗ япалана тата вӗсене тивекен икӗ вӑя асра тытас пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Беранже тараси ҫинче икӗ йывӑр япалана (тараса чӑтма пултарнӑ таран) шайлаштарса хурар та пӗр япалине питӗ хӑвӑрт (t нуле ҫывӑх) ҫӑмӑл металран тунӑ пӗчӗк патакпа ҫапса илер.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак халь кӑтартнӑ пӗртанлӑх ҫак соотношение пӗлтерет: вӑй импульсне вӑл япалана туянтаракан куҫса пынин хисепӗ улшӑннипе виҫеҫҫӗ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Улшӑнман вӑя пула япала улшӑнман хӑвӑртланни туянса тӑмалла, урӑхла каласан, улшӑнман вӑй япалана пӗртикӗс улшӑнса куҫса пыракан туса хумалла; ҫавӑнпа ҫакӑн пек движенишӗн:
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пурӑнӑҫра тата техника ӗҫӗнче сӑнанисем, малта кӑтартнӑ ансат опыт пекех, ҫакӑн пек вывод патне илсе пыраҫҫӗ: япалана тивекен вӑйӑн пысӑкӑшӗ ҫинчен вӑй тивекен япалан массин пысӑкӑшӗ тӑрӑх тата вӑй ҫав япалана мӗн чухлӗ хӑвӑртлатни тӑрӑх калама пулать.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла каланинчен ҫакӑн пек вывод тума пулать: вӑй япалана тивни — япалан массинчен килет.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак ансат опытран ӗнтӗ ҫакӑн пек вывод тума пулать: япалана тивекен вӑй ӳссен, япалан хӑвӑртланни те ӳсет.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
XVII ӗмӗрте наукӑна масса тенӗ ӑнлав кӗртнӗ хыҫҫӑн тата ҫынсем вӑй япалана хӑвӑртлӑх панине пӗлнӗ хыҫҫӑн кирек хӑш вӑй ҫинчен те вара ӑна йывӑрлӑх вӑйӗпе танлаштарса мар, вӑл хӑй япалана мӗнле тивни (мӗнле действи пани) тӑрӑх калама кирлӗ пулса тӑнӑ.
2. Ньютонӑн движени законӗсем // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.