Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Вӗсем яланах халӑх хушшинче те, ҫынсен шухӑш-кӑмӑлне, татса паман ыйтӑвӗсене лайӑх пӗлсе тӑраҫҫӗ.

Куҫарса пулӑш

Халӑхпа пӗрле, патшалӑх пулӑшӑвӗпе // В.А.Салмина. http://kasalen.ru/2023/11/28/%d1%85%d0%b ... %bf%d0%b5/

Анчах та Чӑваш Ен пуянлӑхӗ — ламран-лама куҫса пыракан халӑх йӑли-йӗркипе культури, ҫынсен ӗҫченлӗхӗ.

Куҫарса пулӑш

Республикӑпа туллин паллашма май пулнӑ // Юрий Гаврилов. http://kasalen.ru/2023/12/05/%d1%80%d0%b ... %83%d0%bb/

Тата тепӗр гипотеза тӑрӑх хула ятне ҫак тӑрӑхра (kebik ятлинче, паянхи кунра «монтанье» пек паллӑ) пурӑнакан ҫынсен ячӗпе панӑ.

Ещё одна гипотеза заключается в том, что город просто носит имя коренных жителей, проживающих вблизи этого региона kebik, сегодня известных как «монтанье».

Квебек // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 0%B5%D0%BA

Чӑн та, хӑвна кун кӑтартнӑ Ҫӗр-Аннемӗр ҫине мӗнле ҫапла сурса хума вӑй ҫитет-ха ҫынсен.

Куҫарса пулӑш

Хӑрушӑ ӗҫ // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Хӑрамасӑр, тӗпсӗр кӳлӗрен эпир нихҫан та курман чӗрчунсем сиксе тухсан ҫынсен вара ӑҫта кӗрсе каймаллла тет.

Куҫарса пулӑш

Пурнӑҫ йывӑҫҫи // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Вӑхӑтлӑха та пулин пуплеме чарӑннӑ ҫынсен хӑлхине тӑри юрри шӑранса кӗрет.

Куҫарса пулӑш

Пурнӑҫ йывӑҫҫи // Михаил Сунтал. Сунтал Михаил. Ҫӑтмах. Фантастикӑллӑ повесть. Шупашкар, 2009. — 120 с.

Паркра патша ҫывӑхӗнчи ҫынсен уявсем иртеҫҫӗ (юлашки 1867 ҫулта иртнӗ), халӑх уҫӑлса ҫӳрет (1794 ҫулта Робеспьер вӑхӑтӗнче Аслӑ Существо уявӗ иртет) тата ытти паллӑ мероприятисем пулса иртеҫҫӗ (1783 ҫулта пӗрремӗш монгольфьера хӑпартаҫҫӗ, 1900 ҫулта Франци мэрӗсен банкечӗ иртет, 1989 ҫулта Франци революцийӗ 200 ҫул тултарнине уявлаҫҫӗ).

В парке проходят придворные праздники (последний состоялся в 1867 году), народные гуляния (праздник Верховного Существа при Робеспьере в 1794 году) и прочие знаменательные события (подъём первого монгольфьера в 1783 году, банкет мэров Франции в 1900 году, празднование 200-летия Французской революции в 1989 году).

Тюильри (сад) // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1% ... %B0%D0%B4)

Тинӗс хӗрринче пурӑнакан ҫынсен ҫав ешерсе ӳсекен йывӑҫ-курӑксемпе пӗрмаях кӗрешсе пурӑнмалла.

Людям на побережье приходится все время вести борьбу с этой буйной растительностью.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Халӗ ӗнтӗ ӗлӗк куҫса ҫӳренӗ ҫынсен ытларах пайӗ пӗр вырӑнта пурӑнма пуҫланӑ.

И вот в настоящее время большая часть бывших кочевников стала жить оседло.

