Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Час-часах унта ҫумӑрсем ҫӑваҫҫӗ, ҫав вӑхӑтрах тинӗс хӗрринче шӑрӑх, типӗ ҫанталӑк тӑрать.

Часто там идут дожди, в то время как на побережье жарко и сухо.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тинӗс хӗрринчи вырӑнта ҫу шӑрӑх та типӗ.

Лето на побережье жаркое и сухое.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тӳсме ҫук шӑрӑх тӑнӑ пирки кӑнтӑрла та, ҫӗрле те канлӗх ҫук.

Нестерпимый зной не давал покоя ни днем, пи ночью.

Туркмен аулӗнче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Чи шӑрӑх вӑхӑтра, пушӑ хирсен зонинчи шывсем ӑшӑхланнӑ чухне е пачах типсе ларнӑ чухне, Аму-Дарьяпа Сыр-Дарья пит тулса каяҫҫӗ.

В самое жаркое время, когда реки в зоне пустынь мелеют или пересыхают, Аму-Дарья и Сыр-Дарья становятся полноводными.

Пушӑ хирсенчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кӑнтӑрла пушӑ хирте шӑрӑх, ҫӗрле — сулхӑн.

Днем в пустыне жарко, ночью — прохладно.

Пушӑ хирсенчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кӑнтӑрла сулхӑнра та 50° таран шӑрӑх пулать.

Жара доходит днем в тени до 50°.

Пушӑ хирсенчи ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тӗвесене ҫеҫ шӑрӑх аптратмасть пулас.

Только верблюды, по-видимому, не страдали от зноя.

Пушӑ хирпе // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӗвел тухсанах шӑрӑх пуҫланса каять.

С восходом солнца становилось жарко.

Пушӑ хирпе // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑрӑм типӗ, шӑрӑх ҫу тӑнӑ пирки тата ӳсентӑрансем сайра ӳснӗ пирки, тӑпрара ҫӗрӗк тӑпри хура тӑпраллӑ ҫеҫен-хирти пекех нумай пухӑнса пыраймасть.

Благодаря продолжительному жаркому сухому лету и редкой растительности в земле не может образоваться так много перегноя, как в черноземных степях.

Типӗ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Анчах ҫуркунне хӑвӑрт иртсе каять те, шӑрӑх та типӗ ҫу пуҫланать.

Но весна быстро сменяется знойным и сухим летом.

Типӗ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Шӑрӑх тӑнӑ пирки ҫӗр типсе ҫурӑла-ҫурӑла каять.

От зноя земля сохнет и трескается.

Типӗ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Час-часах типӗ, шӑрӑх ҫил вӗрет.

Часто дуют сухие и знойные ветры — суховеи.

Типӗ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Йӑлтӑркка чечексем часах тӑкӑнса пӗтрӗҫ, ҫуллахи шӑрӑх кунсем пуҫлансанах, симӗс курӑксем те типсе кайрӗҫ.

Быстро отцвели ее яркие цветы, и первые жаркие летние дни высушили зеленые травы.

Типӗ ҫеҫенхирсенче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫеҫенхирсен хӗвелтухӑҫ енчи пайӗнче тырӑсем шӑрӑх, типӗ ҫил вӗрнипе пӗтнӗ.

В восточной части степей урожаи гибли от суховея.

Уяр ҫанталӑкпа кӗрешесси // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Акӑ ӗнтӗ шӑрӑх иртет.

Но вот жара спадает.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем вырӑнне шӑрӑх уяр ҫанталӑка тата тӑпрара нӳрӗк сахаллине лайӑх тӳсекен курӑксем шӑтса тухаҫҫӗ.

На смену им появляются растения, которые хорошо выносят жаркую сухую погоду и недостаток влаги в почве.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӗвел хытӑ пӗҫертет, шӑрӑх пуҫланать.

Солнце сильно припекает, начинается жара.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӑш-хӑш чух шӑрӑх, типӗ ҫилсем вӗреҫҫӗ.

Иногда дуют суховеи, т. е. жаркие сухие ветры.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирсенче ҫу пит шӑрӑх, вӑрӑм пулать: вӑл 4—5 уйӑх хушши тӑрать.

Лето в черноземных степях бывает очень жаркое и продолжительное: 4—5 месяцев.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫуллахи шӑрӑх кунта ҫӑра симӗс вӑрман ҫынна хӑй патне илӗртет, ӑна сулхӑн сӗнет.

В жаркий летний день густая зелень леса манит к себе, сулит тень и прохладу.

Хутӑш вӑрманта // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.