Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Ҫумӑрччен тарса пытаннӑ кӑткӑ хуралӗсем, салтак ҫӗлӗкӗ пек мӑкӑрӑлса ларакан йӑвисем ҫине пӗрерӗн-икшерӗн тухса, унталла-кунталла пӑхкаларӗҫ те, тӗмескесем ҫӗнӗрен чӗрӗлсе кӗшӗлтетме пуҫларӗҫ.

Куҫарса пулӑш

Яла ҫӗнӗ ҫынсем килсен // Алексей Афанасьев. А. А. Афанасьев. Юманлӑх ҫулҫӑ тӑкмарӗ: роман. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1982. — 288 с.

Ваҫиле ҫӗкленчӗ, куҫӗсемпе таврара тем шырарӗ, анчах та ҫеҫенхир те, тӗмескесем те курӑнмаҫҫӗ, пушӑ стенасем анчах сивлеккӗн шӑпланнӑ.

Куҫарса пулӑш

Чӑтӑмлӑхӑн та вӗҫӗ пур // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

Ваҫиле тӗмескесем хушшипе чупкалать, ӳкет те тӑрать, каллех те каллех пӗрин, теприн патне пӗшкӗнет — ҫӗр ун ҫине тӗксӗм сивӗпе сывлать.

Куҫарса пулӑш

Чӑтӑмлӑхӑн та вӗҫӗ пур // Николай Сорокин. Сорокин Н.М. Тӑлӑх арӑм минтерӗ. Савнисен романӗ. – Шупашкар: «Ҫӗнӗ Вӑхӑт», 2019. – 216 с.

Тӗмескесем ҫинче морошка чечекӗсем шурӑ ҫӑлтӑрсем пек йӑлтӑртатаҫҫӗ, шыв хӗрринче незабудка чечексем кӑваккӑн курӑнса лараҫҫӗ.

По кочкам, как белые звездочки, сверкают цветы морошки, у самой воды густо синеют незабудки.

Ненецсем епле пурӑнаҫҫӗ // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тӗмескесем тӑрӑх вӑл малалла сыхланса утса пырать, кӑшкӑрать, анчах хирӗҫ никам та чӗнмест.

Осторожно пробирается она вперед по кочкам, кричит, но ответа нет.

Шурлӑх // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тӗмескесем ҫинче хӗрсем урисене салтрӗҫ.

На кочках девушки разулись.

Шурлӑх // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Тӗмескесем ҫинче вӗт ҫулҫӑллӑ хурӑнсем, лутрашка хӑвасем.

На кочках — кустики березки с мелкими листьями, низкорослая ива.

Шурлӑх // Никифор Ваҫанкка. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 132 с.

Вунӑ команда ултшарӑн уйрӑлса этапсем иртнӗ: «Шурлӑх урлӑ тӗмескесем тӑрӑх каҫасси», «Параллельлӗ карлӑксем», «Канат тӑрӑх анасси», «Канат тӑрӑх хӑпарасси».

Десять команд по шесть человек проходили этапы: «Преодоление болота по кочкам», «Параллельные перила», «Спуск по канату», «Подъем по канату».

Пишпӳлек студенчӗсем валли Туризм слечӗ ирттернӗ // Ҫутӑ ҫул. https://sutasul.ru/articles/sport/2023-0 ... rn-3449969

Малалла мӗн тумаллине ҫапла, ҫеҫке ҫине пӑха-пӑха, каларӗ те ӑна кӑкӑр умӗнчи кӗсйине чикрӗ, тӗмескесем, тымарсем, хуҫӑлса ӳкнӗ йывӑҫсем ҫине пуса-пуса, ҫӳҫелӗх ӑшнелле утрӗ.

Куҫарса пулӑш

VII // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 254–305 с.

Пурин те гимнастеркисем шӑтса-ҫурӑлса пӗтнӗ, пичӗсем ӗнсе-хуралса кайнӑ, пурин те куҫӗсемпе шӑлӗсем илемсӗр шуррӑн, тискер шуррӑн курӑнаҫҫӗ, пурте йывӑррӑн сывласа, енчен енне сулланса тӑраҫҫӗ (йӑванса кайӗччӗҫ, тӑсӑлса выртӗччӗҫ, анчах ура айӗнче — шыв, кӑвак-симӗс мӑкпа витӗннӗ тӗмескесем, ӳксе ҫӗрнӗ йывӑҫсем тата — хура-симӗс шыв).

Куҫарса пулӑш

VII // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 254–305 с.

— Антарас ҫук! — тапчам кӗлеткеллӗ пулсан та, тӗмескесем ҫийӗн ҫӑмӑллӑн сике-сике, арматурӑпа хӑма куписем тавра ҫаврӑна-ҫаврӑна каялла чупрӗ Макки…

Куҫарса пулӑш

XIII // Лаврентий Таллеров. Таллеров Л.В. Сӑпка юрри: повеҫсем, калавсем тата очерксем. Чӑваш кӗнеке издательстви. Шупашкар, 1979 ҫ. — 400 с. — 94–253 с.

Ку тӗлте нумай та пулмасть-ха тапӑнма тытӑннӑ тӑшман ҫарне чарса лартнӑ пулас, пуҫтарман кӗлтесем пек курӑнакан тӗмескесем ҫынсемпе лаша виллисем пулчӗҫ.

