Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Сергей служит тунӑ ҫар чаҫне хӗвеланӑҫ чиккине ҫирӗплетес тӗллевпе ҫӗршывӑн хӗвелтухӑҫӗнчен хӗвеланӑҫ фронта куҫарнӑ.

Куҫарса пулӑш

Парӑнманскер // Марина Иванова. https://sutasul.ru/articles/nikam-ta-nim ... er-3757134

Гитлер войскисем Литвана, Латвин чылай пысӑк пайне, Белоруссин хӗвеланӑҫӗнчи пайне, Хӗвеланӑҫ Украинӑн пӗр пайне тытса илме пултарчӗҫ.

Гитлеровским войскам удалось захватить Литву, значительную часть Латвии, западную часть Белоруссии, часть Западной Украины.

Оборонӑн государственный комитечӗн председателӗ И. В. Сталин юлташ радио тӑрӑх тухса каланӑ сӑмах // Илемлӗ литература. Илемлӗ литература, 1941, 7-мӗш кӗнеке. — 5–11 с.

Хӗвеланӑҫ императорӗ Хӗвеланӑҫ хуҫи тӗнчене тытса тӑракан пулса тӑрӗ.

Император Запада будет и господином Востока, повелителем мира.

IV сыпӑк // Куҫма Чулкаҫ, Иван Яковлев. Брагин М.Г. Фельдмаршал Кутузов. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1948. — 162 с.

Хӗвеланӑҫ Украинӑна ирӗке кӑларнӑ хыҫҫӑн Маринӑна Хӗвеланӑҫ Украинӑри Халӑх пухӑвне представитель туса суйласа янӑ.

После освобождения Западной Украины Марина была избрана представителем в Народное собрание Западной Украины.

Икӗ операци // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.

1932 ҫулта Марина Хӗвеланӑҫ Украинӑри вӑрттӑн ӗҫлекен ҫамрӑксен коммунистла союзӗн организацине кӗнӗ, тепӗр виҫӗ ҫултан вара — Хӗвеланӑҫ Украинӑри коммунистсен партине кӗнӗ.

В 1932 году Марина вступила в подпольную организацию Коммунистического союза молодежи Западной Украины, а через три года — в Коммунистическую партию Западной Украины.

Икӗ операци // Уйӑп Мишши. Медведев Д.Н. Ровно патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1951. — 246 с.

Тата хушӑри енсем те пур; ҫурҫӗрпе хӗвелтухӑҫ хушшинче — ҫурҫӗр-хӗвелтухӑҫ, ҫурҫӗрпе хӗвеланӑҫ хушшинче — ҫурҫӗр-хӗвеланӑҫ, кӑнтӑрпа хӗвелтухӑҫ хушшинче — кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ, кӑнтӑрпа хӗвеланӑҫ хушшинче — кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ.

Есть еще и промежуточные направления: между севером и востоком — северо-восток, между севером и западом — северо-запад, между югом и востоком — юго-восток, между югом и западом — юго-запад.

Тӗнче енӗсем // Лина Агеносова. Волков А.Л. Ҫӗрпе пӗлӗт: калавсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1961. — 188 с.

1911-мӗш ҫулта Иртыш шывӗн сулахай ҫыранӗ тӑрӑх тӑсӑлакан Алтай тӑвӗсен Калбинск ту хырҫине тӗпчесе вӗреннӗ май эпӗ ҫакна асӑрхарӑм: ҫак ту хырҫи хӗвеланӑҫӗнче те, хӗвелтухӑҫӗнче те Иртыш ҫумӗпе иртет, ҫавӑнпа вӑл тӑршшӗпех пӗр евӗрлӗ пулмалла пек, анчах унӑн хӗвеланӑҫ енчи пайӗ Семипалатинск патӗнче чылай лутра тата питӗ яка, хӗвелтухӑҫ енче вара ҫӳлӗрех те пӗркеленчӗкрех, илемлӗрех.

