Шырав

Шырав ĕçĕ:

Хӗлле сăмах пирĕн базăра пур.

Хӗлле (тĕпĕ: хӗлле) сăмах форми çинчен тĕплĕнрех пăхма пултаратăр.

Хӗлле те, ҫулла та час-часах пӗлӗтсӗр уяр ҫанталӑк тӑрать.
Небо зимой и летом чаще бывает безоблачным.

Климат // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫулла пӗлӗтсем типҫӗре питех ӑшӑнса кайма памаҫҫӗ, хӗлле сивӗнсе каясран хӳтӗлесе тӑраҫҫӗ.
Летом облака уменьшают нагревание суши, а зимой — защищают от охлаждения.

Атлантика океанӗ ҫинчен вӗрекен ҫил ҫулла шӑрӑха чакарать, хӗлле сивве йӑвашлатать.
Ветер, дующий с Атлантического океана, умеряет летом жару, а зимой холод.

Ҫавӑнпа та тинӗс ҫинче ҫулла типҫӗртинчен сулхӑнрах, хӗлле ӑшӑрах пулать.
Поэтому на море летом прохладнее, чем на суше, а зимой теплее.

Унта ҫулла хӗвел епле пӑхать, мӗнле ӑшӑтать, хӗлле тата епле?
Как светит и греет там солнце летом, как —зимой?

Свансем ҫуллахи вӑхӑтра ҫав сукмак тӑрӑх ҫеҫ ытти вырӑнсемпе ҫыхӑну тытма пултарнӑ; хӗлле ҫыхӑну тытасси йӑлтах пӗтсе ларнӑ.
Только по этой тропе сваны в летнее время могли сообщаться раньше с остальным миром; зимой всякое сообщение прерывалось.

Сванетире // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Пуринчен ытла ҫумӑр кӗркуннепе хӗлле нумай пулать.
Особенно много дождей осенью и зимой.

Ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ҫавӑн пек ӳсентӑрансем ҫу вӑхӑтӗнчи вӑрӑм шӑрӑхсенчен те, хӗлле тӑмсем ӳккеленинчен те хӑрамаҫҫӗ.
Таким растениям не страшны ни продолжительный зной летом, ни легкие заморозки зимой.

Хӗлле час-часах тӗтресем пулаҫҫӗ.
Зимой нередки туманы.

Хӗлле юр сахал ҫусан, ҫӗр шӑнса пӑрлана-пӑрлана ларать.
Во время малоснежной зимы бывает гололедица.

Типӗ ҫеҫенхирти халӑх Октябрьти социализмлӑ Аслӑ революциччен мӗнле пурӑннӑ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӗлле пурӑнакан вырӑнсенче вӗсем пурӑнмалли ҫуртсене тислӗкпе хутӑштарса ҫӑрнӑ тӑмран тунӑ.
На зимних стоянках устраивали жилища из глины с примесью навоза.

Типӗ ҫеҫенхирсенче пурӑнакан халӑх // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӗлле час-часах вӑйлӑ ҫил-тӑмансем пулаҫҫӗ.
Зимой часто бывают снежные метели — бураны.

Типӗ ҫеҫенхирти ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Уй-хирсене хӗлле ытларах юр хывтӑр тесе, тӗрлӗ ӗҫсем тӑваҫҫӗ.
Проводятся различные меры для накопления на полях снега.

Уяр ҫанталӑкпа кӗрешесси // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӗсенче хӗлле темиҫе ҫӗр тӗрлӗрен машина: тракторсем, авӑн ҫапмалли машинӑсем тата трактортан кӑкарса ӗҫлемелли тӗрлӗ ӗҫ хатӗрӗсем лараҫҫӗ.
В них сотни тракторов, комбайнов, молотилок и различных прицепных орудий стоят зимой.

Ҫеҫенхирте тырӑ вырса пуҫтарнӑ чух // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑрманне хӗлле ҫеҫ каснӑ пулсан та, каснӑ вырӑна сӗтеклӗ ҫӳллӗ курӑк хупласа илнӗ, йывӑҫ тункатисем тавра хӑмла ҫырли тӗмӗсем тапса тухнӑ.
Только зимой срубили здесь лес, а вырубка уже покрылась высокой сочной травой, вокруг пней разрослись кусты малины.

Хутӑш вӑрманта // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Ӗлӗк вӑрман касакансем хӗлле пурӑннӑ ҫӗр пӳртсем вырӑнне халӗ вӑрман хатӗрленӗ ҫӗрте ҫутӑ бараксем, ҫуртсем тӑва-тӑва лартаҫҫӗ.
Вместо прежних зимних берлог, где жили лесорубы, теперь на лесозаготовках выстроены светлые бараки и дома.

Вӑрман хуҫалӑхӗ // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Хӗлле вӗсем пӗрле, ушкӑнпа пуҫтарӑнаҫҫӗ те пит шултра чӗрчунсене те тапӑнаҫҫӗ.
Зимой они собираются в стаи и нападают даже на очень крупных животных.

Тайгари ҫутҫанталӑк // Чӑваш кӗнеке издательстви. Географи: пуҫламӗш шкулӑн тӑваттӑмӗш класӗнче вӗренмелли кӗнеке / Л. Г. Терехова, В. Г. Эрдели; РСФСР Ҫутӗҫ халӑх комиссариачӗ. — Шупашкар: Чӑваш АССР государство издательстви, 1941. — 144 с.

Вӑл ҫулла курӑк ҫиет, хӗлле йывӑҫ тӗмӗсене, йывӑҫ турачӗсене кышласа тӑранса пурӑнать.
Он питается летом травой, зимой обгладывает кусты и ветви деревьев.

Вӗҫен кайӑксенчен унта яланах ӑсансем, карӑксем тата пӑчӑрсем пурӑнаҫҫӗ; вӗсем ҫулҫа, ҫырла ҫисе тӑранса пурӑнаҫҫӗ, хӗлле йывӑҫ вӑррисемпе папаккисене ҫиеҫҫӗ.
Из птиц в тайге постоянно живут тетерева, глухари и рябчики; они питаются листвой и ягодами, зимой — семенами и почками.

Хӗлле кунта час-часах 40° тата 50° сивӗсем пулаҫҫӗ.
Зимой здесь часто бывают морозы в 40 и 50°.

Страницăсем:

Чӑваш чӗлхи корпусӗ

Шырав

Шырав ĕçĕ:

Меню

Статистика