Здесь, очевидно, только что остановили французов, попытавшихся пойти в наступление.

V // Хветӗр Уяр. Уяр Ф. Е. Шурча таврашӗнче. 2 кӗнекеллӗ роман. 2-мӗш кӗнеке. Таркӑн. Шупашкар: Чӑваш кӗнеке изд-ви, 1994. — 398 с.

Ку юрра юрланӑ ҫӗре юнашарти тӗмескесем ҫинчен те ҫынсем пыра-пыра тӑчӗҫ.

Куҫарса пулӑш

1 // Петр Осипов. Осипов, П. Н. Элкей таврашӗ:роман. 1-мӗш кӗнеке; [И. Иванов умсӑмахӗ; Г. Хлебников хыҫсӑмахӗ]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1973. — 463 с. — 15–458 с.

Курӑк палӑрмаллах сайралчӗ, типӗ тӗмсемпе витӗннӗ салху, пӑчӑ пуш хир тӳремлӗхе куҫса пыни уҫӑмлӑнах сисӗнет; сӑрӑ чуллӑ тӗмескесем, тип варсемпе хушӑксем ытларах та ытларах, — вӗсенчен нӳрлӗхпе ҫӗр шӑрши кӗрет; пӗччен йывӑҫсем хуралҫӑ евӗрлӗ; тӗпӗсемпе-аркисемпе ҫӗр-ҫӗр хӑлаҫа тӑсӑла-тӑсӑла тӑвалла улӑхнӑ чухне сӑртсем пире утсене туртса чарма хистеҫҫӗ.

Трава заметно редела, переходя в унылую, душную степную равнину, поросшую высохшим кустарником; все чаще попадались серые каменистые бугры, овраги и трещины; от них пахло сыростью и землей; одинокие деревья имели сторожевой вид; холмы, растягиваясь подножиями в сотни сажен, вынуждали нас при подъеме сдерживать лошадей.

V. Бигӑн ту ҫул // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 385–426 с.

Тӳлек шывра хура акӑшсем, кайӑк кӑвакалсем ишсе ҫӳреҫҫӗ; тӗмескесем ҫинче самӑр ҫӑварлӑ, пысӑк пӗсехеллӗ капмар чӗр чунсем — пеликансем — тӑраҫҫӗ, — вӑрӑм аркӑллӑ шурӑ факелҫӑсене тӗлӗнмеллерех аса илтереҫҫӗ; ӑшӑх ҫӗрте шупка кӗрен ибиссем кумаҫҫӗ; цапльӑсем ҫари-ҫари кӑшкӑрашаҫҫӗ.

В спокойной воде плавали черные лебеди, утки; на кочках стояли великаны — огромные, толстоклювые и зобатые создания, так странно напоминающие белых факельщиков, с их длинными фалдами; по отмелям сновали розовые ибисы, резко кричали цапли.

VIII. Цаупере чура // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 165–317 с.

Лашасем тата тарӑнрах путса пыма пуҫларӗҫ, мӑклӑ тӗмескесем шывпа витӗннӗ ҫаран ҫинче унта-кунта хуралса тухса тӑраҫҫӗ.

Глубже вязли лошади; мшистые кочки почерневшими островками кое-где высовывались из залитого водой луга.

ХIII сыпӑк // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Гайдар А.П. Шкул: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 166 с.

— Асту, — терӗм Федькӑна, — ҫакӑнта ҫул пӑрансанах халех салтаксене пытарнӑ тӗмескесем пуҫланса каяҫҫӗ.

— Смотри, — сказал я Федьке, — сейчас за поворотом начнутся солдатские могилы.

IV сыпӑк // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Гайдар А.П. Шкул: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 166 с.

Каллех тӗмескесем хыҫӗнче, аякра, юланутсем курӑнаҫҫӗ.

Опять вдали между холмами показались всадники.

5 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.

Приказа пурнӑҫласа, Ворошилов нимӗҫсене Сватово сали ҫумӗнчи тӗмескесем ҫинче ларакан ҫиларманӗсем патӗнчен хутерсе ячӗ, вӗсен батареине чарса лартрӗ, анчах конница пулман пирки, боецсем каялла таракан пушкӑсем хыҫҫӑн ҫурранах нумайччен хӑваларӗҫ.

Исполняя приказ, Ворошилов выбил немцев с ветряных мельниц на буграх у села близ Сватова, сбил их батарею, и, так как конницы у него не было, бойцы долго гнались, пешие, за вскачь уходившими пушками.

2 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.

Дон хӗррипе тӑсӑлса выртакан, унтан тӗмескесем ҫийӗпе вашмӑккӑн анакан ҫул тӑрӑх, сулахай енче — чугунҫулӑн пысӑк кӗперне, сылтӑмра — Рычков хуторне тата Чир станцине хыҫа хӑварсан, Пятиизбянски станцӑран хӑрах ут кӳлнӗ урапа хуллен иртсе пырать.

Из станицы Пятиизбянской, по дороге, что идет над Доном, потом спускается с бугров, оставляя влево большой железнодорожный мост, а справа — хутор Рычков и дальше — станцию Чир, — шагом ехала телега об одну конь.

10 // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Толстой, А.Н. Ҫӑкӑр: Царицына оборонӑлани: повесть. — Шупашкар: ЧАССР государство издательстви, 1941. — 244 с.