Шырав
Шырав ĕçĕ:
Пирӗн республикӑра виҫӗ тӗрлӗ ҫӗлен тӗл пулать: хурӑн ҫӗлен /уж/, хура ҫӗлен /гадюка обыкновенная/ тата пӑхӑр ҫӗлен /медянка/.В нашей республике встречаются три вида змей: уж, гадюка обыкновенная и медянка.
Ҫӗлен сӑхасран асарханӑр! // Елена ЕГОРОВА. «Сывлӑх», 2016.06.29. 25№
5. Вӗсен наркӑмӑшӗ — ҫӗлен наркӑмӑшӗ пекех, хӑлхине хуплакан, нимӗн те илтмен аспид наркӑмӑшӗ пекех, 6. ҫав аспид вара ҫӗлен чӗлхине пӗлекене, ҫӗлен чӗлхине ӑста пӗлекене те илтмест.
Пс 57 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.
9. Моисей вара пӑхӑр ҫӗлен тунӑ та ӑна элем ҫине ҫакнӑ, ҫӗлен сӑхнӑ ҫын, пӑхӑр ҫӗлен ҫине пӑхсассӑн, чӗрӗ юлнӑ.
Йыш 21 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.
8. Ҫӳлхуҫа Моисее каланӑ: [пӑхӑр] ҫӗлен ту та ӑна элем шӑччи ҫине ҫак, [кама та пулин ҫӗлен сӑхас пулсассӑн,] ҫав ҫын пӑхӑр ҫӗлен ҫине пӑхӗ те чӗрӗ юлӗ, тенӗ.
Йыш 21 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.
Ҫитӗнсе ҫитнӗ хура ҫӗлен 60-80 сантиметр тӑршшӗ, 1 метр вӑрӑмӑш ҫӗленсем те тӗл пулаҫҫӗ.Взрослые ужи длиной 60-80 сантиметров, ну и встречаются 1 метровые.
Ҫӗлен сӑхасран асарханӑр! // Елена ЕГОРОВА. «Сывлӑх», 2016.06.29. 25№
33. Эй ҫӗленсем, ҫӗлен ҫурисем! хӑвӑра тамӑк вутне кӗме сут тӑвасран епле хӑтӑлӑр эсир?33. Змии, порождения ехиднины! как убежите вы от осуждения в геенну?
Мф 23 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.
4. Тӳрӗлӗхшӗн нихӑшӗ те вирлӗн калаҫмасть, нихӑшӗ те чӑнлӑха хӳтӗлемест: ӑҫтиҫука шанаҫҫӗ, суя суяҫҫӗ, усал тӗвӗлеҫҫӗ те усал ӗҫ ҫуратаҫҫӗ; 5. ҫӗлен ҫӑмартисене пусса лараҫҫӗ, эрешмен карти караҫҫӗ: кам ҫав ҫӑмартана ҫиет, ҫавӑ вилет, лапчӑтсассӑн — ҫӗлен шуса тухать.
Ис 59 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.
13. Ҫӗлен чӗлхи пӗлекене ҫӗлен сӑхсассӑн, ӑна кам хӗрхенет? тискер кайӑк патне ҫывӑхараканшӑн кам кулянать? Ҫавӑн пекех ҫылӑхлӑ ҫынпа туслашакана, унӑн ҫылӑхӗсемпе хутшӑнакана кам хӗрхенет?
Сир 12 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.
3. Вӑл пӗтӗм ӗҫне Давид пек, хӑй ашшӗ пек, Ҫӳлхуҫана юрӑхлӑ туса пынӑ; 4. тӳпем вырӑнсене пӑрахӑҫланӑ, кӗлеткесене ҫапса ҫӗмӗрнӗ, юманлӑха касса тӑкнӑ, Моисей тутарнӑ пӑхӑр ҫӗлене вакласа тӑкнӑ, мӗншӗн тесессӗн Израиль ывӑлӗсем ҫав ҫӗлен умӗнче ҫак таранчченех тӗтӗрнӗ, ӑна Нехуштан тесе чӗннӗ.
4 Пат 18 // Библи. Раҫҫей Библи пӗрлӗхӗ. Библи. — Санкт-Петербург.:2009. 1567 с.
Ҫӗлен тухрӗ те, Йӑван калать ҫӗлене:
1. [Икӗ Йӑван] // ЧПГӐИ. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 47-57 с.
Ку текстсем хушшинче хитре те хӑйне евӗр хайлавсемпе («Ҫӗлен ҫӗршывӗнче» т. ыт. те) пӗрлех вӑйсӑр текстсем те пур («Патша ҫинчен», «Иванпа ҫӗленсем ҫинчен», «Иван паттӑр», «Вилӗмсӗр чун ҫинчен» т. ыт. те).
