Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Тусем пӗрин ҫумӗн тепри лара-лара пырса ту хырҫисем тӑваҫҫӗ.

Одна за другой тянутся горы, образуя горные хребты.

9. Тусем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Батуми вӑл — промышленноҫлӑ центр тата паха йышши тропикҫум ӳсен-тӑранӗсене лартса ӳстерекен центр та пулса тарать: унта чей, апельсин, мандарин, лимон тата техникӑра кирлӗ ӳсентӑрансем нумай лартса тӑваҫҫӗ.

Батуми — промышленный центр и центр выращивания ценных подтропических растений: чая, апельсинов, мандаринов, лимонов и многих технических растений.

Батуми // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Колхозсемпе совхозсем чей лартса тӑваҫҫӗ.

Чай производят в колхозах и совхозах.

Чей плантацийӗнче // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫӗнӗ санаторисем, сывалмалли ҫуртсем тӑваҫҫӗ.

Строятся новые санатории и лечебницы.

Кавказӑн Хура тинӗс хӗрринчи хуҫалӑх тата халӑх пурӑнӑҫӗ мӗнле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсем культурӑллӑ паха ӳсентӑрансем лартса ӳстереҫҫӗ: чей, лимон, апельсин, мандарин тата техникӑра кирлӗ ӳсентӑрансем, эмел тунӑ ҫӗре каякан ӳсентӑрансем лартса тӑваҫҫӗ.

Где выращивают ценные культурные растения: чай, лимоны, апельсины, мандарины, разные технические и лекарственные растения.

Кавказӑн Хура тинӗс хӗрринчи хуҫалӑх тата халӑх пурӑнӑҫӗ мӗнле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Тата тепӗр пайӗнчен эрех тӑваҫҫӗ.

Часть переработают на вино.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Колхозсемпе совхозсем нумайӑшӗ нимӗнрен ытла иҫӗм ҫырли тӑваҫҫӗ.

Многие колхозы и совхозы занимаются главным образом разведением винограда.

Крымӑн кӑнтӑрти хӗрринчи иҫӗм ҫырли пахчисем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пушӑ хирте пысӑк ҫӗр лаптӑкӗсем ҫинче выльӑха ҫитермелли курӑксем акса тӑваҫҫӗ.

Большие участки в пустыне засеваются кормовыми травами.

Пушӑ хирсен зонинче хуҫалӑх епле аталанать тата халӑх пурӑнӑҫӗ мӗнле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Сурӑхсем ӗрчетсе вырӑнтан вырӑна куҫса ҫӳрекенсем те колхозсене пӗрлешеҫҫӗ, сурӑх ӗрчетекен пысӑк совхозсем тӑваҫҫӗ.

Объединяются в колхозы и кочевники-овцеводы, создаются большие овцеводческие совхозы.

Пушӑ хирсен зонинче хуҫалӑх епле аталанать тата халӑх пурӑнӑҫӗ мӗнле лайӑхланса пырать // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Водопровод, канализаци тӑваҫҫӗ, мунчасем лартаҫҫӗ.

Проводятся водопровод и канализация, устраиваются бани.

Ӗлӗкхипе хальхи Донбасс // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Насос станцийӗсем тӑваҫҫӗ, вӗсем Атӑл шывне уҫласа хӑпартаҫҫӗ.

Строят насосные станции, которые качают воду из Волги.

Уяр ҫанталӑкпа кӗрешесси // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Акӑ ҫеҫенхирти юханшывсем урлӑ плотинӑсем тӑваҫҫӗ, ҫурхи шывсене тата ҫумӑр шывӗсене тытса пухаҫҫӗ.

И вот строят поперек степных речек плотины, задерживают и накапливают весенние, а также дождевые воды.

Уяр ҫанталӑкпа кӗрешесси // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Уй-хирсене хӗлле ытларах юр хывтӑр тесе, тӗрлӗ ӗҫсем тӑваҫҫӗ.

Проводятся различные меры для накопления на полях снега.

Уяр ҫанталӑкпа кӗрешесси // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирсенче пуринчен ытла акӑ ҫак ялхуҫалӑх культурисене акса тӑваҫҫӗ: тулӑ, кукуруза, сахӑр кӑшманӗ, хӗвелҫаврӑнӑш, табак, ҫӗрмамӑк.

Вот главнейшие сельскохозяйственные культуры черноземных степей: пшеница, кукуруза, свекла, подсолнух, табак, хлопок.

Хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирти ялхуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсене тӑмран тӑваҫҫӗ.

Их строят из глины.

Вӑрманлӑ ҫеҫенхирпе хура тӑпраллӑ ҫеҫенхирте пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ӗлӗк ҫӳреме май пулман вырӑнсем витӗр шоссе ҫулӗсем тӑваҫҫӗ, электричествӑпа ҫӳрекен поездсем часах чупма пуҫлӗҫ.

Через непроходимые ранее леса идут шоссейные дороги, бегут электрические поезда.

Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Темӗн чухлӗ фабрикӑсемпе заводсенче хӑма, фанера, хут тӑваҫҫӗ; йывӑҫ пӑрахӑҫӗсенчен — уксус, спирт туса кӑлараҫҫӗ.

На многочисленных фабриках и заводах изготовляются доски., фанера, бумага; из древесных отбросов —уксус, спирт.

Сталин ячӗпе тӑракан Шурӑ тинӗс — Балтика каналӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫавӑн пек ҫулсене те халӗ тӑваҫҫӗ.

И такие дороги строятся.

Тайгари ҫулйӗрсем // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Кунта темиҫе пысӑк завод, вӗсем ҫак вырӑнти чӗртаварсенчен ҫӗре ҫӗнетмелли удобренисем тӑваҫҫӗ.

Это несколько больших заводов, вырабатывающих из местного сырья разнообразные удобрения.

Березники // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Нумай вырӑнсенче кайӑкҫӑсен колхозӗсем тӑваҫҫӗ.

Созданы во многих местах охотничьи колхозы.

Кайӑк тир хуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.