Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Ҫӗр хӑй тавра ҫавӑрӑннине тата вӑл Хӗвел тавра ҫавӑрӑннине чӑн малтан ученый Николай Коперник кӑтартса панӑ.

Первый ученый, который доказал вращение земли вокруг себя и вокруг солнца, был Николай Коперник.

Чиркӳ наукӑна хирӗҫ пырать // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑл епле ҫавӑрӑннине, ҫӗр чӑмӑрӗ ҫавӑрӑннӑ чухне ун ҫинчи тӗрлӗ вырӑнсем епле куҫнине тӗплӗрех пӑхса тухӑр.

Посмотрим подробнее, как происходит это вращение, как движутся при вращении земного шара разные места па пем.

Полюссемпе экватор // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Эпир ӗнтӗ ҫӗр чӑмӑрӗ пӗрмаях талӑкра хӑй тавра пӗрре ҫавӑрӑннине пӗлетпӗр.

Как мы уже знаем, земной шар постоянно поворачивается вокруг себя один раз в сутки.

Полюссемпе экватор // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫӗр эсир халӗ ҫеҫ паллашнӑ пек епле ҫавӑрӑннине кӑтартса парӑр.

Покажите, как происходит вращение земли, с которым вы только что познакомились.

Кунпа ҫӗр мӗншӗн пулаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Эпир Ҫӗр ҫапла ҫавӑрӑннине туймастпӑр, мӗншӗн тесен пирӗнпе пӗрле пирӗн таврари ҫӗр ҫинче мӗн пурри пурте ҫавӑрӑнать: кил-ҫуртсем те, уйсем те, улӑхсем те.

Мы не замечаем этого вращения земли, потому что вместе с нами вращается все, что находится вокруг нас на земле — дома, поля, луга.

Кунпа ҫӗр мӗншӗн пулаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Ҫипе пӗтӗрӗр те шар ҫурта умӗнче мӗнле ҫавӑрӑннине сӑнӑр.

Закрутите бечевку и наблюдайте, как шарик вращается перед свечкой.

Кунпа ҫӗр мӗншӗн пулаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

— Пӗлесчӗ сирӗн ман килте мӗнле ҫавраҫил ҫавӑрӑннине!

Куҫарса пулӑш

Пушӑ чӳлмек // Геннадий Пласкин. Пласкин Г. А. Ҫавраҫил: Роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1993. — 288 с.

Кӑмпа Федьки, ӗҫ тепӗр майлӑ ҫавӑрӑннине сиссе, самантрах улшӑнчӗ.

Федя Гриб, видя, что ситуация складывается иначе, быстренько откололся.

Ҫирӗм ҫиччӗмӗш сыпӑк // Виссарион Синичкин. Козлов В.Ф. Чул утрав президенчӗ: повесть. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1983 — 224 с.

«Вӑл ӗнтӗ тахҫанах вӑрманта, вӑл хӑвӑр утса ҫавӑрӑннине пӑхса килчӗ те ҫынсем ертсе кайрӗ», — терӗ юлташ.

 — «Он уже давно в лесу. Уж и обклад поверил, сюда прибегал; а теперь повел загонщиков заводить».

Упа тытни // Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. Толстой Л. Н. Упа тытни: Калавсем, халапсем, юптарса каланисем. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1979. — 264 с.

Вӑл хӑйӗн умӗнче пурте пӑтрашнине, ҫавӑрӑннине, хӑйӗн айӗнче ҫӗр сулӑнкалама пуҫланине туйрӗ те ӑнран кайрӗ.

Она почувствовала, что все вращается, кружится под ней, пол колеблется, и неудержимо полетела в пустоту обморока.

II // Леонид Агаков. Василевская В.Л. Асамат кӗперӗ: повесть. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1945. — 200 с.

Ун ӑшӗнче мӗскер ҫавӑрӑннине ҫавӑн чухне тин ӑнланчӗ вӑл.

Только тогда он понял, что происходит в её душе.

Ҫирӗммӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

Ҫӳхе тӗтре карса илнӗ тӳпе айӗнче аэроплан хӑлат пек чалӑшшӑн ҫавӑрӑннине пуҫсене каҫӑртса, куҫсене ал тупанӗсемпе картласа пӑхса тӑчӗҫ.

Задрав головы, приложив к глазам щитки ладоней, долго глядели, как аэроплан в заволоченном пасмурью поднебесье, кренясь, описывает коршунячьи круги.

LIII // Аркадий Малов. Михаил Шолохов. Лӑпкӑ Дон: роман. Виҫҫӗмӗш кӗнеке. Аркадий Малов куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1974. — 438 с.

Пӗринче труба куҫа курӑнман ротӑна йӗркеленсе тӑма хушрӗ, вара Биденко таҫта шӑплӑхра ҫав рота пӗрремӗш, иккӗмӗш тесе шутласа йӗркеленсе тӑнине, икӗ ӗрет пулнине, ҫавӑрӑннине, унтан ҫӗршер ҫирӗп пушмаксемпе пӗр харӑс пусса хӑвӑрт утса кайнине илтрӗ: «Ать-два, ать-два, ать-два… левой, левой!»

Один раз труба приказала выстроиться невидимой роте, и Биденко слышал, как в тишине где-то строилась эта невидимая рота, рассчитываясь на первый-второй, сдваивала ряды, поворачивалась, а потом быстро прошла, враз отбивая шаг сотней крепких башмаков: «Ать-два, ать-два, ать-два… левой, левой!»

27 сыпӑк // Леонид Агаков. Валентин Катаев. Полк ывӑлӗ. Повесть. Леонид Агаков куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948