Чӑваш чӗлхи корпусӗ

— Иҫӗм ҫырли марччӗ вӑл — чӑн пруссаках.

Куҫарса пулӑш

5 // Петр Осипов. Осипов, П. Н. Элкей Павӑлӗ: хроникӑллӑ роман. 3-мӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1984. — 240 с. — 3–231 с.

— Иҫӗм ҫырлине кӑпшанкӑран уйӑрмиех ӗҫсе лартнӑ иккен эсӗ, ырӑ ҫыннӑм, — текелесе, ресторан хуҫи турилккене хай аллине илчӗ.

Куҫарса пулӑш

5 // Петр Осипов. Осипов, П. Н. Элкей Павӑлӗ: хроникӑллӑ роман. 3-мӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1984. — 240 с. — 3–231 с.

— Саламлатӑп, саламлатӑп, ман шанчӑклӑ тусӑм, сана курма питӗ хавас, — терӗ хан ӑна ылтӑн вазӑри иҫӗм ҫырлипе пан улмие тутанса пӑхма сӗнсе.

Куҫарса пулӑш

11. Кӑнтӑр енчи хапха // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Мӑрсасем кулаҫҫӗ — мӗне кирлӗ халь ӑна, вун тӑватӑ ҫулхи ҫамрӑка, Крымри иҫӗм ҫырлинчен тунӑ хӑватлӑ эрехпе чӑваш сим пылӗ?

Куҫарса пулӑш

4. Ҫӗнӗ хан // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Тутарсем шавлӑн калаҫса тата хӑйсене пасарти пек ирӗклӗн тытса ӑҫта килнӗ унта вырнаҫса ларчӗҫ те кунти пурӑнмалли ҫуртсене, ҫар ҫыннисен шлемӗ пек тӑрӑллӑ чиркӳсемпе соборсене сӑнаса пӑхкалама, ҫав хушӑрах кӗсьере юлнӑ иҫӗм ҫырлипе урюка чӑмлама пикенчӗҫ; вӗсен элчисем вӑрӑм аркӑллӑ тумтир тӑхӑннӑ дьяксем хыҫҫӑн палатӑсене кӗрсе ҫухалчӗҫ.

Куҫарса пулӑш

3. Кремльти йышӑну // Куҫма Турхан. Турхан К.С. Сӗве Атӑла юхса кӗрет: истори романӗ. Пӗрремӗш кӗнеке. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1994. — 607 с. — 9–606 с.

Иҫӗм ҫырли кукӑлӗпе ӗҫтерӗп.

Куҫарса пулӑш

2 // Петр Осипов. Осипов П.Н. Пиччӗшӗпе шӑллӗ: роман. Шупашкар: Чӑваш чӗнеке издательстви, 1977. — 352 с.

Марьепе Санюк чӳрече янаххи ҫине пӗр стакан шыв лартрӗҫ, унта чӗр ҫӑмарта хучӗҫ — ашшӗн чунӗ чӳхенсе тасалса тухса кайтӑр тесе, куҫкӗски тата картин таврашне шур пирпе витрӗҫ, тупӑк йӑтса тухнӑ чух тӗл пулнӑ ҫынна пама сӗвем ҫип те хатӗрлерӗҫ, пытарса килсен ҫынсене ҫитерме кутье пӑтти те, иҫӗм ҫырли кукли те пӗҫерсе хатӗрлерӗҫ.

Куҫарса пулӑш

4 // Петр Осипов. Осипов, П. Н. Элкей таврашӗ:роман. 1-мӗш кӗнеке; [И. Иванов умсӑмахӗ; Г. Хлебников хыҫсӑмахӗ]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1973. — 463 с. — 15–458 с.

Пӗр пӑт шур ҫӑнӑх та леҫтернӗ, кутье пӗҫерме иҫӗм ҫырли те пырса панӑ.

Куҫарса пулӑш

1 // Петр Осипов. Осипов, П. Н. Элкей таврашӗ:роман. 1-мӗш кӗнеке; [И. Иванов умсӑмахӗ; Г. Хлебников хыҫсӑмахӗ]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1973. — 463 с. — 15–458 с.

Чылайӑшӗ иҫӗм ҫырлинчен вӗт кукӑль те пӗҫернӗ, чиркӗве кайса вилӗсене асӑнмалли кутья пӑттине те тутаннӑ.

Куҫарса пулӑш

1 // Петр Осипов. Осипов, П. Н. Элкей таврашӗ:роман. 1-мӗш кӗнеке; [И. Иванов умсӑмахӗ; Г. Хлебников хыҫсӑмахӗ]. — Шупашкар: Чӑваш кӗнеке издательстви, 1973. — 463 с. — 15–458 с.

Иҫӗм ҫырлиллӗ беседка патне ҫитсен вӑл тӗм айне ларчӗ, мрамор ваза ҫинчен куҫне илмесӗр кӗтме тытӑнчӗ.

Дойдя до виноградной беседки, он сел под куст и, устремив жадные взоры на вазу, принялся ждать.

Тавӑру // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/lib/haylav/7548.html

Енчен те пайанхи, авӑнӑн 12-мӗшӗнчи, ултӑ сехет каҫхиччен хула паркӗнчи иҫӗм ҫырли беседкинчен сулахайра вырнаҫнӑ мрамор ваза ӑшне икҫир тенкӗ хумасан хӑвӑра вӗлерӗпӗр, сирӗн галантерея лавкки сирпӗнсе кайӗ».

Если к шести часам вечера сиводня 12-го сентября в мраморную вазу, что находица в городском саду налево от виноградной беседки, не будит положено вами двести рублей, то вы будете убиты и ваша галантирейная лавка взлетит на воздух».