В 1911 году, исследуя Калбинскую горную гряду Алтайских гор, тянущуюся вдоль левого берега Иртыша, я заметил, что эта горная вершина и на Западе, и на востоке проходит мимо Иртыша и имеет почти одинаковую длину, но западная ее часть у Семипалатинска значительно ниже и очень гладкая, а восточная-выше и морщинистее и красивее.

5. Тусем час-часах ҫӗнӗрен ӳссе лараҫҫӗ // Лина Агеносова. Обручев, В. А. Тусемпе материксем пулса кайни / вырӑсларан Л. В. Агеносова куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 134 с.

Совет Ҫарӗсем Хӗвеланӑҫ Украинӑпа Хӗвеланӑҫ Белоруссие ирӗке кӑларсан, ачасем ҫар ӗҫӗпе тата та ытларах интересленме пуҫларӗҫ.

Когда же советские войска освободили Западную Украину и Западную Белоруссию, у ребят появилась тяга ко всему военному.

Ҫирӗм иккӗмӗш сыпӑк // Михаил Юрьев. Смирнов В.И. Саша Чекалин: повесть. — Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1960. — 340 с.

Пӗлӗтсем ҫине пӑхса Джон кӑнтӑрла хӗвеланӑҫ енчен вӗрекен ҫил ҫурҫӗрпе хӗвеланӑҫ енчен вӗрме тытӑнасса ӗмӗтленчӗ.

Посмотрев на облака, Джон увидел, что ветер, по-видимому, собирается переменить направление с юго-западного на северо-западное.

Пиллӗкмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

Эйре тата Лейхард ҫинчен асӑнса илетӗп, вӗсем Австрали тӑрӑх 1840-1841 ҫулсенче ҫӳренӗ; Шгурт 1845 ҫулта ӑна иккӗмӗш хут ҫитсе курнӑ: Грегори тӑванӗсемпе Гельпиан Хӗвеланӑҫ Австралинче 1846 ҫулта пулнӑ; 1848 ҫулта Геннеди Ҫурҫӗр Австралинчи Виктори шывӗн тӑрӑхӗнче шыравсем туса ирттернӗ; Грегорин 1852 ҫулти, Аустинӑн 1854 ҫулти ҫулҫӳревҫисене шута илӗпӗр; 1855 ҫулта татах Грегори тӑванӗсем килсе континентӑн ҫурҫӗрӗпе хӗвеланӑҫ хушшинчи ҫӗрне 1858 ҫулччен тӗпчесе ҫӳренӗ; Бебедже Торрес кӳллинчен пуҫласа Эйра кӳллине ҫитнӗ, юлашкинчен, Австралин летопиҫӗсенче чапа тухнӑ Стюарт, нимрен хӑрамасӑр, континента виҫӗ хутчен каҫнӑ.

Упомяну об Эйре и Лейхарде, которые странствовали по Австралии в 1840 и 1841 годах; о Штурте, вторично посетившем её в 1845 году; о братьях Грегори и Гельпмане, путешествовавших по Западной Австралии в 1846 году; о Кеннеди, исследователе реки Виктории в Северной Австралии в 1848 году; о путешествии Грегори в 1852 году, Аустина в 1854 году; снова братьев Грегори с 1855 по 1858 год — они обследовали северо-запад континента; о Бебедже, прошедшем от озера Торреса до озера Эйра, и, наконец, о прославленном в австралийских летописях Стюарте, трижды отважно пересекшем континент.

Тӑваттӑмӗш сыпӑк // Иван Митта. Жюль Верн. Грант капитан ачисем: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 36 с. — 500 с.

— Гитлер ҫарӗсем Литва ҫӗрне, Латвин чылай пайне, Белоруссин хӗвеланӑҫ пайне тата Хӗвеланӑҫ Украинӑн пӗр пайне ярса илчӗҫ.

— Гитлеровским войскам удалось захватить Литву, значительную часть Латвии, западную часть Белоруссии, часть Западной Украины.