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
«Анчах саламаликшӑн хӑйне май сюжетпа композици меслечӗсем характерлӑ. Паттӑр юмахӗсенче аҫтаха (ҫӗлен) тӗп героя хирӗҫ активлӑ кӗрешет, ҫапӑҫу виҫӗ хутчен пулса иртет, юмахҫӑ тытӑҫӑвӑн кашни самантне тӗплӗн ӳкерет. Саламаликра вара ҫапӑҫу пӗр хутчен ҫеҫ пулса иртет, вӑл кӗске, кашни самантне сӑнлани ҫук. Тӗп герой ҫӗлене нимӗнле вӑй хумасӑр, ҫӑмӑллӑн ҫӗнтерет, тӑшман ӑна хирӗҫ тӑмасть те пек», — тесе ҫырать Н.И. Егоров.
Чӑваш паттӑр юмахӗсен тӗнчи // Н.Г. ИЛЬИНА. Паттӑр юмахӗсем. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издвтельстви, 2019. — 384 с. — 6-25 с.
Хура ҫӗлен ҫынна хур тӑвать, Туй ҫӗленпе пӗрле туй тӑвать.
Пиллӗкмӗш пайӗ // Юхма Мишши. Юхма М. Кӑвал ҫӗмрен: историлле роман. — Шупашкар: «Вучах» библиотеки, 1998. — 352 с.
Халех кӑлармалла ун ҫӗленне, унсӑрӑн вӑл пӗтӗм яла пӗтерет, кӑҫал уйри тыр-пула та нимӗн те мар вӗре ҫӗлен ҫунтарса ячӗ тесе калать тет.
22. Алран вӗҫерӗннӗ ҫӑрттан // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.
Аллисемпе ҫапкалашса Кольбер курӑк хушшинче темӗскере таптать, унтан кукленчӗ те кӗлетке варринчен тытса пӗчӗк ҫӗлене асӑрханса ҫӗклерӗ; ҫӗлен икӗ вӗҫӗпе — пуҫӗпе тата хӳрипе — ҫакӑнса тӑрать.
Ҫӗлен // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пӗрремёш том. — Шупашкар, 2010. — 416 с. — 381–386 с.
Ҫав сад пахчинче пурӑнакан ҫӗленсем хушшинче пӗр аслӑ ватӑ ҫӗлен те пулнӑ.Среди змей, что жили в этом саду, была одна мудрая старая змея.
Пахчаҫӑ, ҫӗлен тата упа ҫинчен // Макар Хури. Инди юмахӗсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 102 с.
Халь яланхи пек «йытӑран сыхлан» тесе ҫырмастӑп ӗнтӗ, ун вырӑнне хӑвӑн ҫуртӑн стени ҫине урам енчен «ҫӗленрен сыхлан» тесе ҫырса ҫапма пултаратӑн, ҫӗленӗ пӗрре ҫеҫ те мар, мӗншӗн тесен сан ҫуртӑнта икӗ ҫӗлен йӑва ҫавӑрнӑ: Валерипе Спартак.
VIII сыпӑк // Григорий Алентей. Джованьоли, Р. Спартак: роман / вырӑсларан Г.Алендей куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1950. — 332 с. — 11–314 с.
— Э, тусӑм, кама ҫӗлен сӑхнӑ, ҫавӑ хурӑнпуҫ ҫӗленрен те хӑрать.
25 // Александр Яндаш. Чосич, Д. Хӗвел инҫетре: роман / вырӑсларан А.Яндаш куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1958. — 352 с.
Пысӑк «хут ҫӗлен» ӗлӗк Вельпа Орв яракан пӗчӗк ҫӗленсем пекех лайӑх вӗҫнӗ.Планер летал совершенно так же, как те змейки, которые Виль и Орв Райт запускали в детстве.
13. Кайӑк ҫуначӗсене сарать // Ярукка Сантри. Чарнлей, М. Райтсем: (Вильбурпа Орвиль) / А. И. Ярлыкин куҫарнӑ; ред. Н. Васянка. — Шупашкар: Чӑвашсен патшалӑх издательстви, 1936. — 110 с.
Пирӗн ҫӗленсем Салли аппа куҫӗ тӗлне пулмассерен пире хулӑ лекрӗ, ӳлӗмрен татах ҫӗлен тытса килетӗр пулсан, тата вирлӗрех пӗҫерккӗ паратӑп тесе вӑрҫрӗ аппа.
Вӑтӑр тӑххӑрмӗш сыпӑк // Асклида Соколова. Твен М. Гекльберри Финн темтепӗр курса ҫӳрени. Повесть. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1985. — 328 с.