Шырав
Шырав ĕçĕ:
Ку ӗлӗкхи саманана сӑнлакан ваттисен каларӑшӗсенчен аван курӑнать: «Камӑн алли вӑрӑм, ҫав ҫиелте», «Ҫын вӑйлӑ та пуян пулсан, ӑна ҫапӑҫма ансат», «Укҫан шӑрши ҫук», «Ҫыншӑн ҫын — кашкӑр» — тата ыт. те.
1. Йӗрке-тирпей культури тата уйрӑм ҫын // Роза Митрушкина. Аасамаа И. Т. Хӑвна мӗнле тытмалла. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1976. — 192 с.
Ҫавӑн пек чухне ҫын хутне кӗмесен, тӗнчере ҫынпа ҫын пурӑнать-ҫке?
XII. Кӗтмен пӑтӑрмах // Илпек Микулайӗ. Илпек Микулайӗ. Хура ҫӑкӑр. Роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1989. — 400 с.
Кӗлетки ҫав-ҫавах тӳп-тӳрӗ, мӑйӑхӗ ӗлӗкхи евӗрлех, пӗчӗккӗ те ансӑр бакенбардлӑ сӑн-пит, ҫавӑн пекех ҫӳҫне пӗр енне, тӑнлавӗсем ҫинелле тураса якатать, — анчах ҫак упранса юлнӑ тулашӑн ӑшне пӑхсассӑн, ку ҫын темле малтанхи ҫын мар, ӗнтӗ урӑхланнӑ ҫын иккенӗ курӑнать.
Ашшӗ // Уйӑп Мишши. Гарин-Михайловский Н.Г. Тёмӑн ача чухнехи пурнӑҫӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 164 с. — 3–157 с.
Хӑҫан та пулин пурнӑҫра эсӗ лайӑх та тӳрӗ ҫын пулса ҫитӗнсе ҫитсен, ӑна тӗл пулӑн та, ҫапла калӑн вара: эпӗ яланах сан ҫинчен шухӑшланӑран ҫакӑн пек ҫын пултӑм, эпӗ сан пекех тӳрӗ те лайӑх ҫын пулма тӑрӑшрӑм, тейӗн.
Элекҫӗ // Уйӑп Мишши. Гарин-Михайловский Н.Г. Тёмӑн ача чухнехи пурнӑҫӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 164 с. — 3–157 с.
Пурте туйрӗҫ: пӳлӗм варринче тӑракан ҫак ҫын хӑйсем ялан пит лайӑх пӗлсе тӑнӑ ҫын мар, вӑл пачах урӑх ҫын.
II // Степан Апаш. Короленко В.Г. Суккӑр музыкант: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 194 с.
Хисеплӗ ҫемьерен тухнӑ ҫамрӑка пӑхса савӑнмасӑр та тӑраймастӑн, вӑл овществӑра чаплӑ ҫынччӗ, хӑйӗн ырӑ йӑхран тухнӑ юнне пысӑк ӗҫшӗн юхтарма май пур чухне, ҫак Тург-Говэн замокӗн викончӗ, Бретань принцӗ, унтан, йӑхран йӑха куҫакан тивӗҫпе Франци мэрӗ пулма, тепӗр майлӑ каласан, ӑс-тӑнлӑ ҫын ҫӗр ҫинче мӗн ӗмӗтленет — ҫавна илме май пур чухне, сирӗн пек ҫын пулассине тата тӑшмансем хӑй ҫине вӑрӑ-хурах ҫине пӑхтарнӑ пек пӑхтарнине, тусӗсем ухмах вырӑнне шутланине мала хунӑ.
I. Ман асатте // Михаил Рубцов. Гюго Виктор. Тӑхӑрвун виҫҫӗмӗш ҫул: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 282 с.
Говэн умӗнче халӗ ҫынсене вӗлерекен хаяр этем мар, ҫынсене хӑтаракан ҫын пур.Больше чем просто человеком — человеком с благородным сердцем.
