Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Пур ҫӗрте те йӑлкӑшу, анлӑх, ирӗклӗх, савӑнаҫлӑ ешӗл ҫаран, чечен те уҫӑ кӑвак пӗлӗт курӑнса тӑнӑ; шывӑн лӑпкӑ юхӑмӗнче хӑйне хӑй тытма пӗлекен хӑватлӑ вӑй тупӑннӑ, пӗлӗтре тараватлӑ хӗвел — май уйӑхӗн хӗвеле йӑлтӑранӑ, пӗтӗм сывлӑшра лӑсӑллӑ йывӑҫсен тата ҫӗнӗ ҫулҫӑсен шӑрши кӗнӗ.

Всюду блеск, простор и свобода, весело зелены луга, ласково ясно голубое небо; в спокойном движении воды чуется сдержанная сила, в небе над нею сияет щедрое солнце мая, воздух напоен сладким запахом хвойных деревьев и свежей листвы.

II // Митта Ваҫлейӗ. Горький М. Фома Гордеев: роман. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 288 с.

Аякран хуп-хура темӗн пысӑкӑш пӗлӗт шуса килет, пӗлӗтӗн хӗррисем шурӑ та ҫӑмламас.

Надвигалась черная-пречерная туча с косматыми белыми клочьями по краям.

6 // Леонид Агаков. Жарков Л.М. Хастар тусӑм ҫинчен ҫырнӑ повесть. Вырӑсларан Л. Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 300 с.

Пӗлӗт ҫине тарма юрамасть — пӗлӗт ҫинче тытӑнса тӑраймасть вӑл, шыва пытарма юрамасть — путать.

На небо нельзя — не удержится он на облаках; в воду тоже нельзя — потонет.

2 // Леонид Агаков. Жарков Л.М. Хастар тусӑм ҫинчен ҫырнӑ повесть. Вырӑсларан Л. Агаков куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1957. — 300 с.

Тӗттӗм кӑвак пӗлӗт шупкалчӗ, тӗк пек ҫемҫе пӗлӗтсемпе витӗнчӗ.

Темно-синее небо посерело, подернулось нежными перистыми облачками.

Тӑватӑ кун // Ярукка Сантри. Гаршин В.М. Тӑватӑ кун: калав. — Шупашкар: Республикӑри чӑваш кӗнеки кӑларакан уйрӑм, 1924. — 38 с.

Хӗвеланӑҫӗ енчен, ҫӗрпе пӗлӗт пӗрлешнӗ тӗлтен, тӗксӗм пӗлӗт шуса килет.

С запада, от горизонта, ползет угрюмая туча.

Ҫирӗп пул, Константин! // Николай Евстафьев. Дубов Н.И. Юханшыв ҫинчи ҫутӑсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 144 с.

Пуҫне ҫӗклесен, инҫетре, малта, ҫӗрпе пӗлӗт пӗрлешнӗ тӗлтех, хӗвел тухнӑ чухнехи пӗлӗтсем евӗрлӗ хӗрлӗрех тӗтӗм ҫӗкленнине курчӗ вӑл.

А когда он поднимает голову, далеко впереди, у самого горизонта, клубится розовый дым, словно облака на рассвете.

«Ашхабад» // Николай Евстафьев. Дубов Н.И. Юханшыв ҫинчи ҫутӑсем: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1954. — 144 с.

Тем пысӑкӑш кайӑкӑн сарӑлса тӑракан ҫуначӗ пек пӗлӗт пӗтӗмпех шурӑ пӗлӗт татӑккисенчен тӑрать.

Небо, точно пышное крыло огромной птицы, всё в белых перьях облаков.

XVI. // Феодосия Ишетер. Горький М. Ҫынсем патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 256 с.

Таврара ҫав тери шӑп, лӑпкӑ, пучахсен шӑрчӗсем те хускалмаҫҫӗ, анчах инҫетри тырӑсем хумханса пӗлӗтелле хӑпарса кайнӑ пек туйӑнать, кӑвакрах сывлӑшпа пӗрлешсе темле ирӗлсе каяҫҫӗ, ҫавӑнпа та тулӑ хӑш тӗлте пӗтсе пӗлӗт хӑш тӗлте пуҫланнине те уйӑрса илме ҫук.