Тавӑру // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/lib/haylav/7548.html

Эсӗ вара, чунӑм, ултӑ сехет ҫитиччен, кая юлмасӑр, ҫырнӑ хута лешӗн ӑшне, пӗлетӗн-ҫке, иҫӗм ҫырлиллӗ беседкӑран сулахайра вырнаҫнӑ мрамор вазӑна, ҫыру хума тӑрӑш…

Так вот ты, душа моя, постарайся непременно к шести часам, не позже, положить записочку в ту мраморную вазу, которая, знаешь, стоит налево от виноградной беседки…

Тавӑру // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/lib/haylav/7548.html

Тирӗкре — сурӑх какай ҫӑвӗпе, миндальпе, коринкӑпа, иҫӗм ҫырлипе хутӑштарнӑ, лимон касӑкӗсемпе витнӗ рис сӑрчӗ.

На нем высилась куча риса, облитого бараньим жиром, перемешанного с миндалем, коринкой, виноградом и обложенного разрезанными лимонами.

X. Мирамбо вӑрӑ-хурах // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 165–317 с.

Кашӑксем, сахӑр катмӑчӗсем, эмаль ҫаврашкисенчи салфеткӑсем тата вӗтӗ-вӗтӗ иҫӗм ҫырли ҫулҫисенчен ылтӑнласа-чӗнтӗрлесе ҫыхнӑ кармин графин — коньякпа, — ҫаксем пурте пӗлӗт хыҫӗнчен хӗвел курӑннилле тухса тӑчӗҫ-выртрӗҫ.

Ложки, щипцы для сахара, салфетки в эмалированных кольцах и покрытый золотым плетеньем из мельчайших виноградных листьев карминовый графин с коньяком — все явилось, как солнце из туч.

VII // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Тӑваттӑмӗш том. — Шупашкар, 2012. — 428 с. — 7–163 с.

Кӗтсе ларасси ӑна пусӑрӑнтарать, вӑл сисӗни-сисӗнми чӗтревпе сикет; пӗлес килни, уҫӑмсӑр сехӗрленӳ, вӑрттӑн, тилӗрчӗк намӑс, сапаланчӑк, ҫивӗч тимлӗх — ҫаксем унӑн пуҫӗнче иҫӗм ҫырлинчен кая мар йӳҫеҫҫӗ.

Ожидание подавляло его, он трепетал глухой дрожью; любопытство, неясные опасения, тайный, сердитый стыд, рассеянное, острое напряжение бродили в его голове не хуже виноградного сока.

V // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пӗрремӗш том. — Шупашкар, 2010. — 416 с. — 125–169 с.

Кӗтесре, шыв пички патӗнче, таса сӗтел ҫинче — хальлӗхе никам та тӗкӗнмен апат-ҫимӗҫ темӗн чухлӗ: ретӗн-ретӗн булка, сысна пӗҫҫи, шурӑ сухари, иҫӗм тултарнӑ пысӑках мар хутаҫ…

В углу, у бочки с водой, на чистом столе громоздилось пока еще нетронутое угощение: масса булок, окорока, белые сухари и небольшой мешочек с изюмом.

II // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пӗрремӗш том. — Шупашкар, 2010. — 416 с. — 125–169 с.

Кунта, вӑрӑм сӗтел ҫинче, тӗрлӗ тӗслӗ хир чӑххисем, сӑрӑ кӑвакалсемпе чапӑр чӑхсем выртаҫҫӗ; унта — кӗске хӳреллӗ, куҫне пепкелле хупнӑ сысна тушки; лере — ҫарӑк, мӑйӑр, кӑвак иҫӗм ҫырли, хӗвелпе пиҫсе хуралнӑ персик.

Там на длинном столе лежали радужные фазаны, серые утки, пестрые куры: там свиная туша с коротеньким хвостом и младенчески закрытыми глазами; там — репа, капуста, орехи, синий изюм, загорелые персики.

II. Грэй // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пӗрремёш том. — Шупашкар, 2010. — 416 с. — 9–90 с.

Пичкесене тӑпра ӑшне ултӑ фут тарӑнӑш алтса чикнӗ, ҫиелтен иҫӗм ҫырли йывӑҫҫин кӗлӗпе сапнӑ.

Бочки погружены в грунт на шесть футов и засыпаны золой из виноградных стеблей.

II. Грэй // Алексей Леонтьев. Грин А.С. Суйласа илнисем. Пӗрремёш том. — Шупашкар, 2010. — 416 с. — 9–90 с.

Тӗпчевҫӗсем шутланӑ тӑрӑх, ҫапла май пӗтӗҫсе пыни иҫӗм ҫырлине Европӑри сивӗрех хӗлсене чӑтма, тата паянхи кун паллӑ тӗсӗсене аталанма май панӑ.

Исследователи предполагают, что такое скрещивание помогло винограду пережить более холодные зимы в Европе, а также привело к развитию различных его разновидностей, которые известны сегодня.

Эрех тума юрӑхлӑ иҫӗм ҫырли Кӑнтӑр Кавказран тухнине палӑртнӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/30658.html

Тӗпчевҫӗсем ҫавӑн пекех иҫӗм ҫырли хуллен-майӗпен Европа еннелле анӑҫалла куҫса пынине асӑрханӑ: малтан Вӑтаҫӗр тинӗсне ҫитнӗ, кайран — Кӑнтӑр Европӑна, унта вара вӑл вырӑнти сортсемпе пӗтӗҫнӗ.

Исследователи также обнаружили доказательства того, что виноград медленно продвигался на запад в Европу, приближаясь к Средиземному морю, а затем — в Южную Европу, где скрещивался с местными сортами.

Эрех тума юрӑхлӑ иҫӗм ҫырли Кӑнтӑр Кавказран тухнине палӑртнӑ // Аҫтахар Плотников. https://chuvash.org/news/30658.html