II. Говэнӑн иккӗленуллӗ шухӑшӗсем // Михаил Рубцов. Гюго Виктор. Тӑхӑрвун виҫҫӗмӗш ҫул: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 282 с.
Кун ҫумне тата ҫакна хушса калас пулать: икӗ ҫынтан пӗри, халӑх хушшинче «хаяр» тесе ят панӑскер, ҫав вӑхӑтрах чи ырӑ кӑмӑллӑ ҫын пулнӑ: вӑл хӑй аллисемпе ҫынсен суранне ҫыхать, чирлисене пӑхать, кунне-ҫӗрне пӗлмесӗр лазаретсенче, сурансене ҫыхакан пунктсенче ирттерет, ҫара уран тата выҫӑ ачасене хӗрхенсе макӑрма хатӗр, унӑн нимӗн те ҫук, мӗншӗн тесен вӑл хӑйӗн мӗн пуррине пӗтӗмпех чухӑнсене валеҫсе панӑ.
VII. Чӑнлӑхӑн икӗ енӗ // Михаил Рубцов. Гюго Виктор. Тӑхӑрвун виҫҫӗмӗш ҫул: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 282 с.
Ҫынсенчен ютшӑнса пурӑнакан, ҫутҫанталӑк илемлӗхӗпе киленсе тӑракан, анлӑ тӗнчен чаплӑ шӑплӑхне итлесе савӑнакан, курӑксем пуҫтаракан, чечексемпе, вӗҫен кайӑксемпе тата ҫӑлтӑрсемпе ҫеҫ интересленекен ҫав ҫын хӑрушӑ ҫын пулни курӑнать ӗнтӗ.
VI. Суран тӳрленнӗ, анчах чӗререн юн сӑрхӑнать // Михаил Рубцов. Гюго Виктор. Тӑхӑрвун виҫҫӗмӗш ҫул: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 282 с.
— Ҫав хушамата хуратнӑ ҫын кунта ларать пулсан, ним те шарламасть пулсан, вӑл ҫын… кая юлнӑ, ниме тӑман ҫын…— Если сейчас здесь сидит человек, который сделал это, и если он молчит, то этот человек… последний…
33 сыпӑк // Василий Хударсем. Осеева В.А. Ваҫҫук Трубачевпа унӑн юлташӗсем. Повесть. 1-мӗш кӗнеке. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1955. — 221 с.
Чӗрчунсене юратакан ҫын — ырӑ кӑмӑллӑ ҫын, вӗсене хӗрхенмен ҫын хӑй те ниме тӑмасть! — ӑнлантарчӗ Мазин.Кто любит животных, тот добрый человек, а кто их не жалеет, тот сам дрянь! — объяснил Мазин.
24 сыпӑк // Василий Хударсем. Осеева В.А. Ваҫҫук Трубачевпа унӑн юлташӗсем. Повесть. 1-мӗш кӗнеке. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1955. — 221 с.
Ҫын ӳссе пырать пулсан, ун пек ҫынӑн пурте ӳсет: юратупа тивӗҫлӗх ӑнланӑвӗсем те, хӑй ҫине тата ҫынсем ҫине пӑхасси те…
Саккӑрмӗш сыпӑк // Николай Евстафьев. Павленко П.А. Телей: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 312 с.
Нумайӑшӗ ӑна хакласа каланӑ тӑрӑх, ун ҫинчен Воропаев ҫакнӑ пӗлет: ҫынсем Васютина вӑл ансат ҫын пулнишӗн, ҫӗнӗ ӗҫсене кӳлӗнме пӗлнӗшӗн унтан та ытларах, область активӗнчи нумай пин ҫынсен ячӗсене, ашшӗ ячӗсене тата хушамачӗсене асра тытса юлма пултарнишӗн — ку вара тӳрех куҫ умне тухса тӑнӑ — хисепленӗ.
Улттӑмӗш сыпӑк // Николай Евстафьев. Павленко П.А. Телей: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 312 с.
