Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Вӑл ҫекӗл пек йӗпесемпе йывӑҫран ҫаклана-ҫаклана тӑррине ҫитех хӑпарса каять те пӗтӗм йывӑҫа хӑйӗн тӗксӗм-симӗс тӗслӗ хытӑ ҫулҫисемпе витсе лартать.

С помощью особых прицепок плющ взбирается на вершины деревьев и сплошь покрывает их своими жесткими темнозелеными листьями.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Унта-кунтах хир чӑххисем кӗтӗвӗ-кӗтӗвӗпе ҫӳлелле вӗҫе-вӗҫе хӑпарса каяҫҫӗ.

То тут, то там вспархивают стаи куропаток.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тем пысӑкӗш ледокол пӑр уйӗ ҫинелле хӑпарса каять те, ӑна пусса, пӑра аркатса тӑкать.

Громадный ледокол всей тяжестью налезает на ледяное поле, он давит его и раскалывает ледяную массу.

Ледокол Ҫурҫӗрти Пӑрлӑ океан тинӗсӗсем тӑрӑх ҫӳрени // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӗсем ҫӳллӗ пӑр тӑрне хӑпарса кайнӑ.

Поднялись на гребень высокой льдины.

Эскимоссем кайӑка ҫӳрени // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Арҫынсем ҫинҫе пальмӑсем ҫине хӑпарса, ылттӑнла курӑнакан пулса ҫитнӗ финиксене татса ҫӳлтен пӑраха-пӑраха пачӗҫ.

Мужчины взбирались по тонким стволам пальм и сбрасывали нам сверху спелые золотистые финики.

Пушхирте // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Часах тусан каплана-каплана ҫӳлелле ҫӗкленсе хӑпарса кайрӗ те хӗвеле хупласа хучӗ.

Скоро целые клубы пыли поднялись в воздухе и закрыли солнце.

Пушхирте // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Анчах кӑнтӑрла тӗлнелле хӗвел ҫӳллӗрен ҫӳле хӑпарса пырать те, унӑн пайӑркисем вара хытӑран хытӑ хӗрте пуҫлаҫҫӗ.

Но к полудню солнце поднимается все выше и выше, и лучи его греют все сильнее и сильнее.

Ҫӗр чӑмӑрӗ ҫинчи ӑшӑ тӑрӑхӗсем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пире Хӗвел тухса, пӗлӗт тӑрӑх хӑпарса каллех аннӑн туйӑнать.

Наоборот, нам кажется, что солнце восходит, поднимается на небе и снова заходит.

Кунпа ҫӗр мӗншӗн пулаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Унӑн темиҫе рет ҫаврашка чӳречелле, хуп-хура аякки пристаньрен ҫӳлелле хӑпарса тӑрать.

Высоко над пристанью поднимается его черный борт с несколькими рядами круглых окошек.

Европӑран Америкӑна // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Нумай ҫӗрте тӳремлӗх хӗррипе тусем чул хӳмесем пек ҫӳлелле катмарӑн хӑпарса тӑраҫҫӗ.

Во многих местах по окраинам равнины высокими стенами поднимаются каменные громады гор.

ССР Союзӗн ҫӗр ҫийӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑл пӗрре хум тӑрне хӑпарса каять, тепре аяла чӑмать те ҫӳҫентерсе ярать.

Он то взбирался на гребень волн, то так глубоко нырял, что дух захватывало.

Тинӗс // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Эпӗ тинӗселле тухса тӑракан пысӑк чул ҫине хӑпарса тӑтӑм.

Я взобрался на большой камень, выступавший в море.

Тинӗс // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Анчах хӑшпӗр чухне ҫӗр ҫийӗ таврари шайран 200 метртан ытларах та хӑпарса тӑрать.

Но бывает, что повышения поднимаются более 200 метров над окружающей поверхностью.

Ҫӗр ҫийӗн тӗрлӗ формисем // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Акӑ эпир, юлашки вӑя хурса, ту тӑррине хӑпарса ҫитрӗмӗр.

Еще последнее усилие — и мы на вершине.

Ту ҫине хӑпарни // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӑл ирхине тухать те майӗпе ҫӳлелле хӑпарма тытӑнать; кӑнтӑрла тӗлӗнче чи ҫӳле хӑпарса ҫитет, кӑнтӑрла иртсен анма пуҫлать.

Оно появляется утром, постепенно поднимается все выше и выше; в полдень достигает наибольшей высоты, а затем начинает опускаться.

Ҫынсен енсене хӗвел тӑрӑх тупма мӗнле вӗренсе ҫитнӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вӗсем тӗмеске ҫине хӑпарса кайрӗҫ.

Они взошли на бугор.

Эпир мӗн пирки аташса кайрӑмӑр // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Пысӑках мар вестибюль, чул урай, сарлака мрамор пусма ҫӳлелле хӑпарса каять.

Куҫарса пулӑш

15. Эпӗ нимӗн те манмастӑп // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

Таҫта ҫӳлти этажсенче лифт чӑнкӑртаткаларӗ, анчах Завьялов вӑл анса ҫитессе кӗтсе тӑмарӗ, пусма тӑрӑх ҫӳлелле хӑпарса кайрӗ.

Куҫарса пулӑш

14. Акӑ вӑл урам… // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

Чӑн та, вӑл ҫӗрӗпех ҫывӑрса каяймарӗ, вӑрахчен вакун коридорӗнче тӑчӗ, унтан купене таврӑнчӗ те, ҫӳлти сентре ҫине хӑпарса, проводница поезд Ленинград патне ҫывхарни ҫинчен пӗлтерсе алӑкран шаккиччен те ҫывӑраймарӗ.

Куҫарса пулӑш

14. Акӑ вӑл урам… // Леонид Агаков. Чаковский А. Б. Инҫетри ҫӑлтӑр ҫути: повесть / А. Б. Чаковский ; вырӑсларан Леонид Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1966. — 275 с.

Вӗсем пӳрт тӑррине хӑпарса кайрӗҫ те кӗмсӗртеттерме, ишме тытӑнчӗҫ.

Куҫарса пулӑш

Роман авторӗ ҫинчен // Чӑваш кӗнеке издательстви. Алендей, Василий. Курӑксене тайса ҫил вӗрет: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР кӗнеке издательстви, 1969. — 254 с. — 252–254 с.