Шырав
Шырав ĕçĕ:
Аэропортӑн вӗҫсе хӑпармалли ҫулӗ 1,75 км тӑршшӗ, унӑн икӗ вӗҫӗнче те тарӑн айлӑмсем сарӑлса выртаҫҫӗ.Аэропорт окружен глубокими долинами на обоих концах взлетно-посадочной полосы длиной 1,75 км.
Сикким // Аҫтахар Плотников. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%A1%D0%B8%D ... 0%B8%D0%BC
1. Чугунҫул тӑрӑх Мускавран пуҫласа Владивостока Японски тинӗс хӗррине ҫитиччен йӗрлесе тухӑр та каласа парӑр: вӑл ҫул мӗнле айлӑмсем, тӳпемсем, тусем тӑрӑх каять.
ССР Союзӗн ҫӗр ҫийӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Кунта айлӑмсем те пур.
Сӑртран мӗн куратпӑр эпир // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.
Ун ҫумӗнчех — вӗренпе вӗрлӗк; сумккин вӑрттӑн пӳлмине хальхинче хаклӑ япаласем тӑнчах тултарчӗ, тата — чи-чи лайӑххисене, унтан кӳлӗ хӗррипе иртсе хӗвел тухӑҫ айлӑмсем патнелле ҫул тытрӗ.
V. Мул тӑвӗ // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 165–317 с.
Унӑн ӑш-чикӗ сарӑла-сарӑла хыттӑн сывлать; акӑ тусем катӑла-катӑла айккинелле сапаланчӗҫ, айлӑмсем курпунланса ҫӗкленчӗҫ, шывсем юхӑмне улӑштарчӗҫ, унтан ҫӗр тӗпӗнчи хӑвӑлсенчен хӑтӑлнӑ кӳлӗ каплана-каплана ҫӳле тухрӗ.
Йӑр-йӑр // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Иккӗмӗш том. — Шупашкар, 2011. — 416 с. — 10–14 с.
Кунти чикӗ пысӑк юханшывсемпе пӗчӗк юханшывсен ҫыранӗсем тӑрӑх та, ҫын хӑпарайми ҫӳлӗ, шап-шурӑ юрпа пӗркеннӗ сӑртсем тӑрӑх та, альп улӑхӗсем тӑрӑх та, хӗвелпе йӑлтӑртатса тӑракан ем-ешӗл айлӑмсем тӑрӑх та, тӳремлӗхсен хуп-хура ҫӗрӗ тӑрӑх та, ҫавӑн пекех хуласемпе ялсен ҫумӗпе те иртет.
1 // Василий Алентей. Авдеенко А.С. Тисса хӗрринче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 196 с.
Нумай-нумай пиншер ҫулсем ҫавӑн пек ӗҫленӗ хыҫҫӑн чи малтанхи пӗр евӗрлӗ, илемсӗр хуҫланчӑксем, тикӗс тӳремлӗхсем вырӑнне илемлӗ те тӗрлӗ тӗслӗ туллӑ ҫӗршыв пулса тӑрать, кунта шӗвӗр тӑрӑллӑ хитре чул сӑртсем, чӑнкӑ чул тусем, чӑнкӑ тайлӑмсем, сарлака тата ансӑр айлӑмсем, ту хушӑкӗсем, шывӗсем, хӑватлӑ юханшывсем тата пӑрлӑхсем пулса каяҫҫӗ.
2. Тусем хӑйсен формине мӗнле йышӑнаҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Ҫапла ӗнтӗ, ишӗлтерекен вӑйсем хуҫланчӑк ту шӑрчӗсемпе чӑнкӑ ту хӗррисене касса татаҫҫӗ, тайлӑмсене ваклаҫҫӗ, путӑксем, айлӑмсем, ту хушӑкӗсем тӑваҫҫӗ.
2. Тусем хӑйсен формине мӗнле йышӑнаҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Путӑксенчен ансӑр айлӑмсем, унтан ту хушӑкӗсен пулса тӑнӑ.
2. Тусем хӑйсен формине мӗнле йышӑнаҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Пӗлӗтелле ҫӗкленекен ҫав пысӑк тусем хушшипе тарӑн айлӑмсем е чӑнкӑ аяклӑ тӑвӑр ту хушӑкӗсем авкаланса выртаҫҫӗ; кунта чылай ҫӗрте чул сӑртсем пуҫ ҫийӗнче усӑнса тӑраҫҫӗ, кӗҫ-вӗҫ татӑлса анассӑн туйӑнаҫҫӗ.
1. Тусем ҫинче мӗн курма пулать // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.
Шывра тӗлӗрекен ҫӑра вӑрман, кӑштах пӗчӗкленсе, сип-симӗссӗн курӑнать Тухурисем, айлӑмсем, сӗвек ҫырансен ҫара тӑррисем — пурте шыва пытаннӑ.