Тишина такая, что даже ости колосьев не шевелятся, но вдали хлеба, казалось, волнами уходят в небо, сливаясь с синевой, тают, исчезая в дрожащем мареве, и никак не поймешь, где кончается пшеница и где начинается небо.

Балалайкӑллӑ Йӑкӑнат // Леонид Агаков. Троепольский, Г. Н. (1905-1995). Вунҫиччӗмӗш Прохор тата ыттисем: (агроном ҫырса пынисем). [Л. Я. Агаков куҫарнӑ]. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 132 с. — 84–108 с.

Анчах эпӗ чиркӗве пит сивӗ чухне ҫеҫ, е хула тӑрӑх ҫил-тӑман ашкӑнса ҫӳренӗ чухне ҫеҫ ҫӳреттӗм, ун чух пӗлӗт шӑнса ларнӑ пек, ҫилӗ ӑна тусан пек вӗҫтерсе юр пӗлӗчӗсем туса хунӑ пек, ҫӗрӗ те кӗртсем айӗнче шӑнса ларса, нихҫан та ӗнтӗ чӗрӗлсе каяс ҫук пек туйӑнать.

Но я ходил в церковь только в большие морозы или когда вьюга бешено металась по городу, когда кажется, что небо замёрзло, а ветер распылил его в облака снега, и земля, тоже замерзая под сугробами, никогда уже не воскреснет, не оживёт.

IV. // Феодосия Ишетер. Горький М. Ҫынсем патӗнче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 256 с.

Хӑш чухне тӳпе тӑрӑх пӗчӗк шурӑ пӗлӗт татӑкӗ шӑва-шӑва иртет; каҫпа ҫав пӗлӗт хӗрелет те инҫетелле, хӗвеланӑҫнелле ҫывӑрма каять.

По небу порою проносились в вышине маленькие светлые тучки; к вечеру они краснели и укладывались спать где-то на западе.

I // Л. Борисова. Сенкевич Генрик. Ҫӑкӑр шыраса: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1953. — 62 с.

Сулхӑн, халӗ те хӗвел ҫути лекмен Карпат тӑвӗсем ҫинче пӗр-пӗччен пӗлӗт татӑкӗ, пысӑк пӗлӗтрен уйрӑлса юлнӑскер шуса ҫӳрет.

В прохладных, еще тенистых Карпатах кочевало одинокое облако — остаток большой тучи.

5 // Василий Алентей. Авдеенко А.С. Тисса хӗрринче: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1956. — 196 с.

Хӑш пӗлӗт ӑҫталла каяссине Карл Иваныч яланах пӗлсе тӑрать; вӑл: ку пӗлӗт Масловка еннелле каять, ҫумӑр пулмасть, ҫанталӑк питӗ лайӑх тӑмалла, тесе пӗлтерчӗ.

Карл Иваныч всегда знал, куда какая туча пойдет; он объявил, что эта туча пойдет к Масловке, что дождя не будет и погода будет превосходная.

VI сыпӑк // Иван Тенюшев. Толстой Л.Н. Ача чухнехи тата ҫамрӑклӑхпа яш ӗмӗр: повеҫсем; И. Тенюшев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1955. — 288 с.

Эпӗр пӗлӗт тӑрӑх маларан малалла вӗҫтерсе пыратпӑр — малта хӗвел, хыҫалта уйӑх, ура айӗнче ҫӑлтӑрсем, ҫиҫӗм, пӗлӗтсем.

Мы несемся по небу все дальше и дальше — впереди солнце, позади Луна, под ногами звезды, молнии, облака.

Виҫӗ сунарҫӑ // Михаил Андреев. Казах юмахӗсем: юмахсем. — Шупашкар: Чӑвашсен государство издательстви, 1938. — 60 с. — 40–44 с.

— Ҫак халата тӑхӑнса пӗр тӳмине тӳмелесен, — тенӗ ҫав ҫын, — ҫӗр ҫинчен пӗр аршӑн ҫӳлӗш ҫӗкленетӗн, икӗ тӳмине тӳмелесен — ҫур пӗлӗте ҫити вӗҫсе хӑпаратӑн, виҫҫӗшне тӳмелесен — ӗмӗрлӗхех пӗлӗт ҫине вӗҫсе каятӑн.

