Çĕннисем
Ун пек чухне вара япалана горизонтальлӗ туртакан вӑйпа куҫараҫҫӗ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япалана горизонтальлӗ тӳремҫи тӑрӑх куҫарса пынӑ чух унӑн йывӑрӑшӗн, ҫулпа перпендикулярлӑ вӑй пулса тӑраканскерӗн, ӗҫӗ нульпе тан пулать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Чӑнах та, а = 90° пулнӑ чух соs 90° = 0 тата А = Fs * 0 = 0 пулать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япала куҫма пултаракан енпе перпендикулярлӑ тӑракан вӑй ӗҫ тумасть, япалана мӗнле те пулсан урӑх вӑй хускатнӑ пулсан та вӑл ӗҫ тумасть.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавӑнпа ӗҫ формули ҫак шухӑша пӗлтерет: вӑй япалана вӑл куҫма пултаракан енпе кӗтеслӗ тивет пулсан, ӑна куҫарас ӗҫе вӑйӑн ҫул май выртакан хушӑнаканни анчах тӑвать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах ВОG треугольникре
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, куҫса пыни майлӑ выртакан хушӑнакан вӑй анчах куҫарса пыракан вӑй пулса тӑрать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япала куҫса пыма пултаракан ҫулпа перпендикулярлӑ вӑй япалана ҫав ҫулпа куҫарса пыма пултараймасть.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
35-мӗш ӳкерчӗк ҫинче F вӑя икӗ хушӑнакан вӑй ҫине уйӑрнӑ: пӗри F₁ — ҫула тӑрӑх пыраканни, тепри F₂ — ҫулна перпендикулярлӑ тӑраканни.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ӗҫ формулине cos a хутлаканни кӗртни мӗне пӗлтерет-ха?
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Куҫса пыни енӗ вӑй енӗпе пӗр пулсан, ӗҫ формули малтан паллашнӑ тӗслӗ пулса тӑрать:
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Вӑй енӗпе ҫул енӗ хушшинчи кӗтесе а-па паллӑ тусан, ҫакӑ пулать:
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗтӗмӗшле тӗслӗхре ӗҫе вӑйпа ҫулӑн тата вӗсем хушшинчи кӗтес косинусӗн произведенийӗпе виҫме йышӑннӑ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫак тӗслӗхсенче пуринче те куҫаракан вӑй енӗ тата япала куҫакан ен пӗр пӗринпе кӗтеслӗ тӑраҫҫӗ.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Акӑ, сӑмахран, рельссем айккинче пыракан лаша вагонеткӑн канатне туртать, вагонетки рельссем тӑрӑх куҫса пырать; е тата шыв хӗррипе пыракан ҫынсем кимме канатран туртса пыраҫҫӗ, кимӗ юханшыв тӑрӑх шуса пырать; е тата япалан йывӑрӑшӗ ӑна горизонт тӗлӗшӗнчен чалӑш тӳремҫи тӑрӑх куҫарать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Хӑш чухне япала куҫакан ҫул вӑй тивекен енпе пӗр майлӑ мар та пулма пултарать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ӗҫе А-па паллӑ тусан:
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ӗҫ вӑл — вӑя пӗр-пӗр япалана ҫав вӑйӑн енӗ май куҫарнӑ ҫул ҫине хупласа пулнӑ произведенипе виҫӗнекен величина.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗр единица вӑй пӗр единица ҫул ҫинче тӑвакан ӗҫе ӗҫ единици тесе йышӑнсан, ҫав ҫул ҫинчех F единица вӑй F единица ӗҫ тӑвать, s единица ҫул ҫинче Fₛ единица ӗҫ тӑвать.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тепӗр енчен, ҫав пӗр хушӑрах икӗ хут пысӑк вӑй икӗ хут ытла ӗҫ тӑвать, виҫӗ хут пысӑк вӑй виҫӗ хут ытла ӗҫ тӑвать, малалла та ҫаплах.
4. Механикӑлла энерги // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.