Çĕннисем
Мӗнпур АВСDЕF хуҫкаланчӑк лини тӑрӑх хӑпартнӑ чухне тунӑ ӗҫ пысӑкӑшӗ хӗрринчи горизонтальлӗ икӗ тӳремҫи хушшинчи АF₁ вертикаль тӑрӑх хӑпартнӑ чухнехи ӗҫ пысӑкӑшӗпе пӗртан пулать.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япалана икӗ горизонтальлӗ тӳремҫи хушшине мӗнле те пулин хуҫкаланчӑк лини тӑрӑх, тӗслӗхрен, АВСDЕF лини тӑрӑх хӑпартмалла пулсан, вара хуҫкаланчӑк линин пӗрремӗш АВ сыппи тӑрӑх хӑпартнӑ чухнехи ӗҫ АВ₁ вертикальпе хӑпартнӑ чухнехи ӗҫпе пӗртан пулать; иккӗмӗшӗ BC сыппи тӑрӑх хӑпартнӑ чухнехи ӗҫ В₁С₁ вертикальпе хӑпартнӑ чухнехи ӗҫпе пӗртан пулать тата малалла та ҫаплах.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
урӑхла каласан, тайлӑк тӳремҫи тӑрӑх хӑпартнӑ чухне йывӑрӑш вӑйне ҫӗнтерме кирлӗ ӗҫ хисепӗ ҫав япаланах вертикаль тӑрӑх тайлӑк тӳремҫи ҫӳллӗшӗ чухлӗ хӑпартма кирлӗ ӗҫ хисепӗпе пӗртан.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Маларах кӑтартса панӑ тӑрӑх, Рh = Fl, ҫавӑнпа та:
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Тайлӑк тӳремҫи тӑрӑх сӗртӗнӳсӗр пӗртикӗс куҫарма кирлӗ ӗҫ пысӑкӑшӗ ҫапла пулать:
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
АС + ВС ҫул ҫинчи мӗнпур ӗҫ:
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
ВС вертикаль тӑрӑх пӗртикӗс хӑпартнӑ чухне йывӑрӑш вӑйне ҫӗнтерме кирлӗ ӗҫ пысӑкӑшӗ ҫакӑн пек пулать:
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, япалана АС ҫул тӑрӑх куҫарнӑ чухне йывӑрӑш вӑйне ҫӗнтерме кирлӗ ӗҫ нульпе пӗртан пулать, урӑхла каласан:
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япалана АС горизонталь тӑрӑх сӗртӗнӳсӗр куҫарнӑ чух йывӑрӑш вӑйне ҫӗнтерме ӗҫ тӑкаклама кирлӗ мар, мӗншӗн тесен япалан йывӑрӑшӗ япала куҫма пултаракан енпе перпендикулярлӑ.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Р йывӑрӑш груза АС горизонтальлӗ тӳремҫи ҫинчен тепӗр А₁В горизонтальлӗ тӳремҫи ҫине h ҫӳллӗш хӑпартмалла пулсан, ҫак япалана А точкӑран В точкӑна икӗ ҫулпа хӑпартма пулать: е АС горизонтальпе ВС вертикаль тӑрӑх, е АВ чалӑш лини тӑрӑх.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
85. Япалана пӗр горизонтальлӗ тӳремҫи ҫинчен тепӗр горизонтальлӗ тӳремҫи ҫине куҫарнӑ чухне йывӑрӑш вӑйне ҫӗнтерме кирлӗ ӗҫ хисепӗ.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Туртакан F₂ вӑйӑн l ҫул ҫинчи ӗҫӗ ҫакӑн пек пулать:
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
ҫапла ӗнтӗ, сӗртӗнӳ вӑйӗ
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫавӑнпа та, тӳремҫи ҫинче пӗртикӗс движени пулса пымашкӑн туртакан F₂ вӑй кирлӗ пулать; ҫак вӑй каялла куҫаракан F вӑйпа F₁ сӗртӗнӳ вӑйӗн суммипе пӗртан.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Пӗр-пӗр япала тайлӑк тӳремҫи тӑрӑх куҫса пынӑ чухнехи сӗртӗнӳ коэфициентне f саспаллипе паллӑ тусан, вара сӗртӗнӳ вӑйӗ F₁, нормальный пусӑм вӑйӗпе пропорциллӗскер, ҫакӑнпа пӗртан пулать:
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япала тайлӑк тӳремҫи тӑрӑх пӗртикӗс куҫса пырать пулсан та, ӑна туртакан вӑй пысӑкӑшӗ маларах шутласа кӑларнинчен пысӑкрах пулать.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Чӑннипе, эпир пӗлнӗ пек, пӗр япала тепӗр япала ҫийӗ тӑрӑх куҫса пынӑ чух кирек хӑҫан та сӗртӗнӳ пулать-пулатех.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Анчах та, тайлӑк тӳремҫи тӑрӑх кайнӑ ҫул, вертикаль майлӑ хӑпарнӑ чухнехи ҫулпа танлаштарсан, вӑй миҫе хут сахалрах, ҫавӑн чухлӗ хут вӑрӑмрах пулать; ҫавӑнпа та тайлӑк тӳремҫи тӑрӑх сӗртӗнӳсӗр тата пӗртикӗс хӑпартнӑ чухне ӗҫ хисепӗ хутшӑнмасть те, чакмасть те.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Ҫапла ӗнтӗ, япалана ҫӳлелле хӑпартнӑ чухне тайлӑк тӳремҫипе усӑ курни вӑя хутшӑнтарать, мӗншӗн тесен куҫаракан вӑй яланах япала йывӑрӑшӗнчен сахалрах.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.
Япалана тайлӑк тӳремҫи тӑрӑх сӗртӗнӳсӗр пӗртикӗс хӑпартнӑ чухнехи вӑй ӗҫӗ ҫав япалана вертикаль тӑрӑх ҫав ҫӳллӗшех хӑпартма кирлӗ вӑй ӗҫӗпе пӗртан.
Ансат механизмсем ҫинчи вӑйсен равновесийӗн условийӗсем тата вӑл механизмсем ҫинчи ӗҫсен законӗ // А.И. Иванов, Николай Степанов. Соколов И. И. Физика курсӗ. 1-мӗш пайӗ: Механика: вӑтам шкулӑн 8-мӗш класӗ валли / И. И. Соколов ; А. И. Ивановпа Н. С. Степанов куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1942. — 196 с.