Саккӑрмӗш сыпӑк // Виссарион Синичкин. Козлов В.Ф. Чул утрав президенчӗ: повесть. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1983 — 224 с.
Шыв хӗрри патӗнче вӑрман ҫумӗнче айлӑмсем пулнӑ, унта выльӑх ҫимелли сӗтеклӗ курӑк ӳснӗ.В массив леса около берега реки вдавались долины, покрытые сочной пастбищной травой.
V сыпӑк // Феодосия Ишетер. Рид, Томас Майн. Пуҫсӑр юланут: роман / Майн Рид; вырӑсларан Ф. Ишетер куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1949. — 412 с.
Пит вӑхӑтра аса илчӗ Дик Сэнд Ливингстон кӗнекинче ҫакӑн пек шурлӑхлӑ айлӑмсем ҫинчен ҫырнине.Дик Сэнд очень своевременно вспомнил, что в книгах Ливингстона упоминаются такие болотистые равнины.
Тӑваттӑмӗш сыпӑк // Роза Митрушкина. Жюль Верн. Вунпилӗк ҫулхи капитан. Роман. Куҫараканӗ Митрушкина Р. М. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1984 ҫул, 304 с.
— Ҫӳллӗ юр сӑрчӗсем, сивӗ те типӗ пушӑ тӳремсӑртлӑхсем, вӗсен хушшинче — тропикри илемлӗ ӳсентӑрансемлӗ айлӑмсем.
Иккӗмӗш сыпӑк // Андрей Краснов. Ефремов И.А. Ҫӑлтӑр карапӗсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 96 с.
Атмосферӑпа шыв хутламсенчен айлӑмсем, сӑрт-тусем тӑваҫҫӗ, эпир вӗсене сӑрт-туллӑ ҫӗршывсем, тетпӗр.
Пӗрремӗш сыпӑк // Андрей Краснов. Ефремов И.А. Ҫӑлтӑр карапӗсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1959. — 96 с.
Вӑл сывлӑшра вӑраххӑн куҫса пырать: айлӑмсем тӗлӗнче аяларах анать, сӑртлӑрах тӗлте ҫӳлерех хӑпарать.
Шар евӗрлӗ ҫиҫӗм // Александр Галкин. Арсеньев В.К. Тайгари тӗлпулусем: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 178 с. — 132–134 с.
Часах вӗсене каҫхи тӗттӗм хупласа илчӗ те, каллех вӗҫӗ-хӗррисӗр сив пӗлӗтпе вӑрмансем, катасем, ращасем, уҫланкӑсем, айлӑмсем, вӑрманти шывсем урлӑ хытӑ ҫӗр ҫийӗпе тата кӑпӑшка кӗртсем ҫийӗпе шав малалла кайса пыракан пирӗн отряд кӑна тӑрса юлчӗ.
Улттӑмӗш сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ. Фиш Г.С. Кимас-кӳлли ялӗ парӑнни: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 140 с.
Вӗсем каҫ тӗттӗмӗнче темӗнле мӗлкесем пек ним сас-чӳсӗр иртсе пыраҫҫӗ, «Хведько» пекех темшӗн макӑраҫҫӗ, тен ҫавӑнпах-и, ҫамрӑк мӑшӑрне салтак чӗлӗмӗпе тата ҫапӑҫу хирӗсенчи йывӑрлӑхсемпе улӑштарнӑ «необачнӑй козачина» ҫинчен Иохим юрлакан юррӑн тунсӑхлӑ кӗвви те йӗрсе-макӑрса, тусемпе айлӑмсем ҫийӗн янӑраса тӑрать пулӗ.
XIII // Степан Апаш. Короленко В.Г. Суккӑр музыкант: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 194 с.
Астрономсем «Вояджер-1» тата «Вояджер-2» зондсем тунӑ сӑнӳкерчӗксене тӗпченӗ те Ганимед ҫинчи айлӑмсем астероид ҫапӑннипе пулни патне тухнӑ.
Япун астрономӗсем Хӗвел системинчи чи пысӑк кратера тупнӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/25926.html
Апла пулин те хӑваласа пыракансен иксӗлми хӑвачӗпе ҫивӗч туйӑм-сисӗме ҫак пӗрмай килсе ҫакланакан нушасене ҫӗнтерсе илеҫҫӗ, ҫапла миль хыҫҫӑн миль туса пырать кӗтӳ, унӑн хыҫӗнче айлӑмсем, вӑрмансем, сӑрт-туллӑ вырӑнсем курӑнми пулса юлаҫҫӗ.
Вуннӑмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.
- 1
- 2