— Если надеть его и застегнуть на одну пуговицу, — сказал человек, — то поднимешься на один аршин от земли; на две пуговицы — до полунеба улетишь; на три — совсем на небо улетишь.

Пӗлетпӗр! // Чӑвашсен патшалӑх издательстви. Гарин-Михайловский Н.Г. Корея юмахӗсем: юмахсем. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 32 с. — 10–12 с.

Ывӑннӑ Мэнгылю пӗлӗт хупласа илнӗ тӳпе ҫинелле пӑхрӗ те унпа килӗшрӗ: — Юр пӗлӗчӗсем, — терӗ вӑл.

Мэнгылю окинул усталым взглядом покрытое тучами небо и согласился: — Тучи снеговые.

Пӑрлӑ чикӗ леш енче // Тани Юн. Шундик Н.Е. Инҫетри ҫурҫӗрте: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 340 с.

Тӗшмӗше ӗненекен Экэчо пӗлӗт ҫине хӑраса пӑхать, кун пек пӗлӗте хӑй ӗмӗрӗнче те курман пек туйӑнать ӑна.

Экэчо с суеверным страхом смотрел на нее, и чудилось ему, что он никогда еще в своей жизни не видел такой тучи.

Шамана хирӗҫ кайни // Тани Юн. Шундик Н.Е. Инҫетри ҫурҫӗрте: повесть. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 340 с.

Инҫетре, ҫӗрпе пӗлӗт пӗрлешнӗ тӑрӑхра, кӑвак пӗлӗт чатӑрӗ ҫинче, куҫа йӑмӑхтаракан темӗнле пысӑк йӑлтӑркка мӗлкесем ҫӗкленсе лараҫҫӗ.

И вдали, по всему горизонту, на голубом небе, высилось громадное, слепящее, яркое.

Симӗс лампа // Александр Галкин. Прилежаева М. П. Ленин пурнӑҫӗ: повесть; Александр Галкин куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1977. — 255 с.

Янкӑр тӑрӑ тӳпере шап-шурӑ ҫаврака пӗлӗтсем пухӑнса тӑнӑ, вӗсем ҫине пӑхсан, ҫумӑр е ҫил-тӑвӑл пуласси пачах та палӑрмасть, анчах аялтан лӑпӑска урисемпе ҫаврӑнкаласа хура пӗлӗт хӑвӑрттӑн ҫывхарса килет, ун енчен ҫил мар, тусан витӗр темскер уҫӑскер вӗрсе кӑкӑра уҫӑлтарнӑн туйӑнать.

Как будто совсем безмятежные облака, круглые и белые, стояли в ярко-синем небе, не грозя ничем, но пониже быстро приближалась черная туча, вихрясь лохматыми лапами, и казалось, что это от нее рвется ветер и веет по временам сквозь пыль что-то острое, свежее и облегчает грудь…

Женька // Василий Игнатьев. Панова В. Ф. Серёжа: повесть; Василий Игнатьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 116 с.

Серёжа пуҫне ҫӗклесе пӗлӗт ҫине пӑхса илчӗ те шухӑша кайрӗ: пӗлӗтрен ҫӳллӗ пулмалӑх курӑк татма пулать-и, ҫук-и?

Сережа, запрокинув голову, посмотрел на небо и задумался: можно набрать травы выше неба или нельзя?

Килти улшӑнусем // Василий Игнатьев. Панова В. Ф. Серёжа: повесть; Василий Игнатьев куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1960. — 116 с.

Ҫур пӗлӗте аялтан шӑвакан хура пӗлӗт хупласа тӑнӑ.

Половина неба была закрыта низкой темной тучей.

I // Хумма Ҫеменӗ, Феодосия Ишетер. Толстой Л.Н. Хуҫипе тарҫи: калав; С.Ф.-па Ф.Д. Ишетер куҫарнӑ. — Шупашкар: Чӑвашсен патшалӑх издательстви, 1936. — 86 с.