8 сыпӑк // Митта Ваҫлейӗ. Лев Кассиль. Аслӑ хирӗҫтӑру. Митта Ваҫлейӗ куҫарнӑ. Шупашкар: Чӑвашгосиздат, 1950

Ҫакӑн хыҫҫӑн вӗсем Кейп-Код кӳлмекӗ урлӑ ишсе каҫнӑ та унти хӗвеланӑҫ енче Плимут колонийӗ вырнаҫнӑ вырӑна — халӗ Плимут вырнаҫнӑ ҫӗре — ҫитнӗ.

После этого они пересекли залив Кейп-Код и прибыли к месту расположения Плимутской колонии на западной стороне залива — туда, где сейчас находится Плимут.

Кейп-Код (кӳлмек) // Светлана Трофимова. https://cv.ruwiki.ru/wiki/%D0%9A%D0%B5%D ... %B5%D0%BA)

Чӑваш ялӗсем халӗ Самар облаҫӗн хӗвеланӑҫ районӗсенче вырнаҫнӑ.

Куҫарса пулӑш

Самар Кукри чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Ахӑртнех, хӗвеланӑҫ енчи чӑвашсем ку курӑмлӑ капӑра пушкӑртсенчен йышӑннӑ-тӑр.

Куҫарса пулӑш

Уралҫум чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Пушкӑртра пурӑнакан анатри чӑвашсен вӑл виҫ кӗтеслӗ, хӗвеланӑҫ енчерех ⎼ тӳр кӗтеслӗ, анат енчисен эрешӗ манерлӗ.

Куҫарса пулӑш

Уралҫум чӑвашӗсен тумӗ // Геннадий Дегтярёв. Чӑваш тумӗ аваллӑхран паянлӑха = Чувашский костюм от древности до современности = The Chuvash costume from ancient to modern times / В. В. Николаев, Г. Н. Иванов - Орков, В. П. Иванов ; Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ. — Мускав ; Шупашкар ; Ӑремпур : Историпе культурологи тӗпчевӗсен К. В. Иванов ячӗллӗ фончӗ, 2002. — 400 с.

Яланхи пекех, хӗвеланӑҫ ҫыранӗнче ҫулсерен 150 яхӑн йӑрӑмлӑ пӗчӗк кит тата 10 финвал тытаҫҫӗ, хӗвелтухӑҫ енче — 10 яхӑн йӑрӑмлӑ пӗчӗк кит .

Как правило, на западном побережье ежегодно добывается около 150 малых полосатиков и 10 финвалов, а на восточном — около 10 малых полосатиков.

Кит тытас ӗҫ // Владимир Андреев. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 4%95%C3%A7

Халӑх нумай пурӑнакан хӗвеланӑҫ ҫыранӗнче китӑн 90% тытӑнать.

На гораздо более населённом западном побережье добывается около 90 % китов.

Кит тытас ӗҫ // Владимир Андреев. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 4%95%C3%A7

МКК Гренландин хӗвеланӑҫ тата хӗвелтухӑҫ ҫыранӗсенче икӗ тӗрлӗ популяци пурӑнакан районсем тесе шутлать, кашнин валли уйрӑм квотӑсем уйӑрать.

МКК считает западное и восточное побережье Гренландии районами обитания двух различных популяций, и выделяет отдельные квоты для каждого.

Кит тытас ӗҫ // Владимир Андреев. https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0% ... 4%95%C3%A7

Ҫӗлӗкне хывса хул хушшине хӗстерчӗ, пӗрре — хӗвелтухӑҫ, тепре хӗвеланӑҫ еннелле пуҫ тайса сӑхсӑхрӗ.

Куҫарса пулӑш

II // Никифор Мранька. Мранька Н.Ф. Ӗмӗр сакки сарлака. Роман. 2-мӗш том. Виҫҫӗмӗш кӑларӑм. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1989. — 592 с.

Каҫа хирӗҫ тӑратӑп пӗччен, Майӗпен хуралать хӗвеланӑҫ.

Куҫарса пулӑш

Хура пӗлӗт йӗрет куҫҫульпе // Михаил Мерчен. Чӑваш литературин антологийӗ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 2003. [Т. 2]: Поэзи. — 2013. — 598 с. — 347 с.