Совет влаҫӗ ҫеҫенхирте куҫса ҫӳрекенсен пурӑнӑҫне аванлатас тӗлӗшпе тата ҫеҫенхирте выльӑх ӗрчетес ӗҫе хӑпартас тӗлӗшпе мӗн туни // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Байсем чухӑн ҫынсен тӗттӗмлӗхӗпе усӑ курнӑ.

Баи пользовались темнотой бедноты.

Типӗ ҫеҫенхирти халӑх Октябрьти социализмлӑ Аслӑ революциччен мӗнле пурӑннӑ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Анчах чылай чухне ман командӑна кӗрекен ҫынсен ачисем чечен чӗлхине пӗлмеҫҫӗ.

Но бывает, что дети представителей моей команды не часто знают чеченский язык.

Кадыров тӳре-шаран ачи чеченла пӗлмесен ӑна ӗҫрен хӑтарассипе хӑратнӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/36508.html

Музыка училищинче ӗҫлеме Экснер чӗннӗ ҫынсен шутӗнче А. Т. Зубановпа Леопольд Рудольфа, Ярослав Гаекпа В. В. Зайц сӗрме купӑсҫӑсене, И.А. Розенберг, Эмиль Гаек, М.П. Домбравский пианистсене палӑртма пулать.

Среди приглашённых Экснером для работы в училище музыкантов можно отметить А. Т. Зубанова и Леопольда Рудольфа, скрипачей Ярослава Гаека и В. В. Зайца, пианистов И. А. Розенберга, Эмиля Гаека, М. П. Домбравского.

Л.В. Собинов ячӗллӗ Сарӑту патшалӑх консерваторийӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B.%D0 ... 0%B9%C4%95

Поста Чукотка ҫыннисен авалхи Въен (кӗмелли) пурӑну вырӑнӗнчен инҫех мар чикӗ пункчӗ тата уес центрӗ пек туса лартнӑ, ҫапах та халӑх йышӗ вӑраххӑн ӳснӗ, хулара ытларах енӗпе уйрӑм ҫынсен тата хысна склачӗсене туса лартнӑ.

Пост был построен недалеко от старинного поселения жителей Чукотки Въен (вход) как пограничный пункт и уездный центр, однако население росло медленно, в городе строились преимущественно частые и казенные склады.

Анадырь историйӗ // Аҫтахар Плотников. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0% ... 0%B9%D3%97

Вӗсем вырӑнтан вырӑна куҫса ҫӳрекен ҫынсен ачисене культурӑллӑ пурӑнма вӗрентеҫҫӗ.

Они приучают детей кочевников к культурной жизни.

Тундрӑри культурӑллӑ ӗҫ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Новая Земля ҫинче Совет пур, вӑл Новая Земля ҫинче пурӑнакан ҫынсен пурӑнӑҫне майлаштарса пырать.

Есть на Новой Земле Совет, который налаживает жизнь ново-земельских поселенцев.

Новая Земля ҫинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Новая Земля ҫине малтан пырса вырнаҫнӑ ҫынсен пурнӑҫӗ йывӑр пулнӑ.

Тяжела была жизнь первых поселенцев Новой Земли.

Новая Земля ҫинче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫӑлтӑрсен чӗлхине ӑнланман ҫынсен куҫне вӗсем чӗмсӗр пек курӑнаҫҫӗ.

Но для всех этих людей звезды — немые.

XXVI // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

— Ҫынсен вара нимскере тӗплӗн пӗлме те вӑхӑчӗ ҫук.

— У людей уже не хватает времени что-либо узнавать.

XXI // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

— Ҫынсен пӑшалсем пур, тата вӗсем сунара ҫӳреҫҫӗ.

— У людей есть ружья, и они ходят на охоту.

XXI // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.

Ҫынсен тымарӗ ҫук, ку вара шутсӑр майлӑ мар япала.

У них нет корней, это очень неудобно.

XVIII // Юрий Артемьев. Сент-Экзюпери Антуан де. Пӗчӗкҫеҫ принц: аллегориллӗ повесть-юмах. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2017. — 64 с.