Хӗрарӑма ҫак тӗттӗм пӳлӗм ачашшӑн ыталаса тӑчӗ, вӑл унӑн чӗрине хӑй пӗлмен ҫынсене юратнӑ туйӑмпа ӑшӑтрӗ, ҫав ҫынсем унӑн шухӑшӗнче пӗрлешсе пӗр питӗ пысӑк, иксӗлми хӑватлӑ вӑйпа тулнӑ ҫын пулса тӑчӗҫ.
XIX // Леонид Агаков. Горький, Максим. Амӑшӗ: [Роман] / М. Горький. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1968. — 362 с.
Вагонсемпе пӑрахутсем ҫинче, гостиницӑсемпе чарӑнса тӑмалли ҫуртсенче, пур ҫӗрте те вӑл хӑйне кӑмӑллӑн та лӑпкӑн тыткаларӗ, палламан ҫынсемпе хӑй малтан калаҫма пуҫларӗ, пуриншӗн те кӑмӑллӑ та ӑшӑ калаҫӑвӗпе, нумай ҫӳренӗ, нумай курнӑ ҫын йӑлипе вӑл ним хӑрамасӑрах ҫынсене хӑй енне ҫавӑрчӗ.
VIII // Леонид Агаков. Горький, Максим. Амӑшӗ: [Роман] / М. Горький. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1968. — 362 с.
Анчах вилӗм килмерӗ, вилме те ҫӑмӑлах мар иккен, халь унӑн тӗттӗмре ҫынсем сывланисене итлесе ларса — таттисӗр, пӗрмай ҫакна астумалла пулнӑ: вӑл, Малаша, ылханлӑ, пӑсӑлнӑ, пӑрахӑҫа тухнӑ ҫын, вӑл ҫынсенчен, ялтан, ку таранччен пурнӑҫ пулса тӑнисенчен пуринчен те ӗмӗрлӗхех уйрӑлнӑ.
IV // Леонид Агаков. Василевская В.Л. Асамат кӗперӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1945. — 200 с.
Шӑллӗ ун умӗнче кашни сехетре улшӑнса пыни, вӑл ҫынсене хушусем парса тӑни Валентинӑна ҫынсене ертсе пыма пултаракан ҫын пулнине кӑтартса пачӗҫ.
6. «Сӑрнай» // Александр Яндаш. Николаева, Галина Евгеньевна. Ӗҫҫинче: роман; вырӑсларан И.Никифоров куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 524 с.
Ун чухне пурнӑҫ мар — ҫыншӑн ҫын тӑни пулӗ, унӑн сӑнарӗ ҫӳле ҫӗкленӗ, ирӗклӗ ҫынсем — темӗн ҫӳллӗшне те ҫитме пултараҫҫӗ!
XXIV // Леонид Агаков. Горький, Максим. Амӑшӗ: [Роман] / М. Горький. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1968. — 362 с.
Халӗ Америкӑри пысӑк хулара пӗр-пӗр ҫын ҫавӑн пек кӑшкӑрас пулсан, тен, халӑх хушшинчен кам та пулин сӑмах хушнӑ пулӗччӗ, мӗншӗн тесен юлашки ҫулсенче кунта пирӗн енчи ҫынсене: поляксене, тӗнпе килӗшмен ҫынсене, еврейсене карапсем умлӑн-хыҫлӑн нумай иле-иле килеҫҫӗ.
XIX // Николай Иванов, Евстафий Владимиров. Короленко В.Г. Чӗлхесӗр: калав. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 108 с.
— Ҫынсемпе ӗҫ ҫук манӑн, — ответленӗ Могилев ҫынни, сӑмаха вӗҫлесшӗн пек пулса, — эпӗ ҫакна ҫеҫ каласшӑн: ку тӗнчере ытти ҫынсен пырӗсене кӑшласа татма пултаракан ҫын ҫеҫ ҫиеле тухать…
III // Николай Иванов, Евстафий Владимиров. Короленко В.Г. Чӗлхесӗр: калав. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 108 с.